Albert Baantjer - De Cock en een deal met de duivel

Bram van Wielingen maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ik dacht dat het…’

De Cock onderbrak hem.

‘Ik had Ben Kreuger willen vragen of hij een mogelijkheid zag om vingerafdrukken van dat cannabisblad te nemen. Dat kan ik nu wel vergeten. Ik kan moeilijk jou als moordenaar opvoeren.’

Op het moment dat Ben Kreuger binnenkwam, sloop Bram van Wielingen met zijn koffertje beteuterd de kamer uit. De fotograaf vergat te groeten.

Ben Kreuger liep glimlachend op De Cock toe.

‘Heel attent van jou, dat je mij bij de moorden in die houtschuur* niet hebt laten opdraven. Andere rechercheurs hadden dat beslist wel gedaan.’

De Cock plukte aan zijn neus.

‘Er was daar voor een dactyloscoop niets te zoeken.’

Ben Kreuger wees naar de dode vrouw op de vloer.

‘Van haar neem ik morgen voor het begin van de sectie wel vingertjes. Weet je al wie zij is?’

De Cock knikte.

‘Anna-Marie de Graaf, geboren Achterberch, weduwe van Alex de Graaf.’

‘Hebben we haar in de collectie?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Geen fl auw idee. Maar de mogelijkheid is zeker niet uitgesloten. Ze behoorde tot een roerige familie.’

* Zie: De Cock en de geur van rottend hout

Ben Kreuger blikte om zich heen.

‘Woonde ze hier al lang?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Volgens de bovenbuurvrouw nog maar kort.’

Ben Kreuger keek bedenkelijk.

‘Ik hoop dat ze bij het aanvaarden van dit appartement goed hebben schoongemaakt, anders vind je hier nog vingertjes van de vorige bewoners en dat is voor jouw onderzoek nogal verwarrend.’

Hij pakte zijn kleine plastic pot met aluminiumpoeder en zijn dassenharen kwast uit zijn koffertje en begon bij de deurstijlen te kwasten.

Vledder wendde zich tot De Cock.

‘Ik heb in dit appartement nog geen stukje papier gevonden ter grootte van een postzegel. Ik denk dat ze ergens een kluisje heeft waarin ze haar bescheiden bewaart.’

‘Drugs?’

Vledder grinnikte.

‘Ik weet niet wat je mee wilt tellen… dat cannabisblad op haar voorhoofd?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Verder niets?’

‘Nee.’

‘Geld?’

‘Geen stuiver.’

Een vreemde opgewonden jongeman in een blauwe spijkerbroek en een groen bomberjack stormde de kamer binnen. Vledder ving hem op.

‘Wat is er met moeder,’ schreeuwde hij. ‘Wat is er met moeder?’

De Cock ging voor hem staan.‘Wie bent u?’

‘Arno… Arno de Graaf.’

De oude rechercheur trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Moeder is…’

Verder kwam De Cock niet. De jongeman rukte zich van Vledder los, wierp de oude rechercheur opzij en boog zich over de dode vrouw.

‘Stom mens,’ brulde hij. ‘Stom mens. Hoe vaak heb ik je niet gezegd om niemand binnen te laten. Stom wijf. Je hebt nooit naar mij willen luisteren.’

De aderen op het voorhoofd van de jongeman zwelden op.

‘Stom wijf,’ begon hij opnieuw. ‘Stom wijf. Hoe vaak heb ik je niet gezegd…’ Hij maakte zijn zin niet af: zweeg even. ‘Hoe kom je aan dat cannabisblad op je kop.’

De Cock greep in. Hij trok de jongeman omhoog en duwde hem bij de dode vrouw weg.

‘Canere surdo.’

Arno de Graaf keek hem verward aan.

‘Wat is dat?’

‘Canere surdo… Latijns voor zingen voor een dove. Het heeftgeen zin om tegen haar te blijven preken. Jouw moeder hoort je toch niet meer.’

Arno de Graaf kneep zijn lippen op elkaar.

‘Ze heeft nooit willen horen,’ brieste hij. ‘Ook toen ze dat nog wel kon. Altijd stinkend eigenwijs. Als ze destijds naar vader had geluisterd, dan had die ouwe nog geleefd.’

De jongeman probeerde opnieuw bij het lijk te komen.

De Cock wenkte de broeders van de Geneeskundige Dienst.

