Kazimierz Sejda - C.K. Dezerterzy

– Jeden wariat chce jechać do Wiednia przez Budapeszt, a drugi się pyta, jaki interes mają do niego żandarmi. Tak jakby naprawdę nie wiedział, że w każdej chwili grozi wsypa. Wam się chyba zdaje, że jedziemy za legalnymi dokumentami i służbowo.

– Nie kracz – przerwał Kania – dokumenty są legalne.

– Ale my jesteśmy nielegalni!

– Dopóki mamy blankiet oryginalnego dokumentu podróży, nikt się do nas nie ma prawa przyczepić.

– Gadaj, co chcesz, a ja wiem tylko jedno, że jak zobaczę żandarma w wagonie, to mnie ściska w dołku.

– O co ci właściwie chodzi? – zapytał Szökölön. – Przecież gdzieś musimy wyjechać, do diabła, nie? W jednym miejscu nie możemy siedzieć.

– To jest racja – wtrącił Hładun. – Dla nas jest tylko jedna szansa: przenosić się z miejsca na miejsce i nigdzie dłużej jak kilka dni nie siedzieć.

– Kiedy w Wiedniu…

– Przymknąłbyś się lepiej z twoim Wiedniem – rozsierdził się Szökölön, którego ból głowy nastrajał wrogo do całego świata. – Nie zapadnie się w ziemię przez dwa tygodnie. Mamy czasu dosyć.

– Nie mam zdrowia do was – odrzekł zrezygnowany Haber – poprzewracało się wam w głowach i fertig. Możemy jechać do Budapesztu i na biegun północny. Już mi wszystko jedno. Tylko, na miłość boską, unikajmy żandarmów!

– Przebierz się w cywilny garnitur, włóż na łeb cylinder i podróżuj pierwszą klasą, a żaden żandarm się do ciebie nie przyczepi – poradził Szökölön trzymając się oburącz za głowę.

– Mm… tak… – westchnął Haber. – Z moim nosem po cywilnemu…

– No więc? – zapytał Kania. – Co zrobimy?

– Jedziemy do Budapesztu – orzekł Baldini. Kania zdecydowanie wyjął z kieszeni wieczne pióro.

– Dawaj, Haber, dokumenty podróży!

Haber sięgnął do wewnętrznej kieszeni bluzy, skąd wydobył pieczołowicie owinięte oryginalne blankiety dokumentów podróży i podał je Kani, który rozłożył je na stoliku pod oknem.

– Trzeba wykombinować jakiś dobry cel podróży. Tak, żebyśmy w żadnym żandarmie nie wzbudzali podejrzenia.

– Napisz, że jedziemy pobrać materiał saperski – doradził Hładun.

– A może składnica materiałów saperskich jest gdzie indziej?

Nie można ryzykować. Kania zamyślił się.

– Do Koszyc jechaliśmy po amunicję, więc do Budapesztu możemy jechać po umundurowanie – doradził Szökölön.

– Z Pragi do Budapesztu po umundurowanie? Praga ma własne magazyny korpusowe… nie można. Kania plasnął się ręką w czoło.

– Mam myśl! Kapitalną myśl!

– Wyjechać do Wiednia – domyślił się Haber – przez Budapeszt, Pragę, Lwów, Kraków i Triest… Kania zaczął się śmiać na głos.

– Nie mówiłem, że to z wina? Teraz macie dowód… zwariował! Zamiast się zastanowić nad swoim losem, to ten bałwan się śmieje. Co się stało? Łaskocze cię coś?

Kania przestał się śmiać i zamaszyście zaczął wypełniać blankiet dokumentu.

– No co? – zapytał Szökölön. – Gdzie ostatecznie jedziemy?

Haber spojrzał przez ramię i w pewnej chwili otworzył szeroko oczy, przetarł je pięściami i rozwarł je jeszcze szerzej:

– Ccooo?

– No co? Odwożę dezerterów do sądu wojennego w Budapeszcie. Wszyscy spojrzeli na Kanię, potem na siebie.

– De-zer-te-rów? – powtórzył Haber. Kania z zadowoleniem skinął głową.

– Dezerterów… nawet niebezpiecznych dezerterów.

– No, dobrze, ale skąd ich weźmiesz? – zapytał Hładun.

– Podzielimy się.

Teraz dopiero rozjaśniło się im w głowach. Pomysł był olśniewający.

– Haber i Baidini będą dezerterami, wy obaj eskortantami, a ja dowódcą. He? Przyszłoby to komu z was do głowy, wy tępe łby baranie?

Haber miał wątpliwości.

– Zaczekaj! Przypuśćmy, że ja będę dezerterem. Czy będę mógł palić papierosa? Będę mógł spać? Nie tylko my sami jedziemy pociągiem. Mamy siedzieć jak mumie? Coś to niewygodnie…

– Będzie bardzo wygodnie, bo dostaniemy oddzielny przedział. Haber osłupiał.

– No! Taka bezczelność przechodzi moje pojęcie – rzekł po chwili milczenia.

– Masz łeb – pochwalił Szökölön – to jest rzeczywiście doskonały pomysł!

– Nie przeciągajmy struny – odezwał się znowu Haber – ja wam mówię, nie przeciągajmy struny, bo będzie źle! Jak żyję, nie słyszałem, żeby dezerterzy eskortowali dezerterów.

– Jak byśmy mieli wszystkiego się bać, to nie powinniśmy się ruszać z koszar do końca wojny. We wszystkim jest ryzyko, a kto umie ryzykować, temu się udaje. Nie mamy o czym gadać, bo sprawa jest załatwiona i dokument wystawiony.

Kania rozłożył na stoliku pod oknem blankiet dokumentu podróży.

– “Stacja wyjazdowa”? Jaką stację wyjazdową napisać?

– Rżnij te Koszyce.

– Skąd ten pociąg przychodzi, Szökölön?

– Gdzieś z Austrii czy Czech, tu się zatrzymuje tylko kwadrans.

– Stacja wyjazdowa będzie na przykład “Praga” – mówił Kania i napisał to w odpowiedniej rubryce dokumentu. – Stacja przeznaczenia – “Budapeszt”. Taak… dalej: “Ein Feldwebel… und vier Mann… (Jeden sierżant… i czterech ludzi…).

Podróżni pociągu przybyłego na stacją koszycką, jadącego do Budapesztu, z różnymi uczuciami patrzyli na idącego wzdłuż wagonów feldfebla z rewolwerem u pasa, za którym szli dwaj objuczeni plecakami smutni aresztanci pod opieką dwóch marsowych i srogich eskortantów.

– Ten czarny musi być niezły hycel – mówiła jakaś pani patrząca przez lorgnon [4]– ale przystojna bestia.

– Dezerterzy.

Jakiś jegomość wykrzykiwał z okna.

– Łajdaki! Należy im się słupek! Inni giną, a takim nie chce się walczyć w obronie ojczyzny. Dobrze wam tak, dranie!

– To ich rozstrzelają? – zapytała panienka z okna wagonu drugiej klasy.

– No, chyba że za dezercję nie dostaną orderów.

– Mój Boże, mój Boże! – westchnęła panienka. – Niechby tego Żyda, ale tego drugiego to szkoda…

– Nie żałuj, panienko! A po co uciekał z frontu? – powiedział Kania, który stał właśnie pod pierwszym wagonem i rozmawiał z kierownikiem pociągu. Otoczyli ich pasażerowie wojskowi i cywilni, między którymi znalazł się elegancki kapitan sztabu generalnego.

– Feldfebel ma rację, panie kolejowy – zaczął interweniować, kiedy usłyszał odmowę dostarczenia oddzielnego przedziału - aresztanci muszą mieć oddzielny przedział.

Kapitan spojrzał na wychyloną z okna damę, poprawił włosy i dodał:

– Takie są przepisy, panie oberkonduktorze.

– Skąd wezmę oddzielny przedział? Z rękawa nie wytrzepię.

– Mógłby pan trochę grzeczniej mówić do oficera – zirytował się kapitan – nie jestem pańskim konduktorem, panie.

– Czy będę grzeczny, czy niegrzeczny, przedziału nie dam, bo nie mam.

Kapitan uważał za stosowne rzucić uwagę, że aresztanci muszą bezwzględnie mieć oddzielny przedział, i odszedł z godnością do swego wagonu.

– Można naprawdę oszaleć widząc, co się wyrabia – biadał oberkonduktor – nie wiem, czy jestem kierownikiem pociągu, czy nim nie jestem. Każdy rządzi się jak szara gęś, a ja tylko chodzę i patrzę, co z tego wyniknie. Z miejsca daj jeden przedział pierwszej klasy dla pana generała z adiutantem, bo musi mieć spokój do pracy, opracowuje niby w podróży jakiś plan… zaglądam przez szybkę, a ta bestia śpi jak zarżnięty… Bierz pan sobie oddzielny przedział, panie generale! Potem przychodzi jakichś trzech bubków z ministerstwa aprowizacji. Proszę, panie konduktorze, oddzielny przedział dla komisji. Dobra! Bierz sobie, komisjo, oddzielny przedział! Łupią w karty przez całą drogę. Na końcu ładują ci dwa psy pana namiestnika z Bośni. Jaśnie wielmożne psy muszą jechać oddzielnie, a nie ma psiego wagonu. Dawaj przedział trzeciej klasy! Teraz pan ze swoimi aresztantami… A skąd wezmę przedział?