Адам Глобус - Толькі не гавары маёй маме

Якiм жа трэба быць мужным чалавекам, каб збiраць пад сваё iмя, слова, абяцанне цэлыя стадыёны. І любы рок-музыка, спявак, палiтык рызыкуе ў нейкай ступенi жыццём, але толькi матадор не хавае сваёй сутнасцi забойцы i мяснiка. Усе астатнiя закрываюць свой драпежны выскал за маскаю дабрадзейнасцi. А кумiры дваццатага стагоддзя наогул абвяшчалi сябе вегетарыянцамi. Да прыкладу, Адольф Гiтлер. Ну, чым не вегетарыянец? Воляю лёсу такiя вегетарыянцы сталi тарэадорамi, а народ стаў для iх статкам быкоў. Яны дражнiлiся i забаўлялiся з гэтай вялiзнай мясной масаю, але не разлiчвалi даўжыню рагоў, не ўхiлялiся i гiнулi. Статыстыка вельмi простая. На барселонскай арэне кожную нядзелю гiне шэсць прадстаўнiкоў буйнога рагатага быдла. А вось чацвёрты бык, забойства якога адбылося на маiх вачах, запомнiўся толькi тым, што не даў загнаць у свае плечы ўсе шэсць бундэрыльяў. Загналi толькi дзве. З крыкамi «Ого го-го-го!» тарэадоры разганялiся i беглi паўкругамi. Бык таксама бег на iх, апiсваючы дугу. Але бык бег значна хутчэй, чым разлiчвалi тарэадоры. Ім даводзiлася ратавацца ўцёкамi i скакаць праз загарадку. Першы матадор, iх выступала толькi тры, закалоў чацвёртага быка з пятае спробы.

Цiкавасць да карыды пачала знiкаць. І не толькi ў мяне. Жанчыны больш глядзелi на публiку, чым на арэну. Мужчыны курылi i перагаворвалiся, стомленыя дзецi выпрошвалi ў бацькоў кока-колу. Якраз пада мною сядзела такая сям’я. Бацька, сiвы, у акулярах, з фотаапаратам на грудзях — курыў. Мацi, сапраўдная бландзiнка ў зялёнай сукнi, з залатым бранзалетам на левай руцэ — выпараўшы з сумкi цукерку на палачцы, смактала яе, перакочваючы шарык з-за аднае шчакi за другую. А палачка тым часам тырчала звонку. Дзецi, браты, аднаму тры, другому пяць, апранутыя ў чырвона-сiнюю форму футбалiстаў Барселоны, смакталi з бляшанак кока-колу. У малодшага на спiне было напiсана прозвiшча STOICHKOV. Пакуль на арэне другi матадор-няўмека мучыў i катаваў перадапошняга з быкоў, я паспеў пасябраваць з Stoichkov’ам i падараваць яму набор разлiковых бiлетаў беларус­кага дзяржаўнага банка. Вавёркi, зайцы, бабры, ваўкi, рысi, ласi не так спадабалiся Stoichkov’у, як зубр. І ён з радасцю паказаў падарункi бацьку. Той павярнуўся да мяне i сказаў: Thank you very much. Ён дарма, дарэчы, стараўся падрабляць ангельскае вымаўленне, мог бы i па-польску сказаць, я б ужо неяк зразумеў. Мне гэты маленькi Stoichkov спадабаўся тым, што падобны да мяне. І я быў такi ж белы з блакiтнымi вачыма, такi ж нэндза. З-за яго (захацелася хлопчыку да ветру) сям’я палякаў i не дачакалася апошняга забойства, сышла, пакiнуўшы на каменных прыступках мяккiя паралонавыя падушкi. Я ўладкаваўся на новае седала i сканцэнтраваў увагу на змаганнi тарэадора з быком.

На арэне я ўбачыў жывое пацвярджэнне вы­слоўю: што дадзена Юпiтэру, тое не дадзена быку. Толькi быку былi дадзены i сiла, i прыгажосць, i грацыёзнасць. А матадору Бог забыўся даць талент. «Няўжо ж яму не ясна, што калi не можаш забiць, а бярэшся за гэта, дык трэба пайсцi павучыцца». Тарэадор пачуў мой папрок, i бык быў заколаты не з дванаццатай, а з шостай спробы. Я адчуў палёгку з аднаго боку, а з другога — выпiтая за дзве гадзiны сядзення вада нагадала пра сябе. Давялося злётаць у прыбiральню. Нiчога вартага я, пэўна ж, не прапусцiў. Ну, не бачыў я пяты выезд «пахавальнай брыгады». Затое бачыў шосты вылет быка на арэну. І якога быка. Усiм быкам быка. Шэрага, як iмжыстыя прыцемкi, з мацiцовым бляскам на магутным карку, з рагамi, як руль матацыкла harley-davidson, з капытамi, што iмгненна нарабiлi такiх ямiн у пяску, якiя потым паўгадзiны заграбаць давялося. І гэты сталёвы бык не паляцеў на тарэадораў, на iх пурпуровыя посцiлкi, на iх гнюсны падман. Ён стаў i пачаў матляць галавою, рыкаць i, узбрыкваючы, пачаў грэбцi пясок. А потым ён ускiнуў галаву, нiбыта паслаў праклён несправядлiваму небу i вежам сабора Sagrada familia. Ён — бык. Адзiны i сапраўдны Бог на зямлi. Ён выйшаў на змаганне супроць узброенай зграi танцораў. Ён успенiў пясок i ўспароў рагамi неба. Ён кiнуў сваё цела асiлка на пурпуровае крыло тарэадора, а той, пагарджаны баязлiвец, схаваўся за дашчаны шчыт. Ганьба яму. І другому, якi таксама паказвае пурпуровае крысо толькi з-за шчыта.