Ze kwamen traag naderbij en legden de brancard naast de dode vrouw. Voorzichtig tilden zij haar op, drapeerden een laken om haar heen, sloegen de canvasfl appen dicht en sjorden de riemen vast. Zacht wiegend droegen ze haar de kamer uit.

Met hun vieren keken zij toe. Ben Kreuger met zijn dassenharen kwast in de hand; Vledder gespannen; De Cock dicht bij Arno de Graaf.

Plotseling stormde de jongeman achter de broeders met de brancard aan. De Cock reageerde te laat.

In een fl its stortte Vledder zich op Arno de Graaf en drukte hem op de vloer.

Het gezicht van de jongeman was vertrokken van woede.

‘Stinkwijf… Vuil stinkwijf… stink…’

Zijn kreten resoneerden tegen de wanden.

In het aloude politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat blikten de lichtgroene ogen van Arno de Graaf schichtig om zich heen naar de kale wanden van de grote recherchekamer. Hij streek met zijn vingers langs de hals van zijn T-shirt.

De omgeving benauwde hem zichtbaar. Hij draaide zijn gezicht naar De Cock.

‘Ben ik gearresteerd?’ vroeg hij angstig.

De grijze speurder glimlachte.

‘Heb ik daar gronden voor?’

Arno de Graaf grijnsde met een scheve mond.

‘Is dat belangrijk voor de politie?’

De Cock knikte overtuigend.

‘Ik ben ingehuurd om de wet te handhaven en als ik jou zou vasthouden zonder redelijke gronden, dan maak ik mij schuldig aan vrijheidsberoving en daar voel ik niet veel voor. Ik bedoel, ik wil mijn baan niet kwijt. Daarvoor is mijn job…’

De oude rechercheur maakte zijn zin niet af. Hij schonk de jongeman een beminnelijke glimlach.

‘Noem mij een paar redelijke gronden om jou vast te houden en ik verschaf je in dit gammele gebouw enige dagen gratis verzorging en onderdak.’

Arno de Graaf trok zijn linkerschouder op.

‘Gronden,’ herhaalde hij onzeker. ‘Een mens doet zoveel in zijn leven.’

De Cock strekte zijn armen naar hem uit. ‘Kattenkwaad… ondeugende dingen…. strafbare handelingen… pure misdrijven… moord?’

Arno de Graaf gniffelde.

‘Wie zonder zonde is…’

De Cock keek hem verrast aan.

‘Dat is het begin van een Bijbeltekst.’

Arno de Graaf reageerde gelaten.

‘Kan wel. Het is een kreet van mijn moeder. Ze meende dat ieder mens zonden begaat.’ Hij glimlachte. ‘Ze ging als kind naar de zondagsschool.’

‘En jij?’

Arno de Graaf grijnsde.

‘Vader vond het fl auwekul.’

‘Weet je hoe die tekst verderging?

Arno de Graaf maakte een grimas.

‘Het had iets met een steen te maken.’

De Cock knikte.

‘Ze brachten een jonge vrouw die vreemdgegaan was, naar Jezus en vroegen of ze haar mochten stenigen. Dat was in die tijd gebruikelijk. Toen zei Jezus: Wie van u zonder zonde is, werpe de eerste steen.’

‘En?’

‘Niemand wierp.’

Arno de Graaf keek hem lachend aan.

‘Een toffe gozer, die Jezus.’

De Cock knikte vaag.

‘Dat was hij, een toffe gozer.’ De oude rechercheur krabde zich achter in zijn nek. ‘Maar ik heb hem nog nooit zo genoemd horen worden.’

Arno de Graaf boog zich iets naar hem toe.

‘Waarom hebt u mij hierheen gesleept?’ vroeg hij agressief.

‘Denkt u dat ik iets met de dood van moeder te maken heb?’

De Cock antwoordde niet direct. Hij keek de jongeman onbevangen aan.

‘Ik vind het begrip “slepen” niet op zijn plaats,’ sprak hij bestraffend. ‘Slepen roept associaties op aan geweld. Ik heb je vriendelijk verzocht om met mij mee te gaan. Aan dat verzoek heb je voldaan.’

Arno de Graaf bromde.

‘Wat is een verzoek?’ grinnikte hij. ‘Een verzoek van de politie beschouw ik als een bevel.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik vond het niet verstandig om jou alleen in dat appartement aan de Brouwersgracht achter te laten. Bovendien wilde ik eens in alle rust met je praten over jou… jouw leven en over de dood van je moeder.’