Глыба з’яўляецца сэнсам Яго жыцця. Ён шчыра верыць, што насамрэч можа яе прыблізіць і абрынуць. Канешне ж, уяўленне космасу, «канат» былі толькі ўяўленнямі, і Ён гэта разумеў. Аднак лічыў гэта пэўнай формай, пэўным сродкам, праз які можна справакаваць сапраўднае падзенне астэроіда. Справакаваць рэальнае падзенне. Рэальнага астэроіда. Ён шмат чуў пра тое, што думкі і ўяўленні быццам бы матэрыяльныя. Што калі нешта дэтальна ўявіць — яно матэрыялізуецца. Што моцныя жаданні, калі дакладна ведаеш, чаго жадаеш, абавязкова спраўджваюцца. І Ён жадаў. Жадаў і ўяўляў, што аднойчы адбудзецца нешта такое, што будзе агульным фіналам для ўсяго.
Праз нейкія свае роздумы Ён прыйшоў да высновы, што лепшы варыянт — астэроід. Ці нейкая ўспышка на Сонцы, якая імгненна выпаліць планету. Аднак Сонца занадта вялікае, каб можна было паўплываць на яго сваёй думкай. А каменная глыба, касмічная гара... Чаму б і не? Рухаць цэлую гару ў космасе не так і складана, хай нават і думкай. Ва ўсякім разе прасцей, чым раз’юшыць Сонца. Акрамя таго, астэроіды і метэароіды падаюць на Зямлю куды часцей, чым здараюцца вынішчальныя ўспышкі на Сонцы, якіх, наколькі Ён ведаў, у прынцыпе пакуль не было. З аднаго боку, Ён добра разумеў, што ў наш час існуюць тэхнічныя сродкі, якія дапамагаюць прадказаць з’яўленне астэроіда і зрабіць усё, каб звесці наступствы ад яго падзення да мінімуму. Аднак падбадзёрвалі некаторыя навіны, якія пісалі пра небяспечныя астэроіды ўжо пасля таго, як гэтая небяспека мінула. Гэта значыць, ні тэхнічныя сродкі, ні армія астраномаў не з’яўляюцца гарантамі бяспекі ад нябесных каменняў. А моц гэтых каменняў вельмі вялікая. Быў жа астэроід, які знішчыў дыназаўраў... Быў жа так званы Тунгускі метэарыт... Што казаць, нават на Яго вяку было знакамітае падзенне над Чалябінскам... Значыць, магчыма. Магчыма, што «заўтра» ніколі не здарыцца. Магчыма, што цяпер Ён засне, а неўзабаве на яго абрынецца каменны кулак нябёсаў. І ніякага «заўтра» ўжо не будзе. Гэта можа здарыцца праз тыдзень, праз месяц, праз год... Але ўсё роўна здарыцца, бо Ён шчыра верыў... І адразу ўсе прыйдуць да адной роўніцы. І некаторыя, магчыма, нават паспеюць падумаць: як? чаму? за што? І толькі Ён будзе ведаць аб сваёй прыналежнасці да гэтага. Прыналежнасці, якую нельга ні даказаць, ні абвергнуць. Але Ён будзе ведаць. І Яму гэтага дастаткова.
З такімі думкамі Ён заснуў.
НОЧ ДРУГАЯ
Чорны чалавек
На ложак да мяне садзіцца,
чорны чалавек
Спаць не дае мне ўсю ноч.
С. ЯСЕНІН
Ён ляжыць на ложку, як у труне. Роўна, скрыжаваўшы рукі на грудзях. Думае пра тое, што калі-небудзь насамрэч будзе так ляжаць у дамавіне. Цікава, колькі чалавек прыйдзе з Ім развітацца? Пра што яны будуць казаць, успамінаць? Ці будуць распавядаць адно адному нейкія цікавыя гісторыі, у якіх Ён — галоўны герой? Калі так, цікава было б паслухаць... Ён ляжыць нерухома і імкнецца ўявіць, што гэта могуць быць за гісторыі. Магчыма, Ён пакінуў па-за ўвагай тыя моманты са свайго жыцця, пра якія ўзгадаюць людзі на Яго пахаванні. А пра тое, што было насамрэч важна для Яго, тыя людзі, верагодна, нічога і не скажуць. Увогуле, цікава, што Ён за чалавек з пункту гледжання тых, хто мае з Ім стасункі... Для кагосьці, магчыма, адзін, для кагосьці — іншы... А ці ведаюць яны, які Ён насамрэч? Ці, можа, гэтага і Ён не ведае?.. Было б вельмі крыўдна, калі на пахаванне прыйшлі б па завядзёнцы, таму што так трэба. Пастаялі б каля труны моўчкі, магчыма, сказалі б «прабач», не ведаючы за што, і пайшлі дамоў. Ці засталіся б паразмаўляць з агульнымі знаёмымі на жыццёвыя — якая іронія: размаўляць на пахаванні пра жыццёвае — тэмы. Усё ж, якая-ніякая нагода сустрэцца, пагаварыць... І Яго пахаванне было б толькі нагодай сустрэцца... Сумна, крыўдна. Больш за ўсё ад разумення, што прыкладна так яно, хутчэй за ўсё, і атрымаецца.
І ўяўляе Ён, што ляжыць у труне, аднак у той жа час — чуе і бачыць усё, што адбываецца вакол. Назірае за тым, як ацэньваюць Яго жыццё. З чымсьці згаджаецца, з чымсьці — не. Некаторыя прамовы Яго здзіўляюць, некаторыя прымушаюць задумацца і перагледзець пэўныя рэчы... Было б лепш, каб людзі, якія прыйдуць, не верылі ў існаванне душы, не верылі ў тое, што Ён можа іх пачуць. Бо толькі ў такім выпадку яны былі б шчырымі. Няхай нават казалі б і нешта адмоўнае, хоць так і не прынята. Горш за ўсё будзе, калі яны нічога не скажуць: ні ўслых, ні нават у думках. Вось гэта ўжо будзе насамрэч крыўдна і сумна. Гэта, а не тое, што Ён страціў жыццё...
Читать дальше