Уладзімір Арлоў - Добры дзень, мая Шыпшына

— Вунь і памочнічак ідзе.— Волесь выпрастаўся і ацёр з ілба пот.

— Да пільшчыкаў цюпаў сусед.

— Ага, надумаліся ўсё ж.— Ён секануў рубам далоні па стаўбуры, і гэты дотык здаўся клёну страшнейшым за пілу.

— А што, дзядзька Сымон, у вас ужо не вітаюцца? — спытаўся Вацік.

— Здароў, здароў, сусед. Нешта ты ніяк па-гарадскому, между прочым, гаварыць не навучышся.

Вацік не адказаў.

— Давай пацягаю,— задаволена прапанаваў сусед Волесю.

— Прашу,— з гатоўнасцю адгукнуўся той.

— Не трэба.— Вацік пераняў у брата пілу.

— Іш ты, пеўнік малады!..

— Ішоў бы ты, Сымон...— сказаў гаспадар.

— Глядзіце, каб на свае соткі завалілі.

Сусед з блукліваю ўсмешачкай на твары пацягнуўся прэч.

— Куды гэта маць падзелася? — мяняючы праз колькі хвілін бацьку, запытаў Волесь.

— У Тэклінай дачкі ў адведках,— азваўся гаспадар.

— Знайшла дзень. Не каб чэсным тружанікам чарку паднесці, не адхадзя ад касы.

Клён убачыў, як Вацік адпусціў пілу, разагнуўся, збіраючыся штосьці сказаць, але толькі плюнуў. А старэйшы брат, муркаючы сабе пад нос, нават не змеціў нічога, і клёну падумалася, што ён так і не паспее зразумець, што адбылося з Волесем.

Повязяў з каранямі амаль не засталося.

Вось перарвалася апошняя нітачка, і клён адчуў, што ў ягоным целе ўжо няма бязлітаснага сцюдзёнага жалеза. Некалькі імгненняў, і ён страціць прытомнасць, каб ніколі больш не вярнуцца да яе. Але якраз у тым баку, куды яго ўсё мацней хіліла, пад шапкаю жухлых леташніх лісцяў спаў вожык, і клён з астатніх сіл трымаўся.

— Давайце хутчэй! — Голас Ваціка зазвінеў.— Не магу глядзець, як ён спілаваны стаіць.

Гаспадар з сынамі ўпёрся ў стаўбур трыма жардзінамі, і апошняе, што адчуў клён, была вострая шкадоба да невінаватага вожыка...

— Кубы два дроў будзе,— сказаў старэйшы сын, паляпаўшы па камлі, Але клён ужо не пачуў настыласці, якая ішла ад шырокай Волесевай далоні.

З нядаўняга часу з ліфтам стала адбывацца нешта дзіўнае. Набліжаючыся да дзевятага паверха, ліфт быццам нехаця гасіў разгон, і ў гэтым Валянціну чулася нейкае запрашэнне. Здавалася, дастаткова мысленнай згоды, і ліфт памкне вышэй, хоць падымацца далей не было куды — дзевяты паверх, дзе жыў Валянцін, быў у доме апошні.

Дзівацтвы звычайнага абшарпанага ліфта былі, безумоўна, плёнам фантазіі яго пасажыра.

Валянцін нават вынайшаў забаўную гульню, аб якой ведалі адно ён і ліфт. Калі той, злёгку вібруючы, пачынаў глытаць паверхі, Валянцін у думках падахвочваў яго: «Вышэй! вышэй! вышэй!», аднак у апошні момант, калі ліфт крыху збаўляў хуткасць, нібы чакаючы яшчэ аднаго, галоўнага «вышэй!», Валянцін паспешліва загадваў: «Стоп!» — і выходзіў на сваёй пляцоўцы, адчуваючы, што сэрца б'ецца трохі часцей, чым зазвычай.

Яму было смешна ад сваёй нерашучасці, ад таго, што ён — як быццам гэта не гульня, а якісьці надзіва важлівы крок — не можа пераадолець прыдуманага самім сабой бар'ера, які вабіў і ўадначас чамусьці палохаў. Тут было нешта ад знаёмага кожнаму прыцягнення стромы. Гэтае нявымаўленае «вышэй!», за якім нібыта хавалася нейкая магчымасць, дзень пры дні надзіла яго ўсё мацней і мацней.

I аднойчы, калі ліфт ужо збіраўся выпусціць яго, як заўсёды, на дзевятым паверсе, Валянцін, перамагаючы сябе, загадаў: «Вышэй!» і...

Здарылася неверагоднае: ліфт плаўна пайшоў далей.

Некалькі тамлівых імгненняў ён адлічваў ціхімі пстрычкамі няісныя паверхі і нарэшце, шчоўкнуўшы астатні раз, спыніўся. Дзверы са звыклым гудам пачалі разыходзіцца. Валянцін заплюінчыўся, як у маленстве, калі «жаўнерыкам» кідаешся з высачыні ў ваду, скамандаваў сам сабе: «Тры-чатыры!» —і ступіў наперад.

Ён стаяў каля дзвярэй уласнай кватэры. Усё было знаёмым і звычным: надрапаны на сцяне пацешны чалавечак з рукамі і нагамі-растапыркамі, блакітная дзіцячая каляска суседзяў, нават механічна схоплены зрокам уранні кавалачак апельсінавай лупіны пад нагамі. I ўсё ж нешта было не так.

Яго ключ, несумненна, падыходзіў да гэтых дзвярэй, але гэтаксама цудоўна Валянцін ведаў і тое, што яму могуць адчыніць з пярэдняй. Ён адчуваў няясны неспакой, штосьці нібыта засцерагала яго, аднак, зрабіўшы першы крок насустрач невядомаму, ён не хацеў спыняцца на паўдарозе. Ён падняў руку і рашуча націснуў на гузік званка.

На парозе стаяў высокі русявы хлопец з пісягам цераз левую шчаку. Хлопец быў надзвычай знаёмы, хоць Валянцін ніяк не мог згадаць, дзе яны сустракаліся.

— Заходзь,— стрымана запрасіў русявы.