Albert Baantjer - De Cock en een variant op moord

Vledder keek zijn leermeester van terzijde aan.

'Ben je echt van plan om wat aan de verdwijning van die Archibald Benschop te doen?' vroeg hij met een zweem van achterdocht.

De Cock groette in het voorbijgaan een jong business-vrouwtje.

'Het was een verzoek van Smalle Lowietje. En aan hem ben ik wel wat verplicht.'

Vledder grinnikte ongelovig.

'Wil je dat er bij doen? Ik bedoel; de affaire rond de heer Vreedenbergh geeft ons al zorgen genoeg.'

Bij café Emmelot, op de hoek van de Voorburgwal, bleef De Cock staan, zijn benen iets uit elkaar. Hij schoof zijn oude hoedje iets naar achteren. 'Weet jij al wat voor een dooie het was?' Vledder reageerde wat narrig. 'Dat heb je vanmorgen al gevraagd.'

De Cock knikte gelaten. 'Ik vraag het je weer… wat voor een dooie wilde Zwarte Archie begraven?'

Vledder staarde hem enige ogenblikken peinzend aan. Plotseling verhelderde zijn blik. Zijn mond zakte iets open.

'Jij bedoelt… jij bedoelt; het kon best de heer Vreedenbergh zijn geweest.' De gedachte wond de jonge rechercheur zichtbaar op.

'Waarachtig… dat is niet eens onmogelijk.'

De Cock schoof zijn hoedje terug en sjokte verder in de richting van het Oudekerksplein. Daar nam hij de brug naar de Oudekennissteeg. Het was voor hem vertrouwd gebied. Hij kende er elke stoep, elk raam en elk hoertje dat er achter zat. Vanuit de Oudekennissteeg slenterde hij de Molensteeg in.

Vledder liep met gebogen hoofd naast hem. Hij was in gepeins verzonken. Achter de horizon van zijn denken openden zich nieuwe perspectieven. 'Als we die Archibald Benschop aan het praten kunnen krijgen,' overdacht hij hardop. De Cock reageerde niet.

In de Molensteeg, een paar huizen voor de Zeedijk, bleef hij staan. Langs een verveloze deur gleed zijn blik omhoog naar een spionnetje van een raam op de eerste etage. Toen hij enige beweging zag, drukte hij de deur open en hees zijn negentig kilo steunend langs een krakende trap omhoog. Vledder volgde met lichtere tred.

Aan het eind van de trap, op een smal portaaltje, rustte De Cock even uit. Toen zijn ademhaling weer op peil was, klopte hij en stapte meteen naar binnen.

Aan een tafel, met haar gezicht boven een dampende emaille schaal, zat een gezette vrouw. Ze nam een geruite theedoek van haar hoofd en keek op. 'De Cock,' riep ze verrast.

Met de theedoek veegde ze het zweet uit haar purperrood gezicht en schoof de dampende schaal naar het midden van de tafel. De oude rechercheur bekeek haar glimlachend. 'Wat ben je aan het doen, Nel?' De vrouw wees naar de schaal.

'Kamille,' verduidelijkte ze. Met een vette middelvinger tikte ze op haar voorhoofd. 'Het zit hier van boven helemaal vast. Een koutje, denk ik.'

'Moet je ook niet tot midden in de nacht aan een tochtige deur blijven staan.'

Het gezicht van Dikke Nel verhardde.

'Weetje voor mij iets beters?'

De Cock liet het onderwerp rusten.

'Heb je al wat van Archie gehoord?' vroeg hij bezorgd.

Ze schudde haar hoofd. Haar gezicht kreeg weer een normaal aanzien. Het purper trok er uit weg.

'Mijn jongen,' sprak ze droevig, 'is nu met elkaar al vijf dagen zoek. Ik dacht eerst dat jullie hem ergens voor hadden opgepakt. Daarom vroeg ik aan Smalle Lowietje om dat eens aan u te vragen.'

'Je had toch ook zelf kunnen komen?' 'Ik kom niet graag aan de Kit.'

De Cock schudde zuchtend zijn hoofd. 'Jouw Archie zit nergens vast. Dat heb ik laten natrekken. En hij ligt ook niet in een of ander ziekenhuis.' Hij pauzeerde even. 'Heeft Archie misschien een nieuw niese aan de hand?'

Ze leunde iets achterover en knoopte haar blouse dicht. 'Nieses genoeg,' sprak ze achteloos. 'Maar niet een die hem er van weerhoudt om elke dag even bij zijn moeder langs te komen.' 'Had hij een… eh, een karweitje op het oog?' 'Niet dat ik weet.'

De Cock keek haar onderzoekend aan.

'Een nieuwe gabber?'

