Жорж Сименон: Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)

- Што гэта?

- Дзверы ў кантору ювелiрнай крамы. Iмi рэдка карыстаюцца.

З'явiлiся эксперты, якiх Мэгрэ выклiкаў, выязджаючы з набярэжнай Арфэўр.

- А што там, у канцы двара? - спытаўся Мэгрэ.

- Нiчога. Сцяна. Ёсць дзверы ў дом па вулiцы Мэле, але яны даўно закалочаныя.

Было вiдавочна: чалавека забiлi ўдарам нажа ў спiну, як толькi ён зайшоў у глыб тупiчка. Нехта, праслiзнуўшы ўслед за iм, цiха зрабiў сваю справу.

- Я праверыў кiшэнi i выняў кашалёк.

Нэвэ працягнуў яго Мэгрэ. Адзiн з экспертаў пасвяцiў лiхтарыкам. Кашалёк як кашалёк, не новы, але i не надта заношаны, з добрай скуры. Усярэдзiне - тры паперкi па тысячы франкаў i некалькi па сто, пасведчанне, выдадзенае на iмя Луi Турэ, кладаўшчыка, жыхара Жувiзi (вулiца Таполяў, 37), картка выбаршчыка з тым самым iменем, шматок паперы, на якiм напiсаны алоўкам пяць-шэсць слоў, i старая фатаграфiя маленькай дзяўчынкi.

- Ну што, прыступiм? - спытаўся эксперт.

Мэгрэ кiўнуў. Зазiхацелi блiцы, зашчоўкалi фотаапараты. Эксперты рабiлi свае вымярэннi спакойна, не задавалi нiякiх пытанняў, адчувалася адно, што iм трохi нязручна працаваць у такiм вузкiм праходзе. Натоўп з боку бульвара павялiчваўся, i палiцэйскiя з цяжкасцю стрымлiвалi яго.

Эксперты асцярожна вынялi нож i паклалi яго ў скрыню. Перавярнулi цела на спiну. На твары ў забiтага, чалавека гадоў сарака - пяцiдзесяцi, застыла здзiўленне. Было ў гэтым здзiўленнi штосьцi дзiцячае. Чалавек, напэўна, так i не зразумеў, што з iм здарылася. Нехта, гледзячы на яго, узнервавана хiхiкнуў.

Апрануты ён быў прыстойна: чыстыя цёмны гарнiтур i бэжавае дэмiсезоннае палiто. Але вось на нагах былi жоўтыя чаравiкi, зусiм не па сезоне.

Каб не яны, то на вулiцы гэтага чалавека нiхто i не заўважыў бы, такi ён быў неадметны.

Аднак палiцэйскi, якi знайшоў яго, сказаў:

- Мне здаецца, я яго недзе бачыў...

- Дзе?

- Не памятаю. Але твар мне знаёмы. Ведаеце, часта сустракаеш адных i тых самых людзей, а твары неяк не запамiнаюцца.

Нэвэ пацвердзiў:

- Мне ён таксама некага нагадвае. Магчыма, працаваў тут непадалёк.

Але што магло спатрэбiцца нябозе ў гэтым тупiку?

Мэгрэ паглядзеў на Сантонi. Карсiканец доўга працаваў у палiцыi нораваў i мог запомнiць яго, як аднаго з маньякаў - шукальнiкаў адзiноты. Там iх ведаюць амаль усiх. Часам гэта значныя людзi. Зрэдку iх ловяць, але калi адпускаюць, яны зноў бяруцца за сваё.

Аднак Сантонi пакруцiў галавою.

- Нiколi не бачыў.

Тады Мэгрэ прыняў рашэнне:

- Працягвайце, панове. Калi завезяце яго ў Iнстытут, не распранайце да майго загаду. А мы, Сантонi, паедзем. Паглядзiм на яго сям'ю, калi такая ёсць.

Камiсар быў заiнтрыгаваны: забiты зусiм звычайны, нiчым не прыкметны чалавек...

- У Жувiзi! - загадаў Мэгрэ шафёру.

Яны спынiлiся на момант ля Iталiйскiх варотаў, каб выпiць па куфлi пiва. А калi ў Жувiзi, ля вакзала, пачалi распытваць пра вулiцу Таполяў, дык адказаў iм толькi пяты чалавек:

- Гэта вунь там, у недабудаваным раёне. Як даедзеце, дык глядзiце на шчыткi. Там кожная вулiца носiць назву якогасьцi дрэва, а так яны ўсе аднолькавыя.

Спачатку доўга ехалi ўздоўж сарцiровачнай станцыi, на якой лязгалi, пераязджаючы з аднаго пуцi на другi, вагоны, свiсталi i сiпелi, пускаючы клубы дыму, дзесяткi два паравозаў. Нарэшце дабралiся да патрэбнага раёна. Вузенькiя вулкi i праўда зусiм аднолькавыя, сотнi, можа, тысячы досыць новых домiкаў, пабудаваных па адной мадэлi. Дрэвы, пасадкi якiх давалi назвы вулiцам, яшчэ не паспелi вырасцi, сям-там не было нават ходнiкаў. За аднымi дамамi - пусткi, за iншымi - чэзлыя садкi, у якiх засыхалi апошнiя восеньскiя кветкi.

Дубовая вулiца... Бэзавая... Букавая... Магчыма, калi-небудзь гэты раён будзе падобны на парк, калi толькi ўсе гэтыя дрэнна пабудаваныя дамы не разваляцца, перш чым вырастуць як след дрэвы.

Жанчыны за вокнамi кухняў гатавалi вячэру. На вулiцах пуста. Дзе-нiдзе маленькiя крамы, таксама даволi новыя з выгляду, аднак вiтрыны iх нiчым не вабiлi.

- Налева.

Хвiлiн дзесяць кружылi, пакуль не прачыталi на шчытку патрэбную назву. Але дом праскочылi, бо трыццаць сёмы нумар iшоў чамусьцi адразу ж за дваццаць першым.

Святло гарэла толькi на кухнi, унiзе. Было вiдаць, як за штораю ходзiць мажная жанчына.

- Хадзем, - уздыхнуў Мэгрэ, з цяжкасцю вылазячы з маленькай машыны, i выбiў люльку аб абцас.

Калi ён ступiў на ходнiкi, штора зварухнулася i жанчына прыпала тварам да акна. Выдавала на тое, што прыезд машыны быў ёй падзеяй.

Мэгрэ ступiў на ганак i спынiўся перад пакрытымi лакам сасновымi дзвярыма, з жалезнай ручкаю i сiнiм акенцам. Ён пачаў шукаць кнопку званка, але перш чым знайшоў яе, пачуў голас з-за дзвярэй: