Сяргей Чыгрын - Альбярцін

Просьба яго была рэдакцыяй выканана. Уладзімір Клішэвіч і Тодар Лебяда знайшлі адзін аднаго. Яны перапісваліся, бо ў адным з пісьмаў да Клішэвіча Пятро нават хваліўся перад ім, што стаў ужо дзедам...

1 студзеня 1962 года Пятро Шырокаў звольніўся з работы і назаўсёды пакінуў Альбярцін. Ён прыехаў у горад Чэрвень Мінскай вобласці і ўладкаваўся на працу сакратар-машыністкай у рэдакцыю раённай газеты “Уперад”. Піша вершы, фельетоны, гумарэскі. Друкуецца не толькі ў сваёй газеце, але дасылае творы і ў рэспубліканскія выданні. Праўда, падпісваецца ўжо другі псеўданімам — Клім Каліна.

У канцы 1962 года Тодар Лебяда пакідае Беларусь і ад’язджае на Разаншчыну ў Расію да знаёмай жанчыны. З ёю наш зямляк пражыў сем гадоў. Там ён пабудаваў дом, пасадзіў сад. Але гады сталінскіх рэпрэсій далі аб сабе знаць. Тодар Лебяда перанёс два інфаркты і напачатку 1970 года памёр. Яго пахавалі ў пасёлку Воршава Пуцяцінскага раёна Разанскай вобласці.

Калі на Слонімшчыну прыязджаюць экскурсіі, а іх бывае штогод вельмі многа, турысты найперш спяшаюцца ў Альбярцін. Спяшаюцца не толькі паглядзець на палац Пуслоўскіх, але і прайсціся па слядах вядомых людзей, якія там пэўны час жылі.

У 1865 годзе Альбярцін наведаў вялікі беларускі мастак Напалеон Орда. Ён быў шчырым госцем у палацы Пуслоўскіх. А нам у спадчыну пакінуў дзве карціны — сядзібы і фабрыкі сукна Пуслоўскіх. Фотарэпрадукцыі гэтых карцін публікуюцца ў кнізе.

У першыя пасляваенныя гады Другой сусветнай вайны, перад службай на Далёкім Усходзе, служыў у Слоніме народны пісьменнік Беларусі Васіль Быкаў. А жыў ён у Альбярціне. Давайце адгорнем ягоную кнігу ўспамінаў “Доўгая дарога дадому”, дзе Васіль Уладзіміравіч пра гэта прыгадвае сам: “На гэты раз паехаў далей — у Слонім. У свеце пачыналася шырокамаштабная халодная вайна з перспектывай перарасці ў гарачую, спатрэбілася болей войска. Слонімская брыгада разгортвалася ў дывізію, без артылерыста лейтэнанта Быкава абысціся было немагчыма. Армію знайшоў амаль той самай, якою пакінуў два гады таму. Усё тое ж бязладдзе, нагнятанне небяспекі з Захаду, нястача ўсяго матэрыяльнага — ад транспарту да шынялёў. Да паловы зімы хадзіў у ватоўцы з прышытымі афіцэрскімі пагонамі на плячах. І незвычайны нават у гады вайны рэжым сакрэтнасці. Усе статуты, інструкцыі, загады былі засакрэчаныя. Калі для заняткаў патрэбна было якое настаўленне, а яно патрэбна было кожны дзень, трэба было ўранку атрымаць яго пад распіску ў сакрэтнай часці, а ўвечары здаць. Узнікала шмат блытаніны, і некалькі афіцэраў пагарэлі на тым. Адзін наш камбат, каб кожны раз не бегаць у штаб па статут, што-нішто выпісаў з яго ў свой блакноцік, які затым згубіў на занятках у полі. Праўда, блакноцік не быў зарэгістраваны, і камбат асабліва не турбаваўся. Але ж трэба так здарыцца, што яго знайшоў на ўзлеску калгаснік і зрабіў, як ён думаў, добрую справу — у кірмашовы дзень адвёз блакноцік у Слонім. Там вельмі хутка вызначылі, каму ён належыць, і праз месяц з камбата знялі пагоны. Зіму я прабыў у Слонімскай дывізіі, жыў зноў у бабкі ў Альбярціне. Кожны дзень — палявыя заняткі, у мароз, дождж і сцюжу, зіма выдалася сцюдзёная. Нарэшце — чаканая вясна, прыгрэла сонца, і Быкаў атрымлівае новы загад: адправіцца на Далёкі Усход” [25] Быкаў Васіль. Доўгая дарога дадому. Мн., 2002. С.162-164 . Летам 2010 года Альбярцін наведаў вядомы расійскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі Жорэс Алфёраў. Прыезд у Альбярцін расійскага вучонага быў невыпадковым. Пра гэта ён сам расказаў слонімскім журналістам. Аказалася, што першы раз Алфёраў наведаў Альбярцін ажно ў 1945 годзе. А апошні раз у Альбярціне фізік быў у 1966 годзе. Рэч у тым, што бацька Жорэса Алфёрава Іван Алфёраў пасля Другой сусветнай вайны быў начальнікам арганізацыі Саюзбумтрэст. Гэта быў трэст папяровай прамысловасці, куды ўваходзіла і кардонна-папяровая фабрыка “Альбярцін”. Таму Іван Алфёраў вельмі часта прыязджаў у Альбярцін. А летам сям’я Алфёравых любіла ў пасёлку адпачываць.

Падчас наведвання Альбярціна, Жорэс Алфёраў прыгадаў 1965 і 1966 гады, калі ён з сябрамі адпачываў у Беларусі. У Альбярціне яны купілі дзве рыбацкія лодкі, злучылі іх разам, і паплылі па Ісе і Шчары ў Літву. А ў 1949 годзе Жорэс Алфёраў гуляў у футбол, ён стаяў на варотах за каманду “Альбярцін”, якая тады перамагла футбольную каманду танкавай дывізіі з лікам 2:1. А гэта каманда лічылася самай лепшай у Слоніме ў пасляваенны час.