Albert Baantjer - De Cock en danse macabre

De oude rechercheur deed het doosje open, nam de beker uit het vloeipapier en hield hem omhoog.

De donkere ogen van Wladimir Wiardibotjov werden groot van verbazing. ‘Mijn beker,’ riep hij verrast, ‘mijn zilveren doopbeker. Hoe is het mogelijk? Hoe… eh, hoe komt u daaraan?’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Uw doopbeker?’

Wladimir Wiardibotjov knikte nadrukkelijk.

‘Gekregen van oom Zadok.’

De Cock trok zijn neus iets op.

‘Gekregen?’ herhaalde hij.

In zijn stem beefde ongeloof.

Wladimir Wiardibotjov knikte opnieuw.

‘Oom Zadok had een hele verzameling zilveren doopbekers. Toen ik hem ongeveer een maand voor zijn dood weer eens om wat geld vroeg, gaf hij mij die beker en zei: “Zie maar wat je ervoor maakt.”’

‘Toen hebt u hem verkocht?’

Wladimir Wiardibotjov schudde zijn hoofd.

‘Toen ik thuiskwam liet ik de zilveren doopbeker aan mijn moeder zien en beduidde haar dat ik die van oom Zadok had gekregen. Daarna wilde ze hem niet meer kwijt. Het ding kreeg plotseling voor haar een enorme sentimentele waarde.’

De Cock zette de beker voor zich neer en tikte met zijn wijsvinger tegen de rand. ‘Wij praten toch samen over dezelfde doopbeker?’

‘Zeker.’

‘Hoe komt die dan in mijn bezit?’

Wladimir Wiardibotjov trok zijn schouders op.

‘Dat weet ik niet. Ik weet alleen, dat die zilveren doopbeker plotseling was verdwenen. Moeder en ik hebben hier in huis overal gezocht. Ik denk dat Iwan hem heeft gejat.’

‘Wie is Iwan?’

Wladimir Wiardibotjov maakte een hulpeloos gebaar.

‘Een jongen uit de drugsscene, die ik heb leren kennen… een verslaafde… van Russische afkomst. Hij werd meestal Iwan de Verschrikkelijke of ook wel de Rus genoemd. Toen die jongen erachter kwam, dat ik Wladimir heette, klampte hij zich aan mij vast. Hij is ook een paar maal hier bij ons in huis geweest. Kortgeleden nog.’

De Cock keek hem onderzoekend aan.

‘En u denkt dat deze Iwan de zilveren doopbeker van u heeft gestolen?’

Wladimir Wiardibotjov knikte.

‘Maar ik doe tegen die jongen geen aangifte van diefstal. Iwan is een schlemiel… een lamme vogel… geboren op Sint-Galbertsnacht, drie dagen voor het geluk.’ Hij schudde zuchtend zijn hoofd. ‘En nu moeder niet meer hier in huis is, heb ik ook geen interesse meer in die doopbeker.’

Met precieze bewegingen wikkelde De Cock de zilveren doopbeker in het vloeipapier en deed hem terug in het doosje. De grijze speurder blikte langzaam omhoog. Zijn gezicht stond strak.

‘Ik vraag het u heel formeel,’ sprak hij ernstig. ‘Bezit u verder nog zilveren voorwerpen uit de kunstverzameling van uw oom Zadok?’

Wladimir Wiardibotjov keek hem onbewogen aan.

‘U bedoelt te vragen of ik wel eens iets van hem heb gestolen?’

De Cock tuitte zijn lippen.

‘Zo mag u het formuleren,’ antwoordde hij gedragen.

Wladimir Wiardibotjov trok zijn kin op.

‘Het antwoord is: nee… duizendmaal nee. Ik heb nooit iets van die man gestolen. En God weet dat ik daartoe toch dikwijls in de gelegenheid ben geweest. Oom Zadok was niet altijd even zorgvuldig.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Hebt u wel eens van Marc Chagall gehoord?’ veranderde hij van onderwerp.

Wladimir Wiardibotjov knikte.

‘Marc Chagall… een zeer veelzijdig kunstenaar… bij zijn leven al een legende. En net als ik… van joods-Russische origine.’

De Cock gebaarde in zijn richting.

‘Kent u bewonderaars van Marc Chagall… mensen, die zijn werk verzamelen?’

Wladimir Wiardibotjov glimlachte.

‘Die zullen er beslist wel zijn. Maar ik ken ze niet.’

De Cock wreef over zijn kin.

‘Hoe vaak hebt u oom Zadok van Zoelen tijdens zijn leven bezocht?’

Wladimir Wiardibotjov woelde met zijn vingers door zijn verwilderde haardos. ‘Ik heb het niet bijgehouden. Ik schat zo’n tien, twaalf keer.’

