Уладзімір Дубоўка - Пялёсткі

Багата ў нашай супольнай з ім працы было падобных выпадкаў, але не менш цікава і тое, як мы з ім пачыналі сваю штодзённую работу.

Першыя дні я крыху непакоіўся. Прыходзім мы на сваю рабочую пляцоўку. Усе да аднаго становяцца адразу працаваць, а мы... мы пачынаем вастрыць усе інструменты: жалезкі ад фуганкаў, фальцовак, стамескі.

- Сяргей Аляксандравіч! Пакіньма! Бачыш, колькі сябры зрабілі?

- Няхай робяць, няхай! Яны рукі свае панабіваюць. Ды і якасць іхняе работы будзе несамавітая. А мы з табой іх здагонім і абгонім.

Так і было. Наш інструмент толькі спяваў, калі мы пускалі яго ў поўны ход. Да абеду мы сапраўды абганялі сваіх суседзяў... А яны гневаліся.

- Што з імі раўняцца?! У іх жалезкі лепшыя!

А жалезкі тыя - з аднае фабрыкі...

У сваёй далейшай працы часам падсвядома выкарыстоўваў я падобныя парады, назіранні і не толькі ў сталярнай справе, а і ў розных іншых, як, напрыклад, у мулярскай...

А яшчэ вось як народная дасціпнасць дапамагла нам пазбавіцца дужа непрыемнай аперацыі: у нядаўна адрамантаванай кватэры зімою здымаць жалезную трубу, якая злучала нашу галандачку з комінам у суседняй кватэры. Справа ў тым, што трубу запоўніла сажа, нават дым не праходзіў.

Суседка, Кацярына Пятроўна, пачуўшы тое, кажа:

- Не слухайце муляроў, не трэба нічога разбіраць ды ў кватэры бруд разводзіць. Вазьміце бярэмца сухіх асінавых дроў ды прапаліце імі ў печы.

Спачатку мы з жонкай падумалі, што наша суседка жартуе, бо яна была кабета вясёлая, жыццярадая. Я, на ўсякі выпадак, запытаўся ў яе:

- А ці не падобна ваша парада, Кацярына Пятроўна, да той, якую мне, малому, давалі, калі я меўся зайцоў лавіць: вазьмі, маўляў, драбочак солі і ўскінь зайцу на хвост, заяц адразу і сядзе...

- Ды што вы, - кажа, - якія жарты! Пойдзем, я памагу вам і бервяно асінавае распілаваць.

Падрыхтавалі мы ўсё. Прынёс я бярэмца дроў. Распалілі. І што б вы думалі: як пачало гудзець, як пачало палаць, дык мы і не дазналіся, куды тая сажа знікла, так добра прачысціла трубу. У далейшым, дзе б мы ні жылі, рыхтуючы паліва для зімы, я заўсёды клаў асобна маленькую кладнічку сухіх асінавых дроў і прапальваў імі печ не менш аднаго разу на месяц, не чакаючы таго, пакуль сажа запоўніць увесь комін...

Стаў я на тралёўку. Трэба было траляваць - вывозіць на конях - бярвенне з тайгі, з сопак і падвозіць яго да вялізнага тартака, дзе гэтае бярвенне паступова распілоўвалася на дошкі, цёс, брусы, на чыгуначныя шпалы.

Раніцой мне стары дзядуля, сібірак, загадчык коннага двара, кажа:

- Табе конь прызначаны. Зваць яго Ветрык. Толькі быў ён у дзікунскіх руках - дужа заняпаў.

Падышоў я да Ветрыка, зірнуў - конь цёмна-шэры, у яблыках, але, відаць, біты-перабіты, худы-худы. Па ўсёй скуры, на баках, - рубцы, пісягі, дакрануцца нельга. Ён, відаць, так спаняверыўся ва ўсіх людзях, што, як толькі да яго руку працягнеш - на сцяну лезе.

- Ой, дзядуля, дзядуля! - кажу я загадчыку. - Ну што ж мне рабіць з такім канём? Я ж нічога не зараблю на ім. Хоць бы яму катэгорыю на месяц-два зменшылі...

- Не згаджаецца ветэрынар. Кажа, што ўнутры ён зусім здаровы...

Ну і ўсё. Гутарка скончана. Падыходжу браць каня - з рук вырываецца, упіраецца, на калені становіцца, а ў вачах такая жуда, такі жах, што, здаецца, зараз гвалт закрычыць, пачне лямантаваць. Я яго пагладзіў, пацерабіў каля вушэй, кажу:

- Ветрык! Ветрык! Не бойся мяне, я цябе біць не буду. Пойдзем памаленьку.

Ледзь-ледзь выцягнуў са станні да саней. Запрагаю, накладаю збрую, а ён дрыжыць, як ад трасцы якой. Узяў я сена ахапак, паклаў на калодку. Думаю, пакуль буду грузіць, ён хоць сена з'есць. Паехаў.

Таварышы даўно ў тайзе, а я толькі еду.

Прыехаў на самую бліжнюю дзялянку. Ветрыку сена ахапачак на пень, а сам давай бярвенне да саней на сабе падцягваць. Увязаў ланцугом. Пагладзіў Ветрыка, пагаварыў з ім. Адно ўгінаецца ад мяне, дрыжыць. Паехалі. На разгрузцы зноў - яму сена пад самы нос. Пакуль запісалі, скацілі - ён сена ўсё і даеў.

Так мы з ім і пачалі працаваць, з Ветрыкам. Праходзяць два тыдні. Ён ужо зусім перастаў мяне баяцца. Нават іржаць пачаў, калі я да яго раніцай прыходзіў. Авёс свой пачаў з'ядаць увесь. Сена еў, колькі хацеў, бо я без сена ні разу ў тайгу з ім не е'здзіў. І пачаў мой Ветрык станавіцца сапраўдным Ветрам. Павазіў я на ім малыя вазы - стаў вазіць большыя. Заработкі мае павялічыліся. Раны-пісягі на ягоных баках зніклі. Хоць пры абозе былі адмысловыя людзі, якія павіныы былі чысціць коней, але і сам я, узяўшы шчотку, разоў колькі чысціў яго. Ён адно галаву з боку на бок паварочваў, на сцяну больш не скакаў. Дзіва што! За колькі часу я яго літаральна пальцам не пастрашыў. Едзем, бывае - спыніцца з возам, я пагладжу яго, пачакаю, дам перадыхнуць. Глядзіш - пайшоў далей, як лепш і не трэба.