Алесь Пашкевіч: Сімъ побѣдиши

Мароз узарваўся:

— Дык ты што — усю гэтую байду ўсчаў, каб мне лекцыю прачытаць?!

— Не, Ваня, не… — голас Зайца паспакайнеў. — Каб сказаць тое, што сказаў. І засведчыць перад народам, што ты, ягоны правіцель, пабаішся спусціцца, каб суграмадзянаў ад старога маньяка вызваліць…

Настала даўкае маўчанне, якое ўрэшце абарвалася продумным:

— Ну ўсё… Не магу больш гаварыць. Пачынаюць людзі азірацца…

— Што б гэта было, каб кіраўнік краіны слухаў кожнага маразматыка? Узрывай! Давай!!! Тарас Бульба мне знайшоўся…

— І я цябе, Ваня, люблю. Бывай! — у слухаўцы застралялі кароткія гудкі.

А затым Заяц паправіў акуляры, прыгладзіў савіную брывіну, нібыта незнарок прыхінуўся вазком да сценкі — і знізу пастукаў па дзвярах. У кабіне тое пачуў «Вусач» і пацягнуўся да мікрафона.

— Таварышы пасажыры! — захрыпелі ягоным голасам вагонныя дынамікі. — Збой у электразабеспячэнні лініі наладжаны. Асноўнае асвятленне ўключыцца на бліжэйшай станцыі… Мы зараз прадоўжым рух. Асцярожна, наступная станцыя «Лістападная».

— Ну вось, нарэшце! А то я ледзь на сустрэчу не спазнілася… — нечакана прагаварыла брунетка ў кароткай чорнай сукенцы са стразамі. Тая, з ямінкамі на шчоках…

— Напэўна, на спатканне? — усміхнуўся ёй у адказ Заяц. — Паспееце, абавязкова! А падобныя затрымкі, — ён сказаў гэта знарок голасна, — і ў Лонданскім метро здараюцца…

— …Давай зялёную, мы едзем! — хрыпла паведаміў у дыспетчарскую «Вусач» (звольнены пасля прызабытай ужо забастоўкі метрапалітэнаўцаў чыгуначнік-чырвонадыпломнік, а цяпер — начны грузчык), адарваў прыклееныя вусы, зняў зацемненыя акуляры, семафорны цёмна-сіні пінжак — і выкінуў усё ў фортку. Шчоўкнуў рубільнікам — і ў саставе стала цёмна. Падсунуў соннаму машыністу нашатыр і незаўважна выбраўся з кабіны ў вагон, дзе схаваў у кішэні пальчаткі…

— Гэта дыспетчарская! Якую зялёную? Хто гаворыць?!! — закрычала ў кабіне рацыя.

Машыніст абудзіўся, неўразумела залыпаў наўкруг, схапіў мікрафон:

— Алё! — у роце сушыла, і ён пракаўтнуў даўкі камяк. — Алё! Дыспетчарская, што здарылася? Гэта Марчанка з «Васьмёркі». Я тут, здаецца, адключыўся. Нехта з праверкай прыйшоў… І далей нічога не памятаю…

Жыццё — не мёд, і людзі — не пчолы. Аднак шматпавярховыя ўнівермагі ды ніжэйшыя крамкі і кавярні каля зачыненых станцый метро нагадвалі растрывожаныя вуллі. Растрывожаныя і сабранымі над горадам дажджавымі хмарамі, і дызельным дымам перапоўненых аўтобусаў, і — сполашнай невядомасцю.

— Чаго гэта метро не працуе? Зноў забастоўка? — цікавіліся гараджане.

— Не… Кажуць, там тэрарыст з бомбай. Бачыце, колькі міліцыі ды салдатаў нагналі…

А ў той час да пустога перона метро павольна пад’ехаў прыпознены цягнік. Расчыніліся дзверы, пачалі выходзіць здзіўленыя пасажыры: каля турнікетаў кожнага чамусьці пачыналі абшукваць узброеныя людзі ў бронежылетах і чорных масках…

— …У Зайца кейс пустым аказаўся! — надрыўна паведамляў па рацыі правіцелю старшыня Службы дзяржбяспекі. — А мае ж у яго на кухні траціл знайшлі… і тры «эргэдэшкі», з колішняга Касоўскага гарнізона… А тут — толькі ноўтбук і кніга ў кейсе! Прафесар…

— Якая кніга?! — правіцель сам не пазнаў свайго голаса.

— Ды старая нейкая, тоўстая… Зараз… Біблія, бля! Пастар хрэнаў…

Пад языком у правіцеля моцна запяршыла. Штось хацеў сказаць — але расцяжна ўздыхнуў і прамаўчаў.

Як у нейкім памараку паехаў у Вараніху. У адзіноце да вечара прасядзеў у лазні. Па калівах, як кропельніцу, выліў у сябе з літр каньяка — і не змог забыцца да раніцы.

«Начорта яму здалася тая Біблія?.. Чаго яны ў нас ужо паўтысячы гадоў з ёй носяцца?..» — ліхаманіла запалены мозг.

А калі ўрэшце правіцель адключыўся — убачыў аграмадную аўдыторыю.

Перад ім — шэрагі аднолькава апранутых манекенаў. Слухаюць, а ён не можа знайсці слоў… Злосна-няўцямна кусае вусны, пераступае з нагі на нагу… Маўчыць…

І бачыць сярод пластмасавага натоўпу Кацярыну…

Яе стоена-пагардлівы твар.

І яе недасяжную прыгажосць…

2009–2010

Менск — Бар (Чарнагорыя) — Стамбул (Канстанцінопаль) — Менск