‘Hebt u wel eens mensen ten huize van uw oom ontmoet?’

Wladimir Wiardibotjov knikte traag.

‘Een man die van die kleine peuterige Japanse beeldjes verzamelde. Froombosch heette hij.’ De jongeman schudde grinnikend zijn hoofd. ‘Die Froombosch mocht mij niet. En dat stak hij bepaald niet onder stoelen of banken. “Zadok,” zei hij dan tegen mijn oom… en dat in mijn bijzijn… “die jongeman moet je hier niet meer binnenlaten.”’

De Cock glimlachte. ‘Verder nog?’

Wladimir Wiardibotjov krabde peinzend aan zijn voorhoofd. ‘Een knappe assistente, die medicijnen voor oom Zadok bracht… een oudere man, die iets deed met klokken, horloges en pendules… en een man met een zwak Amerikaans accent, die door oom Zadok heel familiaar Carry werd genoemd.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Carry?’

Wladimir Wiardibotjov knikte.

‘Hij deed in verzekeringen.’

Via de Apollolaan, de Churchilllaan, de Vrijheidslaan en de Berlagebrug reden ze terug naar de binnenstad. Het regende nog steeds en er waaide een harde wind. De ruitenwissers van de Golf zwiepten heen en weer.

De Cock keek er even naar en schoof toen zijn oude hoedje tot over zijn ogen. Hij had altijd de onbedwingbare neiging om, net als bij het zien van het tafeltennisballetje, de bewegingen van de ruitenwissers met zijn hoofd te volgen.

Vledder blikte opzij.

‘Hadden we geen huiszoeking moeten doen?’

‘Bij Wladimir?’

‘Ja.’

De Cock schoof zijn hoedje iets terug.

‘Geloof jij zijn verhaal niet?’

Vledder duimde over zijn schouder naar de kartonnen doos op de achterbank. ‘Ik vond dat hij nogal gemakkelijk afstand van die zilveren beker deed.’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Dat hoef je niet negatief op te vatten. Die zilveren doopbeker stamt uit een minder prettige episode in zijn leven. Misschien dat hij daaraan geen herinneringen wil bewaren.’ De oude rechercheur zweeg even. ‘Ik moet plotseling denken,’ ging hij verder, ‘aan de uitdrukking die Wladimir Wiardibotjov gebruikte ten aanzien van de verslaafde Iwan. De schlemiel, zei hij … geboren op Sint-Galbertsnacht, drie dagen voor het geluk. Ken jij die uitdrukking?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Nog nooit van gehoord. Ik vond het ook een vreemde uitdrukking.’ Hij trok zijn schouders op. ‘Ik begrijp de betekenis niet. Wie was Sint-Galbert… welke nacht wordt er bedoeld?’ [3] Lieve lezer, ik heb van alles geprobeerd, maar ik ken nog steeds de oorsprong en de betekenis van die uitdrukking niet. Kunt u mij helpen? Graag.

Verzonken in gedachten reden ze verder.

Na een poosje klapte Vledder met zijn vuist op het stuur. ‘Het is toch opmerkelijk,’ sprak hij met enige opwinding in zijn stem, ‘dat Carry Cornelissen weer opduikt.’ Hij keek even opzij. ‘We kunnen er toch van uitgaan, dat de Carry met een zwak Amerikaans accent, die Wladimir bij zijn oom Zadok aantrof, de Carry Cornelissen is die door Ellen van Zoelen op het station van Utrecht werd gezien?’

De Cock knikte traag voor zich uit.

‘Dat moet haast wel dezelfde zijn. Volgens Wladimir ging oom Zadok nogal familiaar met hem om.’

‘Er is toch iets vreemds met die man,’ sprak Vledder geprikkeld. ‘Bij zijn neef Christiaan, die vermoedt dat hij in Amerika vertoeft, laat hij zich niet zien, door Ellen van Zoelen wil hij niet worden herkend, maar hij komt wel bij oom Zadok op bezoek.’

De Cock trok een grimas.

‘Die kort daarna sterft en zijn kostbare zilvercollectie kwijt is.’

‘Kunnen we hem opsporen?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘We hebben geen enkele aanwijzing waar hij zich ophoudt. Dat kan vrijwel overal zijn. Het feit, dat Ellen van Zoelen hem op het station van Utrecht zag, zegt niets over zijn verblijfplaats. Utrecht is het centrale spoorwegknooppunt van ons land.’ De oude rechercheur maakte een hulpeloos gebaar. ‘We kunnen ook geen opsporingsbericht van hem doen uitgaan. Hij is geen verdachte. Officieel kunnen we Carry Cornelissen nergens van betichten.’