Dikke Nel antwoordde niet direct. Ze staarde peinzend voor zich uit. 'Archie,' begon ze toen voorzichtig, 'Archie heeft nooit een vader gehad. Zo'n twintig jaar geleden leerde ik een Engelsman kennen. Een knappe zwarte gozer met veel poen. Hij zei, dat hij in Engeland betrokken was geweest bij die beruchte treinroof en daarom was gevlucht. Enfin, je kent dat. Hij zou me uit de business halen… met me trouwen. Maar toen ik van Archie in verwachting raakte, verdween hij met de nachtschuit en ik heb hem nooit meer teruggezien.' Ze zweeg even. Haar rechterhand reikte naar een aangebroken pakje sigaretten voor haar op tafel. 'Archie is de laatste weken gewoon bezeten van een oude man. Nou ja… oud… voor Archie dan. Ik denk toch zeker, dat hij een jaar of vijfenveertig is. Ik weet bij God niet wat Archie in die vent ziet. Ik kan het niet peilen. Een soort vaderfiguur, denk ik.' 'Hoe heet die vent?'

Dikke Nel spreidde haar mollige handjes.

'Dat weet ik niet.'

De Cock grinnikte ongelovig.

'Archie zal met jou toch wel eens een keer over hem hebben gesproken?'

Dikke Nel knikte vaag. 'Archie noemde hem Buck Jones. Maar zo heet hij natuurlijk niet. Dat zal wel een bijnaam van hem zijn. Ik heb Archie wel eens gepolst… hem proberen uit te vragen, maar hij liet nooit veel los. Het leek wel of die vent hem op een of andere manier in zijn macht had. Archie is anders nooit zo gesloten.' 'Is hij wel eens bij jou thuis geweest?' Dikke Nel schudde haar hoofd.

'Ik heb wel eens tegen Archie gezegd, neem hem eens mee. Maar daar wilde Archie niets van weten.' 'Heb je hem wel eens gezien?'

Ze stak een sigaret op, inhaleerde diep en doofde de sigaret onmiddellijk daarna weer in de asbak. 'Eén keer,' sprak ze rook uitblazend. 'Vluchtig en van vrij grote afstand. Hij stond op de Zeedijk te wachten, terwijl Archie even bij mij op visite was.' Ze staarde voor zich uit. 'En weetje wat zo gek was?' 'Nou?'

Op een of andere manier kwam hij mij bekend voor.'

'Hoe?'

Dikke Nel gebaarde wat wrevelig.

'Dat weet ik niet precies. Iemand, die ik wel eens heb ontmoet… vroeger. Misschien wel een klant.' 'Een signalement?'

Dikke Nel schonk hem een trieste glimlach.

'Ik zei je toch; ik heb hem maar heel even vluchtig gezien. Ik zou me hem niet eens meer voor de geest kunnen halen.'

De Cock zuchtte diep. 'Maar je weet toch wel iets van hem?' vroeg hij met een ondertoon van wanhoop. 'Waar hij woont… waar hij wel eens met Archie kwam… andere gabbers?'

Ze blikte naar hem op.

'Hij heeft een tatoeage op zijn linkerarm.'

'Hoe weetje dat?'

'Op een dag liet Archie mij zijn linkerarm zien. Daar had hij zo in de lengte een zwaard op laten tatoeëren. In blauw en rood. Wel vijftien centimeter lang. Een soort ridderzwaard met een handvat eindigend in een knop. Ik houd niet van tatoeages. Ik vind ze lelijk. Daarom vroeg ik Archie waarom hij dat had laten doen. Toen zei hij: Buck heeft daar ook zo'n zwaard.'

De Cock knikte. 'Die… eh, die Buck, zou die iets met de verdwijning van Archie te maken kunnen hebben?' Dikke Nel maakte een hulpeloos gebaartje. Haar onderlip begon te trillen. 'Dat weet ik niet,' zei ze beverig. Plotseling vatte ze de hand van de oude rechercheur. 'Meneer De Cock, ik ben zo bang… ik ben zo bang dat er iets met Archie is gebeurd.' Ze draaide zich half om en wees naar haar telefoontoestel op het dressoir. 'Gisterenavond belde iemand mij op… een man… en die vroeg of ik voor Archie een begrafenispolis had. Ik zei: Ja, die heb ik al vanaf zijn geboorte.' Ze zweeg even. Haar ogen werden vochtig en toen rolden er tranen over haar wangen. 'Toen zei die man…' Ze maakte haar zin niet af, ze huilde erbarmelijk. De Cock boog zich troostend over haar heen. 'Wat zei die man?'

Dikke Nel keek met een betraand gezicht naar hem op. 'Die polis… die polis kun je verscheuren.'

De beide rechercheurs liepen de smalle Molensteeg uit en gingen links de Zeedijk op. Rond de mond van de jonge Vledder lag een verbeten trek. 'Wat een ploertenstreek,' riep hij hartgrondig, 'om een ongeruste moeder op die manier te bellen.' Hij blikte opzij. 'Welke schoft zou dat geflikt hebben?' De Cock trok zijn schouders op. 'Dat is moeilijk te zeggen.'