Albert Baantjer - De Cock en de dode minnaars

Het gezicht van de commissaris werd dieprood. Zijn neusvleugels trilden. Met een gebaar van ingehouden woede strekte hij zijn arm naar de deur.

De Cock stond gelaten op. Maar nog voor Buitendam iets had gezegd, werd er geklopt.

De grijze speurder draaide zich om. In de deuropening stond Manfred van Nettelhorst.

De corpulente kunstverzamelaar liep met korte driftige pasjes op de commissaris toe en schudde hem de hand. Voor de oude rechercheur had hij ter begroeting slechts een genadig knikje.

‘Je hebt nieuws?’ vroeg hij aan Buitendam.

Op het smalle gezicht van de commissaris vibreerde de woede nog na. Hij gebaarde wat wild naar De Cock.

‘Mijn rechercheur heeft nieuws,’ sprak hij kort. ‘Dat beweert hij tenminste. Het is op zijn verzoek dat ik je liet komen.’

Manfred van Nettelhorst keek De Cock aan. Koel. Neerbuigend. ‘U hebt nieuws?’ vroeg hij met een zweem van ongeloof in zijn stem.

De grijze speurder knikte.

‘Robbert Achterberg is dood.’

Het was een pure impuls.

Manfred van Nettelhorst keek van De Cock naar Buitendam en terug.

‘En?’

De grijze speurder onderkende geen enkele reactie. Hij glimlachte wat verlegen.

‘Ik wilde het u maar even zeggen.’ Hij maakte een wat stuntelige buiging. ‘Als de heren mij even willen excuseren?’

Hij liep de kamer af en sjokte naar het bureau van Vledder. Rustig ontdeed hij de sierkan van de plastic zak en de kranten. Daarna wandelde hij terug. Met een blik van triomf in zijn ogen, de fraaie zilveren kan voor zich uitstekend, stapte hij de kamer van de commissaris binnen.

Buitendam zakte verbaasd terug in zijn stoel.

De mond van Manfred van Nettelhorst viel open. Verbijsterd staarde hij naar de sierkan. Zijn ogen stonden hol, schenen te verzinken achter zijn bleke bolle wangen. Met zijn kleine vette handjes zwaaide hij afwerend.

‘Nee… nee,’ stotterde hij. ‘Dat… dat kan niet. Dat mag niet… dat mag niet… dat…’

Hij herhaalde het als een echo.

Vledder schoof zijn schrijfmachine van zich af.

‘Was Van Nettelhorst blij?’

De Cock antwoordde niet direct. Hij pakte de plastic zak met oude kranten en wierp die in de prullenbak.

‘Met die kan, bedoel je?’

‘Ja.’

De oude rechercheur trok een grimas.

‘Ik dacht dat Van Nettelhorst ter plekke een hartverlamming kreeg. Ik heb de sierkan maar op het bureau van Buitendam gezet. Ik durfde hem Van Nettelhorst niet in handen te geven, bang, dat hij hem zou laten vallen.’

Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Geen compliment… geen bedankje?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Niets… noch van Buitendam, noch van Van Nettelhorst. Ze hebben ook niet gevraagd… waar heb je hem vandaan… hoe kom je aan die kan? Niets. Ze waren beiden te verbouwereerd om iets te zeggen.’ Hij maakte een schouderbeweging. ‘Ik heb nog even naar die twee staan kijken. Toen ben ik maar weggegaan.’

‘Vreemd.’

De Cock knikte.

‘Inderdaad. Vooral de reactie van Van Nettelhorst was heel vreemd. Toen ik de kamer binnenstapte, keek hij alsof ik iets monsterachtigs in mijn handen had… iets waarvoor hij angst had.’

‘Kan dat?’

De Cock maakte een onzeker gebaartje.

‘We kennen de achtergronden niet. Misschien heeft die kan wel iets magisch.’ Hij grinnikte. ‘Een soort olielamp van Aladdin.’ De grijns gleed van zijn gezicht. ‘Maar van één ding ben ik overtuigd… Van Nettelhorst heeft nooit verwacht die kan terug te krijgen.’

Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Waarom niet?’

De oude rechercheur reageerde wat kriegelig.

‘Het zit volgens mij niet goed met die diefstal in Arti et Amicitiae. Het stinkt. En geloof me, als ik er een vinger achter kan krijgen…’

Hij maakte zijn zin niet af en keek naar Vledder. ‘Heb je vanmorgen nog even met de zedenpolitie gebeld?’

‘Zeker.’

‘En.’

De jonge rechercheur trok een lade van zijn bureau open en nam daaruit een vel met notities.

