Albert Baantjer - De Cock en de stervende wandelaar

Haar wangen kregen wat kleur. 'Alex had geen echte grote idealen. Hij was niet bezield, niet fanatiek.' 'En dat moet?'

Er blonk vuur in haar ogen. 'Natuurlijk… dat moet. Echte idealen laten geen concessies toe. Daar offer je je helemaal aan op. Daar moet alles voor wijken.' 'Ook de liefde?'

Ze aarzelde even. Bij haar mondhoeken trilde een zenuwtrek. 'Ook de liefde.'

De Cock dacht na, streek met zijn pink over de rug van zijn neus.'Hoe… eh,hoe goed hebt u Alex Delszsen gekend?' Ze keek op. Een blik vol wantrouwen. 'Wat bedoelt u daarmee?'

De Cock maakte een wat nonchalant gebaartje. 'Niet meer dan ik vraag… hoe goed hebt u Alex Delszsen gekend?' Louise van Camerijk sloeg haar ogen neer. Haar smalle vingers friemelden aan de rand van haar rokje. 'Heel goed,' zei ze zacht, fluisterend, 'heel goed. Alex was mijn vriend.' 'En u verbrak die vriendschap terwille van Haverman?' 'Ja.'

'En daarmee was het uit… af?'

Ze schudde traag het hoofd. 'Alex drong nog steeds aan… wachtte mij op na het college… schreef mij brieven. Alex… Alex kon geen verlies verdragen.' De Cock knikte begrijpend. 'En Haverman wist dat?' 'Wat?'

'Dat Alex Delszsen u nog steeds benaderde.' Ze keek de grijze speurder aan. Ineens was alle kleur weer uit haar gezicht verdwenen. Haar grote lichtbruine ogen waren vol angst. Vertwijfeld schudde ze het hoofd. 'Nee,' hijgde ze, 'nee… dat is het niet. Nee… u denkt weer verkeerd. U begrijpt het niet… u weet niet…' Ze sloeg opnieuw haar handen voor haar gezicht en begon te huilen. De Cock stond op, ontmoette de verwijtende blikken van Vledder. 'Wat is er?' vroeg hij zacht.

De jonge rechercheur schudde het hoofd. 'Moest dat nou?' siste hij. De Cock liep langs hem heen de gang op. Voor de tweede keer die dag had hij behoefte aan frisse lucht.

De Cock zat achter zijn bureau in de grote recherchekamer, enigszins dwars, met zijn benen op een uitgeschoven lade, en wreef langs zijn kuiten. De oude speurder had vermoeide voeten. Het was alsof een gros venijnige duiveltjes met sadistisch genoegen de ballen van zijn voeten en de ronding van zijn kuiten als speldenkussens gebruikten. Ze prikten aan alle kanten.

De pijn kroop langs zijn scheenbenen omhoog en trilde in de holte van zijn knieën. Een verlammend gevoel, dat hem somber stemde. Het was een slecht teken, wist hij. Als de zaken naar wens verliepen, voelde hij zijn voeten niet. Dan kon hij uren-, ja dagenlang langs 's Heren wegen sjouwen zonder dat hij iets van zijn trouwe onderdanen merkte. Maar wanneer het slecht ging, wanneer hij het niet meer wist, wanneer hij het gevoel had steeds verder van de oplossing weg te drijven, dan…

Hij keek omhoog naar Vledder, die naast zijn bureau stond. 'Was je niet tevreden vanmiddag?'

De jonge rechercheur trok wat onwillig zijn schouders op. 'Het meisje maakte op mij een goede indruk. Lief, zacht, een beetje hulpeloos. Ik vond dat je haar wat hard aanpakte.' De Cock knikte. 'Dat vond ik ook. Maar twee doden en een poging tot moord laten weinig ruimte voor sentiment. Heb je nog afspraken gemaakt?'

'Ze komt vanavond om tien uur naar bureau Warmoesstraat en neemt haar vriend Haverman mee.' 'Zo… dat is knap.'

'Ze heeft het mij uitdrukkelijk beloofd. Maar onder één voorwaarde.'

'En dat is?' vroeg De Cock. 'Dat je hem niet arresteert.' 'Wat heb je gezegd?'

Vledder glimlachte fijntjes. 'Dat we nooit onschuldige mensen arresteren.'

De Cock plukte aan zijn onderlip. 'Heel mooi. Een diplomatiek antwoord.'

'Dacht je dat Haverman schuldig was?'

De Cock maakte een kriegelig gebaar. 'Dat weet ik niet.'

'Hij vluchtte.'

