Іван Шамякін - Пошукі прытулку

Не ў фае, a ў зале, да таго, як патухла святло, я ўгледзеў яе, Машу. Яна сядзела наперадзе i збоку, дык бачыў яе курчавыя валасы. Закалацілася сэрца. I было мне не да фільма, таму, відаць, i не помню назвы. ДумKi скіраваны былі на адно: не згубіць яе пасля сеанса ў натоўпе, дагнаць, пагаварыць. Верыў чамусьці, што размова гэта дасць пачатак нашым сустрэчам.

Распіхваў гледачоў лакцямі, гатовы быў ісці па галовах ix, каб толькі не згубіць яе, дагнаць.

Дагнаў на вуліцы; яшчэ не сцямнела, неба над вакзалам адсвечвала ружовым водбліскам, апошні жнівеньскі дзень быў па-летняму цёплы, хоць ліпы скідалі ўжо залатое лісце. Яны былі ўтраіх: поўная дзяўчына, якая трымала Машу за руку, як бы баючыся згубіцца, i рыжы хлопец, не, бадай, мужчына ўжо — па ўзросце.

Я абагнаў ix, азірнуўся i зрабіў выгляд, што здзівіўся нечаканасцю сустрэчы.

— Маша! Ты?

Яна збянтэжылася, пачырванела, але відно было, што яна неабыякавая да сустрэчы.

— Можна далучыцца да вашай кампаніі?

— Навошта табе наша кампанія? Табе трэба Маруся, перадаём яе табе, — сказала сяброўка.

— Ну, што ты, Маруся! — полымем успыхнула Маша. — Каму я трэба!

Аднак неяк непрыкметна адстала ад сваіх, пайшла побач са мной. Я зразумеў, што тая другая Маруся, Малчанава, з якой Маша жыла на кватэры, ведала пра мае пісьмы. Але калі я спытаў:

— Чаму ты не адказвала на мае пісьмы? Нядобра гэта.

На твары яе адбілася шчырае здзіўленне, шырока расшырыліся прыгожыя вочы.

— Якія пісьмы? Ніякіх пісем я не бачыла.

Далікатны кавалер, я не мог сказаць, што яна маніць.

На высокім пераходным мосце праз чыгунку, які гудзеў пад нагамі, я паспрабаваў узяць яе пад руку; была завядзёнка, вясковая яшчэ: хлопец, выяўляючы пачуццё, браў дзяўчыну пад руку.

Маша адхіснулася, здзівілася.

— Які ты спрытны!

На дашчаным тратуары «залінейнай» вуліцы мы ўсё больш i больш адставалі ад Марусі Малчанавай i Baci, шафера, які кватараваў у тым жа доме, заляцаўся па чарзе, расказала Маша, то да адной, то да другой медычкі, вадзіў у кіно.

— Але каму ён трэба такі... Яму хутка трыццаць гадоў, i ён быў жанаты...

Як гэта супакоіла мяне! Сапраўды, хіба гэта пара для семнаццацігадовай дзяўчыны!

Мы ўспаміналі пяты клас. Тры месяцы сумеснай вучобы, a столькі ўспамінаў! Праўда, на нейкі момант з'явілася ў мяне боязь, што яна ўспомніць, як мяне стрыглі, i я падрыхтаваў абарончую рэакцыю: весела пасмяяцца. Не ўспомніла. I гэта напоўніла мяне ўдзячнасцю i нейкім асаблівым замілаваннем да яе.

На сёмым небе апынуўся, калі Маша раптам прапанавала:

— Давай пагуляем па Бакуніна, а то там на нашай Астроўскай яны будуць сядзець на лавачцы, i да ix выйдзе Вольга Маршаліха, дачка гаспадыні. Яны будуць аглядаць цябе. I колькі будзе размоў!

Яна агледзела мяне, i я сам зірнуў на штаны свае i чаравікі. Не, за адзенне мне не сорамна: зарабіўшы за лета на аэрадроме, які ўсё яшчэ будаваўся, немалую суму, я апрануўся, як належыць студэнту трэцяга курса. Ад картавасці я даўно пазбавіўся. I пагутарыць маю пра што: мала хто з маіх сяброў прачытаў столькі кніг, як я, усе выхадныя праводзіў у бібліятэцы.

Мы хадзілі па рыпучых тратуарах вуліцы, на якой стаялі лужыны i расла густая трава.

— Мы будзем страчацца, Маша?

— Ты хочаш?

— Вельмі хачу.

Яна весела засмяялася.

— А ты такі ж...

— Які?

— Добра рашаеш задачкі.

Я зарагатаў.

— Я ў тэхнікуме лепшы па матэматыцы. А вось хіміі не люблю, a ў нас ix ажно чатыры: неарганічная, арганічная, алкалоідная... Сустрэнемся заўтра?

— Так хутка?

— Хутка! Цэлыя суткі чакаць!

— Як доўга! — яна іранізавала, у яе ўжо тады было добрае пачуццё гумару. — Не, заўтра не абяцаю. Першы дзень заняткаў. Нас могуць паслаць на практыку ў бальніцу. Давай у нядзелю.

Да нядзелі было тры дні, i я ледзьве не застагнаў ад роспачы. Але вяртаўся з першага спатканця i падскок• ваў ад радасці, што цяля. Дзякаваў лёсу, упершыню паверыў у яго — у свой шчаслівы лес. Нечакана ён зблізіў нас. Нават пасяліў амаль побач, праз чыгунку: з двума сябрамі я кватараваў у яўрэйскай сям'і на вуліцы Сталярнай, якая ўпіралася ў чыгунку, амаль жа насупраць вуліцы Астроўскага.

Так пачаліся нашы спатканіі. Амаль штовечар. Калі ж здаралася, што з-за яе дзяжурства ці з-за непагадзі — дажджу, завірухі, моцнага марозу — мы. не сустракаліся, для мяне гэта былі горкія дні, нічога не лезла ў галаву, нават паслабіў вучобу. Хіба толькі раманы чытаў па-ранейшаму запоем, класічныя, пра каханне.

Маша доўга не давала пацалаваць сябе ў вусны, вырывалася з абдымкаў, i я хіба паспяваў цмокнуць яе ў щчочку, заўсёды гарачую, нават у халоднае надвор'е.