Мікола Савіцкі - Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Шына ўвóда-вываду(input-output bus) — унутраняя прылада кампутара для перадачы інфармацыі паміж мікрапрацэсарам і рознымі прыладамі ўводу і вываду.

Шынная сéтка(bus network) — тапалогія (канфігурацыя) лакальнай сеткі, у якой усе кампутары падключаны да асноўнай лініі сувязі (шыны). Кожны кампутар сочыць за работай лініі. Паведамленні рэгіструюцца ўсімі кампутарамі, але прымаюцца толькі тым (альбо тымі) з іх, каму яны адрасаваны. Няспраўны кампутар не парушае агульны рытм работы.

Шырокамаштáбная, рэгіянáльная вылічáльная сéтка(wide area network, WAN) — камунікацыйная сетка, якая злучае геаграфічныя рэгіёны.

Шырокавяшчáльная сéтка(broadcast network) — сетка, у якой адзін карыстальнік можа перадаць пакет звестак, а другі карыстальнік можа гэтую інфармацыю атрымаць і ўжываць. Кожны пакет мае код адрасу і недаступны для пабочных карыстальнікаў.

Шырокавяшчáнне(broadcast) — перадача інфармацыі больш чым па адным адрасе. Паведамленне, якое рассылаецца па ўсіх станцыях сістэмы сувязі і сетках.

Шырыня паласы прапускáння(bandwidth) — у сістэмах сувязі: рознасць паміж верхняй і ніжняй частотнымі межамі дадзенага дыяпазону.

Шырыня радкá(line width) — працягласць радка ад левага да правага поля паперы альбо зкрана.

Шыфравáнне, кадавáнне(encryption) — пераўтварэнне інфармацыі (тэксту і іншых звестак) у коды, каб забяспечыць немагчымасць яе прачытання пабочнымі асобамі. Конфідэнцыяльная інфармацыя, якая перадаецца па тэлефоннай лініі, павінна быць зашыфравана.

Эквівалéнтнасць(equivalence) — лагічная аперацыя, вынік якой праўдзівы, калі абодва аперанды супадаюць па значэнні (абодва “праўда” ці абодва “няпраўда”) і непраўдзівы у астатніх выпадках.

Экзэмпляр зáпісу(set occurrence) — змесціва аднаго запісу файла.

Экрáн1. (screen) — пярэдняя частка дысплея, на паверхні якога рознымі фізічнымі спосабамі адлюстроўваецца сімвальная і графічная інфармацыя. 2. (shield) — металічная паверхня для абароны ад пабочных магнітных і электрычных уплываў альбо для прадухілення ўздзеяння выхадных сігналаў на іншыя прылады.

Экрáн дысплéя(display screen) — частка дысплея, на якой дэманструюцца адлюстраванні.

Эксабáйт(exabyte) — 260 байтаў (1,152,921,504,606,846,976). 1 эксабайт = 1024 петабайтам .

Экспанéнтны фармáт(scientific notation) — фармат уводу альбо вываду рэчаісных лікаў у выглядзе мантысы (дзесятковы дроб) і парадку (ступеня), напрыклад лік 567 000 запісываецца як 5, 67Е5, што азначае 5,67 памножанае на 10 у 5 ступені.

Экспаненцыйнае прадстаўлéнне(E notation) — гл. нефіксаваная кропка .

Экспартавáць(export) — перадаваць інфармацыю з адной сістэмы альбо праграмы ў другую; выконваць дзеянні, супрацьлеглыя імпартаванню.

Экспéрт(expert) — спецыяліст у пэўнай галіне ведаў і прафесійным вопытам, які мае магчымасць даць карыстальніку кваліфікаваную кансультацыю.

Экспéртная сістэма(expert system) — разнастайнасць штучнага інтэлекту, здольнага на грунце вопыту, які захоўваецца ў базе ведаў, і ведаў экспертаў-спецыялістаў разважаць і даваць рэкамендацыі для прыняцця рашэнняў у зададзенай прадметнай галіне. У склад экспертнай сістэмы ўваходзяць інтэрфэйсы, база ведаў, сістэма кіравання базай ведаў, сістэма пошуку рашэнняў і сістэма тлумачэнняў прапанаванага рашэння. Экспертныя сістэмы дазваляюць не спецыялісту сфармаваць свой пункт гледжання па пытаннях з гэтай галіны.

Эксперымéнт вылічáльны(computational experiment) — сучасная тэхналогія тэарэтычных даследаванняў, заснаваных на эксперыментаванні з мадэллю пры дапамозе кампутараў.

Экстрапаляцыя(extrapolation) — велічыня, якая вызначаецца шляхам працягу лініі, праведзенай праз шэраг значэнняў на графіку, альбо знойдзеная шляхам вызначэння прапарцыянальных адносінаў.

Экстэнт(extent) — непарыўны абсяг памяці на дыску альбо іншай прыладзе прамога доступу, які рэзервуе АС для канкрэтнага файла альбо праграмы.

Экстэнт фáйла(file extent) — гл . зкстэнт .

Эластычнае злучэнне(elastic banding альбо rubber banding) — у кампутарнай графіцы: плаўнае змяненне формы аб’екта, які створаны са звязаных адрэзкаў шляхам “захопу” кропкі на ўтварáльнай яго лініі, і перацягванне яе ў новае палажэнне. На экране адзначаецца якая-небудзь кропка, і калі будзе выбрана новая кропка, то паміж імі аўтаматычна праводзіцца лінія. Пры перамяшчэнні другой кропкі за ёй перамяшчаецца лінія — ствараецца ўражанне, што лінія можа расцягвацца падобна эластычнай нітцы.