Albert Baantjer - De Cock en de stervende wandelaar

De Cocks aanvankelijke plan om vooraf een verhelderend gesprek tussen broer en zus Kluffert aan te moedigen, had hij noodgedwongen moeten laten varen. Ria Kluffert had halsstarrig haar medewerking geweigerd. Ze wilde onder geen beding een confrontatie met haar autoritaire broer en weigerde met Vledder mee te gaan. Uiteindelijk… zeer tot zijn spijt, had Vledder zijn verzoek met enig vertoon van manlijke kracht moeten onderstrepen. Dat had nogal tijd gekost. Voor hij met haar aan het politiebureau verscheen, had Robert Antoine zijn schare al, compleet met Kluffert, bekwaam aan De Cock afgeleverd. Voor een onderonsje vooraf was toen geen tijd meer.

De Cock overwoog of er nog iets mis kon gaan, of hij misschien nog ergens een regiefout had gemaakt. Hij liet in zijn gedachten nog snel alle facetten de revue passeren, maar kon geen lacunes ontdekken. Toch voelde hij zich niet helemaal zeker. Er waren altijd factoren die niet vooruit te berekenen waren, eenvoudig omdat de menselijke emotie niet in wetten of formules is te vangen. Ze vormt het onzekere element in elk onderzoek. En het vreemde was… juist op die emotie, dat onzekere, speculeerde hij.

Het mocht niet mislukken. Het zou voor het onderzoek fataal zijn. Er mocht niets scheef gaan. Hij had nu eenmaal alles op één kaart gezet. Vledder las een grijns op het verder zo onaangedane gezicht van De Cock. Hij begreep dat zijn oude leermeester de ontknoping van het raadsel in de ene hand had, dat hier in de recherchekamer, binnen de muren van het aloude politiebureau, de moordenaar of moordenares van Alex Delszsen aanwezig was. Wie? Wist De Cock het? Hoe… hoe wist hij het dan?

Opnieuw maakte zich een lichte wrevel van hem meester. En weer, zoals eigenlijk steeds bij dergelijke zaken, had hij het afschuwelijke gevoel buiten het feitelijke onderzoek te staan, niet meer te zijn dan een toeschouwer van nabij. Verdomme nog aan toe, leerde hij het nooit? Hoe lang moest hij nog aan de hand van zijn oude leermeester lopen, voordat hij er iets van begreep?

'Het wordt zo langzamerhand tijd dat u ons opening van zaken geeft.' Willem Jacob Haverman was opgestaan en gebaarde met de brede armzwaai van een toekomstig strafpleiter. 'Ik ben hier al bijna een uur. U kunt ons hier niet ongelimiteerd vasthouden.'

De Cock lachte hem beminnelijk toe. 'Nee, meneer Haverman.' Zijn stem klonk uitermate vriendelijk. 'Dat kan ik inderdaad niet. Ik heb u allen hier alleen laten komen, omdat het huis aan de Brouwersgracht toch doorgelicht moet worden en waarom zou u die tijd niet benutten om samen met mij te disputeren over moord ? Het onderwerp — zo weet ik — heeft uw bijzondere belangstelling.' Haverman liet zich op zijn stoel terugvallen. 'We zullen deze bijeenkomst openen met het inachtnemen van twee minuten stilte ter nagedachtenis aan de beide slachtoffers,' zo begon De Cock. 'Het is mede ter wille van hen, dat wij allen hier zijn.'

Hij boog het grijze hoofd en zweeg. Onderwijl overwoog hij of zijn start goed was geweest, dramatisch genoeg om de juiste sfeer te scheppen. Toen twee minuten waren verstreken, keek hij op. 'Het is,' zo ging hij verder, 'niet mijn gewoonte om in een soort beladen slotscène, te midden van een uitgebreide kring van belangstellenden, de oplossing van moord te openbaren. Ik ben niet zo extravert. Ik houd doorgaans niet van dergelijke vertoningen, maar de omstandigheden dwongen mij min of meer. Bovendien leek het mij dienstig om op deze wijze een eind te maken aan een reeks disputen die u al over dit onderwerp hebt gehouden. Men zou deze bijeenkomst zonder bezwaar de epiloog van moord kunnen noemen.' Hij aarzelde even, plukte nadenkend aan zijn dikke onderlip. 'Of misschien is het Latijnse dura lex, sed lex… de wet is hard, maar het is nu eenmaal de wet… een betere titel?'

Haverman keek hem argwanend aan. 'De harde wet,' zei hij weifelend. 'Wilt u daarmee zeggen dat u op het punt staat de dader te arresteren?' 'Zo is het.'