‘Robbert Achterberg,’ las hij hardop, ‘oud vijfentwintig jaar, ongehuwd, van beroep fotograaf, zijn laatst bekende adres is De Lairessestraat 1418, ten huize van zijn moeder. Vader is overleden. Robbert Achterberg is nog nooit met de politie en/of justitie in aanraking geweest. Maar sinds twee jaar zijn er geruchten en tips dat hij pornografie vervaardigde… niet voor de binnenlandse markt, maar voor export naar Amerika. Men heeft bij de zedenpolitie wel geprobeerd bewijzen tegen hem te verzamelen, maar dat is nooit gelukt. Hij schermde het wereldje om zich heen goed af en veranderde voortdurend van atelier.’

‘Een sluwe vogel.’

Vledder stak zijn hand op.

‘Maar twee weken geleden zijn er uit Amerika twee rechercheurs van de FBI gekomen met een karrenvracht vol bewijzen. Ze hadden de pornolijn vanaf de andere kant opgerold. Kortom… Robbert Achterberg stond op het punt gearresteerd te worden.’

12

De Cock sprong opmerkelijk lenig van de stoel achter zijn bureau overeind en beende met verende passen naar de kapstok.

Vledder kwam hem na.

‘Wat ga je doen?’ riep hij verwonderd. ‘Het is nog veel te vroeg voor Lowietje.’

De grijze speurder had duidelijk moeite met een onwillige mouw van zijn regenjas. ‘Niks Lowietje,’ bromde hij nukkig. ‘Ik ga een moeder condoleren met het smartelijk verlies van haar zoon.’

‘De moeder van Robbert Achterberg?’

De Cock knikte.

‘Ik bedenk plotseling,’ sprak hij somber, ‘dat wij zijn identiteit al sinds gisteravond kennen en dat wij die vrouw nog steeds niet op de hoogte hebben gebracht. Dat is schandelijk.’

Vledder bromde.

‘We hebben ook nauwelijks tijd gehad.’

De Cock wuifde het excuus weg.

‘Daar is altijd tijd voor.’ Hij zette zijn oude hoedje op en gebaarde voor zich uit. ‘Neem de foto’s die Bram van Wielingen van het slachtoffer heeft gemaakt, en zoek er een knap exemplaar uit… een die niet zo afschrikwekkend is.’

‘Voor de identificatie?’

‘Inderdaad. Voor we per ongeluk een verkeerde onder de grond stoppen.’

Vledder liep naar zijn bureau terug.

‘Er is weinig knaps bij. De foto’s zijn allemaal nogal schokkend… met die kogelwond in zijn voorhoofd.’

De Cock sjokte achter hem aan.

‘Geef ze maar hier. Ik zoek er zelf wel een uit. Heb je nog veel schrijfwerk?’

De jonge rechercheur knikte: ‘Waaronder een leugenachtig proces-verbaal over het vinden van een kostbare zilveren sierkan in een niet afgesloten woning.’

‘Sommige mensen,’ schertste De Cock, ‘zijn zo verrekte slordig, dat ze…’ Hij maakte zijn zin niet af en legde vertrouwelijk zijn hand op de schouder van zijn jonge collega. ‘Blijf jij vanmiddag maar braaf achter je schrijfmachine. Ik ga wel alleen. Neem wel even contact op met de rechercheurs van het bureau Lijnbaansgracht en vraag of zij de signalering van Marius van der Graaf willlen regelen. Die hele sierkanaffaire is uiteindelijk hun zaak.’

‘Waarmee jij je zo nodig moest bemoeien.’

De Cock schonk hem een knipoog.

‘En denk intussen ook nog even na over de vraag waarom Manfred van Nettelhorst niet zo blij is en waarom ik denk dat het stinkt.’

Met een strak, doodsbleek gezicht keek mevrouw Achterberg de grijze speurder aan. Haar benen stonden iets uit elkaar en haar kleine smalle handen lagen gevouwen in haar schoot.

‘Misschien,’ sprak ze zacht, bijna fluisterend, ‘denkt u dat ik een harde, ongevoelige vrouw ben. Een vrouw zonder verdriet. Maar ik kan niet huilen. Ik heb geen tranen. Het is net alsof ik van binnen helemaal leeg ben, of ik geen hart meer bezit.’

De Cock knikte haar toe.

‘Ik begrijp het.’

Ze zuchtte diep.

‘Ik besef dat het vreemd klinkt, maar weet u, dat ik al dagen op uw komst zit te wachten. Ik bedoel, op iemand die het mij komt vertellen?’