Макс Шчур - Адрасная кніга

карацей, замест практыкі я паўгода бухаў і чытаў Пруста

і толькі перад самым іспытам спахапіўся

што ня маю для ледзь не навуковай працы матэрыялу

распытаўшы сваіх аднагрупнікаў

пра тое дзе яны праходзяць пэдагагічную практыку

я спыніў свой выбар калі не памыляюся

на адной школе на Сьлясарнай

бо туды з унівэру можна было дайсьці пешкі

а па дарозе была танная рабочая сталоўка

дзе гатавалі надзвычай смачна

у якасьці паддосьледных трусікаў

для сваёй ледзь не навуковай працы

я абраў двух сарамлівых хлопчыкаў

бо ўсе дзяўчаты ўжо былі разабраныя

і пачаў задаваць ім прадугледжаныя пытаньні

якіх мы з хлопчыкамі аднолькава не разумелі

то бок толку з гэтай пэдагагічнай практыкі не было ніякага

адзіна што мне спадабалася настаўніца

і з запыленай кніжнай шафы ў кабінэце

я сьпізьдзіў беларускі пераклад «Чужаніцы» Камю

восемдзесят чацьвёртага году выданьня

такім чынам сваю ледзь не навуковую працу

я пісаў у асноўным на матэрыяле ўласнай фантазіі

і вось настаў заключны іспыт па псыхалёгіі

наш інтэлігентны выкладчык спадар Чэхаўскіх

насуперак нашай наіўнасьці

натуральна і ня думаў гад чытаць нашыя ледзь не навуковыя працы

проста пераконваўся ў іхнай наяўнасьці

і тут жа пераходзіў да інтэлектуальнага катаваньня

калі чарга дайшла да мяне

я палез у заплечнік па сваю ледзь не навуковую працу

і з жахам усьвядоміў, што пакінуў яе ў інтэрнаце

і ўсе мае клятвы што я бля буду праходзіў пэдагагічную практыку

на спадара Чэхаўскіх не падзейнічалі

ён адправіў мяне з іспыту ў інтэрнат па мой сшытак

маўляў сьпярша ледзь не навуковая праца, а там пагаворым

калі я вярнуўся то іспыт ужо амаль скончыўся

спадар Чэхаўскіх чакаў мяне асабіста

а раз ужо гэтак па маёй віне засядзеўся

то каб адпомсьціць пастанавіў у якасьці выключэньня

пачытаць маю ледзь не навуковую працу

ў маёй прысутнасьці

трэба сказаць што ў сваёй ледзь не навуковай працы

я пісаў у асноўным пра прыгожую настаўніцу

для азначэньня бедных хлопчыкаў ужываў усякія мэдычныя

тэрміны кшталту «маленькія дэбілы» й «алігафрэны»

а разьдзел з назвай «Дасьледаваньне кароткатэрміновай памяці

складаўся з адзінай фразы:

«Памяць хлопчыкаў сапраўды была кароткатэрміновай»

калі спадар Чэхаўскіх дайшоў да гэтага месца

то ў яго на высокі лоб тут жа вылезьлі бровы

ён увесь пачырванеў і злосна вырачыў на мяне маленькія вочы

я стаў штосьці мармытаць пра неабходнасьць субвэрсіі

але раптам спадар Чэхаўскіх засьмяяўся й сказаў «Цягніце білет»

жартаваць умелі ня толькі мы але й некаторыя нашыя выкладчыкі

у білеце стаяла пытаньне «Сінэстэзія»

я пачаў вярзьці спадару Чэхаўскіх пра Пруста

пра пячэньне «Мадлен» і цені кітайскіх

лямпаў спадар Чэхаўскіх махнуў рукой узяў маю

залікоўку паставіў мне пяцёрку і параіў на разьвітаньне:

«Больш такіх субвэрсіўных працаў не пішыце»

З таго часу я нічым іншым у жыцьці не займаўся

Найважнейшым адрозьненьнем Менску ад Берасьця

ёсьць вядома мэтро

і зьвязаныя зь ім падземныя пераходы

дзякуючы якім мы і адчувалі сябе часткаю андэграўнду

гэтак у падземным пераходзе ля Камароўкі

жабравалі адкіды грамадзтва мабыць былыя хіпі

прадавалася хатняе сала й апазыцыйная прэса

каб было ў што адразу загортваць набытае сала

пры перадачах сядзельцам на Акрэсьціна

(цяпер згадваю, што і я гандляваў аднойчы на

Камароўцы цягам летніх вакацый –

ня тым, што вы падумалі, а ягадамі

якія мы зь цёткай прыпёрлі ў Менск з-пад самых Баранавічаў –

я сядзеў гандляваў і баяўся, што мяне ўбачыць

хтосьці зь менскіх знаёмых)

але ўсё-ткі галоўнай жыхаркай падземных пераходаў

была музыка

на Якуба Коласа гралі жыўцом

лацінаамэрыканскія музыкі-індэйцы

зь якімі мы пасьля бліжэй пазнаёміліся

асабліва дзяўчаты й Тлусты

(ня буду ўдавацца ў дэталі

скажу толькі

што падобна Тлусты пазнаёміўся і з «Краснымі звёздамі»

пасьля чаго забіў зь імі стрэлку ў адным з падземных пераходаў

каб набіць ім іхныя нацыянал-бальшавіцкія морды

і нанёс ім сакрушальную тэхнічную паразу

бо «Красные звёзды» на двубой не зьявіліся

засцалі, казаў потым Тлусты)

на Кастрычніцкай прадаваліся рэдкія кружэлкі

якія прывозіў адзін сьцёбны дзядзька з Гомелю

што выкупаў іх па правінцыйных крамах