Җаңһр [на калмыцком языке]

Здесь есть возможность читать онлайн «Җаңһр [на калмыцком языке]» весь текст электронной книги совершенно бесплатно (целиком полную версию без сокращений). В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Жанр: Старинная литература, epic_poetry, folklore, . Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

Җаңһр [на калмыцком языке]: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Җаңһр [на калмыцком языке]»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

Олна амн үгин билг: тууль, тууҗ, домг, үлгүр, цецн үг, тәәлвртә тууль, дун — өргн, эң зах уга уурхан саң болдг болвч чигн теднәс өндртән үлҗ һарсн, олна сана зүрк хойр авлсн берк әрднь болснь — өөрд-хальмг улсин баатрлиг дуулвр "Җаңһр".
Хальмг баатрлиг дуулвр "Җаңһр" — нарт делкәд нер һарсн кесг эпосмуд дунд эврә өөдән чинртә орман әзлсн болдг.
Алдршсн нертә дуулвриг мана үй күртл хадһлҗ авч ирснь — өөрд-хальмгин дуулач билгтә улс — җаңһрчнр. Тедн дунд аһу ик нертә җаңһрч Ээлән Овлаг келҗ болхмн. Терүнә дару нерөн туурулсн Баснга Мукөвүн, бас чигн Шавалин Дава, Бадмин Мөңкнасн, Коозан Анҗука, Лиҗин Төөлт, нанъ чигн дуучнрин нердүд темдгтә.
"Җаңһр" хальмг улст өлсхднь — идән, ундасхднь — киитн булгин усн болад, эдгхднь — эм болад, даархднь — хувцн болад йовдг бәәсинь олна тууҗ медүлнә.
Җаңһр, Хоңһр, Санл баатрмудас үлгүр авч, Төрскән харсгч дәәнд кесг хальмгудын үрдүд омг, зөрмгән үзүлҗ, нерән туурулсмн. Тедн дунд Советск Союзин Герой Делгә Эрднь. Җаңһрин бодң-баатрмудын андһар:
Җил насн хойран
Җидин үзүрт өлгий,
Җилв бах хойран һанцхн
Җаңһртан өгий...—
кесг үйин хальмгудт өөдән үлгүр болсмн.
"Җаңһрин" 12 баатр бәәдг, "Җаңһрт" 12 бөлг бәәдг — гиһәд келцхәнә. Болв чигн "Җаңһрт" кезәнә 12-ас үлү бөлг бәәҗ. Тернь сүл җилмүдт ил болҗ медгдҗ йовна. Кесг өдр, кесг долан хонгтан келсн бийнь, "Җаңһрин" чилгчд күрдго бәәсмн.
Ода деерән номтнрин илдкҗ авсар "Җаңһрин" хөрн долан бөлг барлгдҗ һарсн бәәнә. "Җаңһр" кезә үүдсн болхмби гисн сурврт хөрү олхин төлә "Җаңһриг" бийинь авад шинҗләд хәләй. Җаңһрахн уулта, мод та, усн далата һазрт, өргн ик һолта орнд бүүрлсәр үзүлгднә. Җаңһрин баатрмудын теҗәл болсн хот-ундынъ, бәрҗ йовсн аң-аһурсынь, аңнҗ йовсн заһсынь, түлә кеҗ бәәсн модн-урһцынь, бәәсн геринь авад шинҗлхлә, "Җаңһр" ики кесг зун җилмүд хооран — "эрднин экн цагт" болсн тууҗин тускар келҗ өгчәнә. "Җаңһрин" эклц авад, умшад хәләй.
(Кичгә Төләһәр. "Җаңһр". Элст, 1974)

Җаңһр [на калмыцком языке] — читать онлайн бесплатно полную книгу (весь текст) целиком

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Җаңһр [на калмыцком языке]», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Тав болсн Күрң Һалзн

Тавн берә һазр өсрәд тусв.

Түүнә дарунь

Бульңһрин көвүн Догшн Хар Санлын

Хурдн Буурл һарад одв.

Элвг сәәхн хурдарн

Эн олн баатрмудын күлгүд хурдлад одв.

Һаргсн тоосн

Манргсн ик будн болад одв.

Күүкн Күрңтә
Күнд Һарта Савр

Аля Моңхлаг күцҗ, бараһинь авад ирв.

