Андрэй Макаёнак - Пагарэльцы

Бусько. I не тупаці. Тут не стайня.

Ухватаў. Падумаць толькі! Па-ду-маць!.. Як ён са мною гаворыць! Ты забыўся, забыўся?.. Я ж цябе, чорта кудлатага, выцягнуў з балота…

Бусько. А цяпер я лысы. Я цяпер — лысы. Што було, тое прайшло. I мемуары твае нікому непатрэбны.

Ухватаў. Прыгрэў. Прыстроіў. Ты ж кляўся мне… Ты ж колькі гадоў быў як у бога за пазухай…

Бусько. Вываліўся з-за пазухі.

Ухватаў. Колькі гадоў ты лізаў мне…

Бусько (нібы яго шылам нырнулі). Надаела! Не ўспамінай мемуараў! Ты думаў — мне гэта было прыемна? О-о! Табе было прыемна! Хопіць! Мінулася! (Прыгадаў.) Муха! Беспакоіць мяне муха! (Загадвае, паказвае на муху.) Я табе лавіў? Лаві мне маю!

Ухватаў. О-о! О-го-го! Ён зубкі паказаў! (Смяецца.) Ты ж не ад злосці? А? Бывае, што і сабака кусаецца не ад злосці, а ад заліхвацкасці.

Бусько. Што? Не падабаецца? А ты як рабіў? Не так? Та-ак! А людзі цярпелі. Колькі ты патаптаўся па мне. I я ўсё сцярпеў. (Скрозь слёзы.) Муху лавіў!.. Эх, Хведзька, Хведзька…

Ухватаў. Хведар Паўлавіч!!!

Бусько. Та ні! Хведзька! Апамятайся! Не Хведар Паўлавіч ужо. Хвядот, ды не тот! Пара зразумець ужо. Ну, шо ты крычыш? Шо крычыш? Перад кім ты крычыш? Перад імі? (Паказаў на залу.) Быццам ты — цаца, а я — бяка. Ты думаеш, яны цябе не ведаюць? Ведаюць як аблупленага. Спытай у іх, які ты харошы. Ну, спытай, спытай! Баішся? Яны, брат, даўно цябе раскусілі. Як і я. А прыйшлі яны сюды не для таго, каб на цябе падзівіцца. Чорта лысага! Ты ім і так надакучыў. Яны, бач, і цяпер моршчацца, быццам аскоміна ў іх на зубах. Я ўпэўнены, што яны радуюцца, калі бачаць, як я цябе тут проці шэрсці, проці шэрсці… О-о, я іх ведаю! Яны так любяць пазубаскаліць з такіх, як ты, «былых». Анекдоты выдумляюць. Змікіціў?? Народ — такі! Можаш зарплату не падвышаць, але дай яму на зуб «былога». Дык вось — раю табе: ціхенька сядзі! Не шумі! Ці-іхе-енька! Атрымаў пенсію і скажы дзякуй. I я ціхенька буду сядзець да пенсіі. Мы з табой асколкі адной пасудзіны. Разбітай. Зразумеў? Так што, не трэба шуму і гвалту ўзнімаць. Немэтазгодна! Нават — наадварот!

Ухватаў. Ну, нарэшце ты раскалоўся. А я цябе за дурачка лічыў.

Бусько. Дарэмна! Не цаніў! Крыўдна! Разумееш? Крыўдна! Мне!

Ухватаў. Ацаню! Не-е! Будзе табе пераацэнка! Што-што, а пасаліць табе я яшчэ магу. Гарэлага дам панюхаць.

Бусько. Не пужай! Не пужа-ай! Бачыў я такіх.

Ухватаў. Адплацілі! Аддзячылі! Не-е, я на вас аброцьку знайду. Я табе такую кару егіпецкую зараз прынясу, на ўсё жыццё табе хопіць! Да смерці будзеш насіць, як язву, як пракачу! Я табе такую кару, такія мукі ўстрою… Пачакай!.. Я табе… Будзеш помніць!

Хведар Паўлавічвыходзіць у прыёмную. А там Стэлаі Гарык. Ухватаўнібы спрасонку ці п'янаваты ідзе да выхаду. На парозе сутыкаецца з Наталляй Мікалаеўнай.

Бусько (расчыняе дзверы ў прыёмны пакой, загадвае). Не прымаць! Нікога не прымаць! А тым больш яго! Толькі цераз твой труп! (Гарыку.) I цераз твой! (Ляпнуў дзвярыма, шчоўкнуў замком.)

Гарык. Максімаліст! Толькі цераз мой пуп. I цераз твой, Стэла.

Наталля Мікалаеўна. А што гэта з імі? Нейкія вельмі ўстрывожаныя. Асабліва той — Хведар Паўлавіч. Што з ім?

Гарык. Тонка падмецілі, бабуся. Устрывожаны. Чалавек апынуўся ў непрывычных абставінах. Бачыце, у свой час ён высока лётаў. У маштабах горада. За аблакамі. Ну, як бы вам сказаць? Для параўнання… На арбіце быў. У космасе. I раптам вываліўся з карабля. Вываліўся на хаду. З дзяржаўнага карабля. I нідзе ніякай апоры. У невясомасці. Страціў вагу. А вагу ён меў. Груз!

Наталля Мікалаеўна. Знала я яго. Цяжкі быў. Праўда. Свінцовы.

Звоніць тэлефон.

Стэла (бярэ трубку). Вас слухаюць. Так. Так. Яго няма. Што перадаць? Добра. Калі? Добра. Я пастараюся яго знайсці. Не. Ён нікуды не паехаў. Добра. Перадам. (Кладзе трубку, стукае ў дзверы Бусько.) Антон Сцяпанавіч! Толькі што званіў Аляксей Аляксеевіч. Прыедзе да вас.

Бусько. Аляксей Аляксеевіч?

Стэла. Прасіў, каб вы былі на месцы. Яны хутка будуць.

Буськоз'яўляецца на парозе свайго кабінета.

Бусько (да Наталлі Мікалаеўны). А вы пачакайце пакуль у калідоры.

Наталля Мікалаеўнавыходзіць.

(Стэле). Не магла сказаць, што мяне няма тут?