Выходзьце на сумленны бой! Не-е-е... Яны выязджаюць на забраных у латы конях, у сваiх белых строях i белых капелюшах. Яны пазакрывалi коням вочы, каб тыя не бачылi мяне — БЫКА, БОГА. І я лячу на гэтых ганебных падманшчыкаў i актораў. Я абiраю аднаго коннiка i, прыпаўшы на пярэднiя ногi, ускiдваю галаву. Рогi напорваюцца на жалезныя латы. Вострая дзiда ўпiнаецца ў мой хрыбетнiк. Якi жахлiвы паралюшны боль! Трэба адступiцца, выкараскацца з-пад дзiды. А ён, гад, у белым капелюшы, налягае на дзiду ўсiм сваiм слабым i нiкчэмным цельцам бязрогага чарвяка. О, я бачу, як адрываюцца ад зямлi конскiя капыты, як завальваецца на бок конскае тулава. Яшчэ рывок, i мае рогi распоруць конскае чэрава, i на пясок выпадуць гарачыя, блiскучыя, слiзкiя, як сярэдзiна ракаўкi, мацiцовыя вантробы. І я рас­тапчу iх капытамi, я парву iх зубамi i рагамi на шматкi, а мой доўгi шурпаты язык здзярэ з конскiх бакоў скуру. Як я хачу пачуць смяротны хрып каня! О, неба! Якi боль у хрыбцiне. І полымя чырванi недзе збоку. Яно пячэ. На яго, на матадора! I раптам — млосць i абыякавасць накатваюцца на мяне i спыняюць. Пiкадоры пакiдаюць арэну. І няма жадання кiнуцца iм услед. Яны ўцякаюць з арэны. Баязлiўцы! Як горача, гэта кроў цячэ з маёй спiны, яна цячэ па левым баку, па левай пярэдняй назе. Якi блiскучы i чырвоны ў мяне капыт. Крыкi! Яны крычаць, яны дражняць, яны раздражняюць. Яны ўбачаць маю моц. Тарэадор ускiнуў руку з бундэрыльямi, з мярзотнымi палкамi. Зараз я дастану ягоны бок сваiм правым рогам. Але ж востры боль працяў спiну. Адна бундэрылья ўсё ж трапiла ў мяне. Усё ж ён пацэлiў. Але ёсць шанец адыграцца. Другi тарэадор крычыць «Ого-го-го-о!» i, прытанцоўваючы, пачынае бегчы на мяне. Ён бяжыць да сваёй смерцi, i калi зараз не я ўскiну яго на рогi, дык наступны бык абавязкова запора гада. Узмах. Зусiм побач праляцелi мае рогi, але i ягоная бундэрылья ляжыць на пяску. І я тапчу яе капытамi, пакуль гнюсны баязлiвец хаваецца за сцяною, ратуе сваё нiкчэмнае жыццё. Я не прагну крывi. Я вегетарыянец ад прыроды. Я не забойца ў сутнасцi сваёй. Яны могуць з’есцi мяне, але я не магу з’есцi iх. Трэцi тарэадор глыбока ўганяе сталёвыя крукi ў маё цела. Неба, якi гэта боль, якая пакута, знявага, здзек... Хто адпомсцiць? Хто па­шкадуе? Хто паспачувае? Няўжо нiводзiн з iх не бачыць маiх слёз. Мне нестае паветра. Маё чэрава сутаргава ўздрыгвае. Але я бачу, як на арэну выходзiць матадор, як разгортваецца паўкружжа чырвонай тканiны. Рана на спiне пачынае пульсаваць, кроў хвалямi сцякае ў пясок тройчы праклятай арэны. Ён танчыць. Ён, улюбёнец публiкi, танчыць. Ён хоча спадабацца. Ён хоча спадабацца i сягоння, i заўтра, i вечна. Так не бывае. Яго ўсё адно чакае смерць. І хай яе прыход паскораць мае рогi. Ён падманвае мяне, ён увесь час сыходзiць, ён спрытнейшы.