Haverman grinnikte wat verdwaasd. 'Dat… eh, dat betekent dus dat de moordenaar hier in ons midden is.' De Cock zuchtte diep. 'Inderdaad, meneer Haverman, de moordenaar van Alex Delszsen is hier in deze kamer.' Hij keek even rond. 'En ik weet wie hij is.' Ria Kluffert slaakte een angstige kreet. Het geluid weerkaatste tegen de kale wanden van de recherchekamer en echode nog wat na. De studenten zagen bleek en zelfs Ella Rosseling had een verschrikte blik in haar ogen. Het gezicht van De Cock was als een masker. Strak, zonder uitdrukking. Vanonder zijn stoppelige wenkbrauwen gluurde hij naar de gezichten voor hem. Zijn blik registreerde elke reactie, ontleedde iedere zenuwtrek.

'Alex Delszsen,' zo ging hij wat luider verder, 'werd vergiftigd met een dodelijke dosis parathion en parathion is een landbouwvergif, behorende tot de groep van de organische fosforzure esters.' Hij keek in de richting van student Van Gelder. 'Zo is het toch?' De jonge bioloog knikte.

'Dat is juist.' De Cock gebaarde.

'Parathion bevat dus fosfor. En fosfor… de heren van het dispuut zijn erudiet genoeg om dat te weten… heeft de bijzondere eigenschap uit te stralen. Het verschijnsel van de fosforescentie is, dacht ik, bekend genoeg. U behoeft maar te denken aan de wijzerplaten van uw horloges, wekkers en aan tal van andere toepassingen.' Hij zweeg even, buiten adem. Hij had de laatste zinnen snel achter elkaar gesproken, rap, overrompelend, bijna zonder adempauze. 'Parathion laat dus, hoe zorgvuldig ook behandeld, sporen na. En bij een juist onderzoek komen die sporen onherroepelijk te voorschijn. Ze lichten op.'

De Cock zweeg opnieuw, even maar, en wees toen met een theatraal gebaar naar de grote elektrische klok in de recherchekamer. 'Nu,' sprak hij met nadruk, 'nu op dit moment, wordt door een staf van politietechnici het studentenhuis aan de Brouwersgracht nauwkeurig doorgelicht. En hoewel ik, zoals ik al zei, de identiteit van de moordenaar reeds ken, zal de doorlichting mij het afdoende bewijs van zijn schuld leveren.' Hij keek even rond en ging toen met zachte stem verder. 'Het wachten is nu op een telefoontje. De heren technici weten van deze bijeenkomst en zullen mij onmiddellijk berichten. En als dat telefoontje komt, kunt u allen vertrekken… allen, op één na… de moordenaar van Alex Delszsen.'

Tot het uiterste gespannen keek De Cock opnieuw de kring van verdachten rond. Zijn dikke ronde vingers trommelden nerveus tegen de metalen wand van zijn bureau. Het geluid deed zijn trommelvliezen bijna barsten. Maar toen hij zijn vingers even stilhield, was de stilte zo intens, zo beklemmend, dat hij haastig verder trommelde. Het was het enige geluid in de stilte van de kamer. Zelfs in de anders zo rumoerige Warmoesstraat scheen alle lawaai verstomd. Traag vergleden de seconden.

Na een paar minuten sprong Van Marle op. 'Waarom martelt u ons zo!' riep hij wild. 'Waarom? Waarom houdt u niet eenvoudig de moordenaar vast en laat mij en de anderen vertrekken?'

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. 'U… meneer van Marle? Was u niet de man die Alex Delszsen tonicum voorschreef?' 'Ja… dat was ik.'

De Cock snoof. 'Dan zal het u interesseren dat juist dat door u voorgeschreven tonicum gebruikt werd om Alex Delszsen het dodelijke gif toe te dienen.'

Student Van Marle slikte. Zijn ogen waren groot, angstig. 'Het tonicum…' stamelde hij hees, 'maar ik heb niet… ik was… ik…'

De Cock knikte hem vriendelijk toe. 'Gaat u maar weer rustig zitten meneer Van Marle. U hebt Alex Delszsen niet vermoord. Ik weet het. U niet. Waarom ook? U had toch geen enkele reden om Alex Delszsen naar het leven te staan? U hebt geen zuster, die…'

Kluffert sprong gepijnigd overeind. 'Ik,' riep hij fel, emotioneel, 'ik heb een zuster.' Hij draaide zich half om en strekte zijn arm in de richting van Ria Kluffert. 'Daar… daar zit ze… idioot… denkt met haar schamele achttien jaren dat ze iets van het leven weet… van liefde.'