Түмн нәәмн миңһн агтынь,

Төрүн юм салһл уга,

Хуран элдҗ йовна.

Ардан йовсн күчтә арслңгиг үзәд,

Аля Моңхла адуһан эргҗ хамад,

Күнд Һарта Савр

Күлән шинҗлҗ йовна.

«Күчтә Күрңгин тоосн билтәл,

Күмни начн Савр билтәл,

Эн бид хойр

Ода харһх цаг болв билтәл», - гиҗ йовтл,

Күн ямр чиирг болв чигн,

Мөрн деер торһдг уга,

Күмни начн Савр

Найн негн алд әәв балтарн

Күрңгин шүрүһәр ирҗ цокн йовна.

Аальтахн Моңхлань

Альвн сәәхн күлгин альвар цокулад уга

Арднь орҗ йовна.

Алдн цокад өңгрсн бийинь

Кивр хар саадгарн хаһад,

Далын далн хойр төдгиг тас цокад,

Зо мах ивтәд,

Зүркни экнд шигдәд одв.

Бурхн цаһан цееҗнь

Будн болад,

Балһ-балһ цусан асхн бөөлҗәд,

Бор уулын бел темцәд,

Күрң Һалзнар һарад одв.

Дәкн дола хонсн хөөн
Буурл Һалзнь шүрүн сәәхн хурдар

Бульңһрин Догшн Хар Санл

Күцәд ирв.

Кесгәс нааран һарһад уга

Киитн хар шоран авад,

Күчтә Моңхлаг дәврәд,

Хатхад оркгсн цагт

Күлг сәәни арһан

Киитн шориг хуһчад һарад одв.

Аля Моңхла
Алтн җолаһан эргүләд,

Әәв балтан суһ татҗ авад,

Догшн Хар Санлыг цокад,

Хаңһа нәәмн сееринь мөлтлн цокад,

Күдр хар хавсинь

Кү цокад орксн,

Таңһл билгнь тасрад,

Элвг сәәхн Буурлыннь күзү теврәд,

Эзн уга эрм цаһан көдә темцәд,

Эрвлзгсн хурдарнь һарч йовна.

Эңгин олн бодңгуднь
Эзн нойн Җаңһртаһан шаргад ирв.

Ар Бумбин орнь ура дуудад,

Аля Моңхлаг дәврәд одв.

- Дордын орна зүүдн болсн,

Деедин орна күсл болсн,

Буута Җаңһр минь!

Бәр гисичнь бәрдг эс билүв?

Базһ гисичнь базһдг эс билүв?

Эн Аля Моңхлад һар күрх

Зака хәәрлич!-гиҗ

Арслңгин Арг Улан Хоңһр келҗ йовна.

Ке гисн цагт

Һунн царин арсар һоллгсн,

Дөнн царин арсар девллгсн,

Хорта моһан зо һарһҗ гүргсн,

Махн болдар төдглгсн,

Зала торһар салдрһлгсн,

Залу зандар ишлгсн

Әәрстин хар елдңгәр

Толһа өөднь дарад одв.

Оцл Көк Һалзнь

Амндан күч өгл уга һарад одв.

Алтн җолаһан хәрү эргүлҗ ирәд,

Дотад бийдән хадһлгсн

Дольңһр хар болдан суһ татад,

Давсгин экәр

Дола-нәәм дарад одв.

Дуутхулын ач,
Дуутын көвүн Аля Моңхла

Альвн сәәхн күлгин

Арһар эргҗ һарад,

Базг Улан Хоңһриг дахн,

Эвтә хойр мөрни шүрүһәр

Эрглцҗ бәәһәд,

Дөш зооһан дәврүллдәд,

Дүүвр хар үлдәр дарлдад,

Арнзл хойр күлгин оңһн дел теврлдәд,

Әмни хар цусан асхлцад,

Авлцҗ ядлцад йовб.

Эн хойр баатр

Элвг долан хонгтан

Нег-негән дарҗ ядлцад,

Читать дальше
Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Похожие книги на «Җаңһр [на калмыцком языке]»

Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Җаңһр [на калмыцком языке]» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.


Отзывы о книге «Җаңһр [на калмыцком языке]»

Обсуждение, отзывы о книге «Җаңһр [на калмыцком языке]» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.

x