De Cock knikte. 'Dat kan ook angst zijn.' Hij tilde zijn vermoeide voeten uit de lade van zijn bureau en schoof zijn stoel wat naar achteren. 'We kunnen gerust aannemen,' vervolgde hij, 'dat Haverman met Van der Duijn wel eens de mogelijkheid heeft overdacht om zich van Delszsen te ontdoen. Er werd in het dispuut vrijwel voortdurend over moord gesproken. Toen Delszsen werkelijk werd vermoord, trok Van der Duijn zijn conclusie… de dader was Haverman. Het lag voor de hand. Maar denk je nu eens de situatie van Haverman in wanneer hij onschuldig is.' Vledder knikte voor zich uit. 'Ellendig. Vooral na de aankondiging van Van der Duijn dat hij de politie zou inlichten.' 'Precies. Van der Duijn manoeuvreerde Wim Haverman in een dwangpositie. Let wel… in alle gevallen… schuldig of onschuldig. Daarom… de vlucht van Haverman naar zijn vriendinnetje behoeven we niet perse in zijn nadeel uit te leggen. Het kan ook angst zijn geweest.' 'Angst voor ons?' 'Ja, angst voor een arrestatie.' 'Wil je hem nu uitsluiten?'

De Cock schudde heftig het hoofd. 'Zeker niet. Haverman kan de man zijn geweest die Delszsen vergiftigde. Hij is een bijna ideale verdachte, vooral wanneer niet de politieke tegenstellingen, maar Louise de inzet van de moord vormde.' Vledder zuchtte. 'Het is vrijwel zeker dat hij Van der Duijn stak.'

'Waarom?'

'De aankondiging van Van der Duijn sloeg op Haverman. Hij had er belang bij dat Van der Duijn voor eeuwig zijn mond hield.'

De Cock schoof zijn dikke onderlip vooruit. 'Tenzij… tenzij nog iemand anders van het dispuut zich door de uitlatingen van Van der Duijn bedreigd voelde.'

Een tijdlang zwegen ze. Verzonken in gedachten.

'Ik zou graag even terug willen komen op de dood van de oude Zorghdrager.' Het gezicht van de jonge Vledder had een peinzende uitdrukking. 'Er zijn mij een paar dingen niet helemaal duidelijk.'

De Cock keek naar hem op. 'Zeg het maar.' Vledder schoof zijn stoel bij en ging zitten. 'Als ik vanmiddag goed naar je heb geluisterd,' begon hij, 'was het de moordenaar niet om de dood van de oude man te doen. Ik bedoel, het was geen moord in de ware betekenis van het woord. Het was een ongelukje.'

De Cock knikte. 'Zo zou je het kunnen noemen,' zei hij traag. Wettelijk kom je hoogstens tot dood door schuld. Zie je, de dader kon niet weten dat de oude Zorghdrager het tonicum uit de kamer van Delszsen zou wegnemen. Dat kon hij onmogelijk voorzien.'

Vledder wreef langs zijn kin. 'Ik begrijp het niet,' zei hij wat kriegel, 'waarom liet de moordenaar het vergiftigde tonicum in de kamer achter. Waarom haalde hij de fles niet weg? Het was toch gevaarlijk wat hij deed. Het tonicum had, wanneer het direct door ons was gevonden, een sterke aanwijzing in zijn richting kunnen zijn. Bovendien liep hij nog het risico onschuldige slachtoffers te maken. Denk maar aan de oude.' De Cock streek met de rug van zijn hand langs zijn neus en zuchtte. 'De oude Zorghdrager was te begerig, te snel. Hij was de moordenaar gewoon een stap voor. Je moet bedenken dat de dader pas wist dat zijn boze opzet was geslaagd, wanneer hij van de dood van Delszsen hoorde. Eerder niet. Door de parathion met het tonicum te vermengen was de dader nooit zeker van het tijdstip waarop zijn slachtoffer het gif tot zich nam. Hij moest gewoon afwachten tot Alex Delszsen zin kreeg in zijn drankje.'

Vledder knikte begrijpend. 'Toch sluw,' zei hij bewonderend, 'om voor de toediening van het gif gebruik te maken van het tonicum. Ik wed dat Delszsen niets heeft gemerkt… niets heeft geproefd. Het tonicum zelf heeft al een vreemd smaakje.'

De Cock antwoordde niet. Hij wreef nog eens langs zijn kuiten en stond langzaam op. 'Scharrel jij broer en zus Kluffert voor mij op en zorg dat ze vanavond om tien uur hier aan het bureau zijn. Ik wil met ze praten.' 'Ook om tien uur?'

De Cock knikte. 'Ook om tien uur.' Hij slenterde naar de kapstok en trok zijn regenjas aan.

Vledder volgde zijn bewegingen. 'En waar ga jij heen?'

De oude speurder schonk hem een vermoeide glimlach. 'Ik heb trek in een cognacje.'

Een uit het westen zeilend, steeds massiever wordend wolkendek had het vriendelijke blauw aan de hemel verdrongen. De zon was schuilgegaan achter een dikke, grauwe, pluizige massa, waaruit gestaag een miezerig regentje drupte. De Cock stond op de diep uitgesleten stoep van het oude politiebureau en staarde naar het smalle strookje lucht boven de Warmoesstraat. Het zag er vies uit. 'O land van mest en mist,' citeerde hij. Het was de enige versregel van De Genestet die hij uit zijn jeugd had onthouden. Hij knoopte zijn oude regenjas dicht, bond de ceintuur als een touw om zijn middel en trok zijn regenhoedje op zijn oren. Zo glipte hij de Heintje Hoekssteeg in.