Іван Мележ - Мінскі напрамак. Том ІІ

— Дарогі, здаецца, яму не відаць за кустамі. Пабачыў, мабыць, пыл ад машыны, — пачуў Туравец поруч з сабою разважлівы голас Шашуры. — Яна такую хмару тут падымае, што не толькі ў Мінску, а і ў Лепелі відаць. Сухмень які!

— Адным словам, павяртай аглоблі, — адгукнуўся скупы на словы шафёр, акідваючы вачыма поле пры дарозе, мусіць, глядзеў, дзе тут зручней развярнуцца.

«Няўжо і праўда, прыдаецца вярнуцца? — думаў Туравец. — Эх, шкада, тут сілы ў нас мала — не могуць вытурыць фрыцаў з ляска. Калі б сюды маю брыгаду ці хоць адзін атрад!»

А немцы, відаць, перарэзалі дарогу толькі тут, — далей шлях, напэўна, вольны. Такая бяда — аб'ехаць гэтае месца на машыне нельга, бо злева забалочаны лужок падыходзіць да самай дарогі... Шкада, машыну прыдзецца вярнуць...

— Будзем прабівацца пеша, — сказаў рашуча камісар.— Ён зірнуў на шафёра. — А табе, крыўдуй, не крыўдуй, прыдзецца, браток, паехаць назад...

— А можа, таварыш камісар, паспрабаваць яшчэ раз...— нечакана запярэчыў шафёр. — Няўжо так і нельга прарвацца? Быць не можа!

— Прарвёмся, таварыш камісар,— горача падтрымаў шафёра Шашура. — Вы толькі разведайце дарогу, а мы тады, каліна-маліна, — ірванем! Праскочым, клянуся! Дазвольце толькі мне, таварыш камісар, — з шафёрам, а?

Шашура быў хуткі ў рашэннях, як заўсёды, калі ішоў насустрач небяспецы.

— Добра, заставайся, Шашура... Усе іншыя — за мной! — падняўшыся, скамандаваў Туравец.

Яны прайшлі ў баку ад дарогі з кіламетр, калі ад сустрэчных байцоў даведаліся, што далей дарога вольная. Туравец пачаў размахваць рукою, даючы знак, што можна ехаць.

Шафёр ускочыў у машыну, націснуў нагой на старцёр:

— Ну, трымайся, Шашура!..

Немцы на гэты час спынілі абстрэл. Але як толькі машына ўзняла пыл, міны зноў пачалі выбухваць на дарозе. Аднак шафёр не зважаў ні на што, ведучы і ведучы машыну праз гэты грымотны заслон... Прыгнуўшыся да руля, ён упіўся вачыма ў дарогу, якая развіналася, ляцела насустрач,— узіраўся, ці няма варонкі, каб уберагчыся ад аварыі.

Вось і свае! Машына прабегла яшчэ метраў сто, віскнула тармазамі і стала, тады на яе паплыла, асядаючы, хмара пылу. Партызаны ўслед за Тураўцом адразу пабеглі да грузавіка і сталі забірацца ў кузаў.

Праехаўшы яшчэ кіламетраў сем, Туравец убачыў у бярозавых прысадах некалькі грузавікоў, каля якіх сядзелі байцы.

Наперадзе, вельмі блізка, за ўзгоркам, на якім цягнуліся палосы жыта, гухала і лескатала бойка. Шафёр спыніў машыну.

— Што, на Мінск? — запытаў Тураўца, які падышоў, каб даведацца пра абстаноўку, адзін з байцоў, што сядзелі пры машынах. — Эге, яшчэ адзін таварыш па няшчасці! Прыбывае нашых! Няможна на Мінск: дарога тут закрытая... Чуеце, як немцы чапляюцца за яе?

Ён кіўнуў у той бок, дзе чулася страляніна.

— Не шанцуе нам, сёння, Шашура, — сказаў Туравец, нявесела ўсміхаючыся падрыўніку.

Баец, пазіраючы на ўзброеных цывільных людзей, якія ішлі ад машын, запэўніў:

— Хутка ачысцяць... Да вечара будзе вольна...

3...

— Ты Аляксей, так? — запыталася нечакана Люда.

— Аляксей...

Яна ўвесь гэты час спярша крыху насцярожана, а потым з цікаўнасцю пазірала сінімі вочкамі на свайго не бачанага ніколі бацьку. Найбольш прыцягвала яе ўвагу белая марлевая касынка, на якой вісела перавязаная рука, ды бліскучыя зорачкі на палявых пагонах. Да гэтых зорак ёй вельмі хацелася дакрануцца рукой, але яна стрымлівалася.

— Не Аляксей, а бацька, Людачка,— паправіла бабуля. — Гэта яна чула, што я цябе называла Аляксеем... Татка твой, унучка.

— Татка... — прамовіла Люда ўслед.

Аляксей узяў яе на свае рукі, пяшчотна прыціснуў і асцярожна, каб не дакрануцца калючай шчакой, пацалаваў.

— Ух ты, маленькая мая, дачушка ты мая!

Заглядзеўся, якія светлячкі вясёлыя ў вачах дачушкі пабліскваюць, пераліваюцца. У гэты час яна засмяялася, моршчачы кірпаты носік, і ў яе ўсмешцы Аляксей улавіў характэрную рысу Ніны. У той таксама — казала Наталля Міхайлаўна — у малой моршчыўся носік, калі яна смяялася.

— Дачушка... — вымавіла Люда і засмяялася зноў.

Але хутка ўсмешка знянацку сышла з яе твару,

маршчынкі на пераноссі разгладзіліся, і яна, нецярпліва варухнуўшы рукамі і ножкамі, заявіла рашуча:

— Хачу да бабулі.

Люда зноў сядзела на каленях у бабулі, прыціскаючыся шчочкаю да старой або тручыся аб яе руку, як кацяня, і амаль нязводна сачыла за Аляксеем. Ён заўважыў, што ў гэтым позірку не было ні любові, ні пяшчотнасці, адно дзіцячая цікаўнасць і час-ад-часу насцярожанасць. Не такімі вачыма яна глядзела на Наталлю Міхайлаўну.