Іван Мележ - Мінскі напрамак. Том ІІ

— Значыць, канец, і няможна?! Ну, то хоць адзначым, каліна-маліна, на хаду. Як гэта кажуць — экспромтам!

Шашура спрытна адкруціў ад фляжкі алюмініевую чарачку і, наліўшы спірту, падаў чарачку лейтэнанту. Здабыў з палявой сумкі, дзе ляжалі і запалы, загорнуты ў некалькі лісткоў з кнігі кавалак тоўстага, яшчэ свежага сала, парэзанага на лустачкі, і акуратна паклаў на пярэдняе сядзенне. Потым наліў з фляжкі Юрыю, Васю, выпіў, задаволена крэпнуўшы, сам і стаў паспешліва, як прагаладалы, закусваць салам.

— Эх, размінаемся з бацькам! — не вытрымаў Юрый. — Вы яму хоць прывітанне перадайце!.. Так хацелася б убачыца! Ну нічога: можа яшчэ ў Мінску спаткаемся...

Праворны, які вельмі спяшаўся, даў знак шафёру заводзіць машыну. Шашура, Праворны і Юрый па-сяброўску, нібы даўнія знаёмыя, развіталіся.

— А ты, Вася, друг мой юны, таксама не вернешся?

— Вярнуся — пазней! Толькі правяду — бліжэй да Мінска!.. Ведаеш што, — голас Васі нечакана пацішэў і памякчэў. — Пабач...

— Валю, вядома, — падмігнуў здагадлівы падрыўнік.

— В-вядома. Скажы ёй, што са мной усё ў парадку. А то яна, мусіць, перажывае...

— Ёсць за каго перажываць!

— 1 Не вярзі. Перадай!

Машына ўжо кранулася. За ёй паволі паўз Шатуру і яго хлопцаў прабеглі ў ельнік грузавікі.

Вяртаючыся «дамоў», падрыўнік пашкадаваў ні то жартам, ні то сур'ёзна:

— Сарвалася, каліна-маліна, мая апошняя аперацыя!..

1...

Праворны не памыліўся — сапраўды ў пасёлку цяпер было поўна байцоў.

Па галоўнай, брукаванай, вуліцы рушыла артылерыя. На ўвесь пасёлак разносіўся моцны лязгат, скрогат і грукат цягачоў, востра пахла перагарам гаручага. На дварах стаялі павозкі са снарадамі і нейкімі мяшкамі, а ў некалькіх месцах грузавікі з зенітнымі кулямётамі, у чахлах і без чахлоў — нацэленыя ў неба.

Пасёлак віраваў, як у свята. Усюды на вуліцах віднеліся салдаты і партызаны — нібы адно войска; сярод іх часта бялелі, цвілі кветкамі, рознымі колерамі хусткі жанчын. Між дарослых усюды шмыгалі неспакойныя цікаўныя дзеці. Першая радасць сустрэчы яшчэ толькі ўтаймоўвалася, пачыналіся роспыты, апавяданні. Бясконцыя роспыты!..

Хоць цікаўнаму Шашуру вельмі хацелася пастаяць у якім-небудзь гурце ды паслухаць, аб чым гавораць людзі, ён, апынуўшыся тут, на вуліцы, адразу пачаў шукаць Тураўца. «Вось жа ўзрадуецца камісар, калі скажу, што бачыўся толькі што з Юркам, — думаў Шашура. — Ці, чаго добрага, засмуткуе, што не ўдалося пабачыцца. Гм, гэта можа быць, вельмі можа быць... Усё роўна, трэба расказаць яму».

Камісар і Ермакоў, калі Шашура ўбачыў іх, якраз размаўлялі з генералам. Генерал, пажылы, крыху грузны, з рэдкімі запыленымі брывамі, з шырокім крутым ілбом, стаяў каля машыны і, відаць, збіраўся ад'язджаць.

Ермакоў быў у афіцэрскай форме, у хромавых ботах, з партупеяй і бліскучай пражкай, і трымаўся паважна і неяк інтымна з генералам, нібы паказваючы, што ён не абы хто, а таксама ваенны, кадравы.

— Дык я спадзяюся, другі мае, што вы правядзеце іх, — пачуў Шашура.

Стукнуўшы шпорамі, Ермакоў адказаў-адрапартаваў супакойліва:

— Можаце быць упэўнены, таварыш генерал! Мае хлопцы ўсё зробяць.

Генерал падзякаваў, па-таварыску паціснуў камісару і камбрыгу рукі і важка сеў поруч з шафёрам у машыну.

— Шчасліва ехаць, таварыш Шчарбацюк! — пажадаў яму на дарогу Туравец.

Ледзь толькі машына, кінуўшы хмарку сіняга дыму, рушыла па вуліцы, Шашура падышоў да Тураўца.

— Таварыш камісар, дазвольце сказаць. Вестачка ёсць вам... ад вашага сына!

— Ад сына? Юрыя? — перапытаў Туравец.— Дзе ён?!

Падрыўнік парывіста, то кпліва, то расчаравана, то ў захапленні, аб'явіў пра падзеі сённяшняга дня, ад таго, як ён першы раз выбіраўся на дарогу, да развітання з Юрыем і Васем.

— Развітаўся?!— перабіў падрыўніка Туравец.— Дык што ж ён — паехаў далей? Як жа гэта?

— Камісар, ён, мусіць, у Шчарбацюка служыць! — адгукнуўся Ермакоў, які чуў усё, што гаварыў Шашура. — Папрасіць бы генерала, каб адпусціў! А? Ён адпусціць! Хочаш, камісар, я з ім звяжуся і пагавару.

— Цяпер позна! Юрка ўжо далёка... Размінуліся!

Туравец з такім жалем вымавіў апошняе слова, што Шашура, якога звычайна не вельмі разварушвала чыя-небудзь бяда, мімаволі пашкадаваў яго. Здаецца, упершыню падрыўнік бачыў камісара такім, што яго было шкада.

Туравец усхвалявана маўчаў.

— Тры гады чакаў яго, вось ён падышоў блізка, і на табе — размінуліся! Які, хоць скажы, ён, Юрка? Вырас, напэўна, а? Невысокі. Няўжо не вырас?.. Бацька вінаваты, — сам таксама не магу пахваліцца ростам. Ну, як ён — дарослы цяпер, сталы?