Андрэй Федарэнка - Ціша

— I сон жа ў вас, — ільсціва сказаў чалавечак. — Пазайздросціць можна!

— Хто… вы? — прахрыпеў я. — I што вам трэба?

На яго твары адбілася перш здзіўленне, потым крыўда:

— Няўжо не прызналі?! А вы лепш прыгледзьцеся… Нягожа сваякоў забываць. Я павярнуся вось так, бокам, у профіль. Паглядзіце яшчэ раз. Ну?

Прадраўшы сонныя вочы, я паглядзеў больш уважліва. Чорт яго ведае! Здаецца, недзе бачыў, ці то на фотаздымку, ці ў жыцці… Але не больш аднаго разу.

— Ну вось! — усцешыўся чалавечак, імгненна злавіўшы перамену на маім твары. — Я так і ведаў, што ўспомніце… Дык мне заходзіць?

— Што вы хацелі? — бесцырымонна перабіў я яго. Босым нагам холадна было на кафельнай падлозе.

— Па-першае, добры дзень, — сказаў чалавечак годна.

— Не дзень, а раніца. Без пятнаццаці шэсць!

— Хто рана, як кажуць, устае, таму, як кажуць…

— У такім разе маглі б яшчэ раней прыехаць, — з’едліва заўважыў я.

— Раней не мог — я першым аўтобусам.

— Але што здарылася? Чаму такая спешка?

— А раптам не застаў бы вас, — справядліва адказаў ён. — Мала куды вы маглі сысці. Дык я прайду, з вашага дазволу?

Я неахвотна адступіў, госць прайшоў, паставіў у кутку ў пярэдняй сумку, разуўся, усунуў ногі ў мае пантофлі.

— Ды не перажывайце вы так! — усклікнуў ён, зірнуўшы мне ў твар. — Выспіцеся яшчэ, жыццё доўгае! Я ж усё разумею. Са мною вам ніякага клопату не будзе. Я ветлівы, спакойны, ціхі, самі бачыце. Пабуду трохі — і цю-цю, толькі вы мяне і бачылі.

— Трохі — гэта, прабачце, колькі? Надоўга?

— Які вы, далібог, калючы! Жартаўнік! Чаму надоўга? Памыюся — і ўсё. У нас у цэнтры ваду па графіку адключылі, а лазню я не вельмі паважаю… Мітусня, людзей процьма, не зусім гігіенічна… А тут, у вас, памыюся сабе ціхенька і паеду. Ды вы ж мяне ведаеце!

Я хоць і не ведаў яго, але ўзрадаваўся:

— Ах, памыцца! Так бы адразу і сказалі. Мыйцеся на здароўе, ванна вашая.

Я сядзеў на кухні ўжо трэцюю гадзіну, машынальна калупаў пазногцем падцёкі фарбы знізу падаконніка і пазіраў у акно на такую блізкую і такую недаступную мне сонечную раніцу. А госць тым часам мыўся. 3 паўгадзіны ён, крэкчучы ад асалоды, шлёгаў сябе венікам, які прынёс з сабою ў сумцы. Яшчэ з паўгадзіны рабіў кантрастны душ — шум вады то заціхаў, то ўзмацняўся, а з ванны даносіліся крыкі, ад якіх я ўздрыгваў:

— Ух! Ах, ты! Гарачая пайшла! А цяпер халодная!

Потым ён спусціў ваду, напоўніў ванну свежаю і (мне так уяўлялася) пачаў ныраць. Ён станавіўся на край ванны, нейкі час набіраўся, відаць, адвагі і раптам, са страшэнным плёханнем, усім целам кідаўся ў ваду. Нарэшце, калі я ўжо адчаіўся спадзявацца, што гэтаму настане канец, усё сціхла. Госць паявіўся на кухні, вясёлы, распараны, захутаны ў мой любімы, жоўты ў сінія гарошыны, махровы ручнік.

Пакуль я выбіраў анучаю лужыны ў ваннай, папраўляў скручаны дарэшты кран, госць стаяў у дзвярах за маёй спінаю і казаў:

— Я дзе ні быў у гасцях, ніколі яшчэ нікога не пакрыўдзіў. Свіння той, хто чужы час не цэніць. Я ж разумею. Галоўнае — паважай людзей, тады і цябе будуць паважаць. Правільна?

Вярнуліся на кухню.

— Гарбаты? — спытаў я, ставячы на пліту чайнік.

— Гарбата само сабою, — ён хітравата падміргнуў мне. — А ці ведаеш ты першае правіла Суворава? Пасля лазні хоць украдзь — ды выпі.

— Але… у мяне няма. Пусты халадзільнік, можаце самі паглядзець. I ўвогуле…

— Хіба магазін далёка?

— Добра, — сказаў я. — Давайце грошы.

Ён вінавата закашляўся:

— Якраз з грашамі… кх-кх… праблемы…

— Добра. У мяне ёсць. Я выканаю ваша «сувораўскае» правіла. Але абяцайце, што вы… не будзеце доўга! Я не чакаў гасцей! У мяне свае планы.

— Ды Бог з табою! Што ж я, сам не разумею? Пасяджу і пайду.

Калі я вярнуўся з крамы, госць прыняў з маіх рук сумку.

— Ану, што ў нас тут? — пачаў выкладваць на стол каўбасу, яйкі, памідоры. Адкаркаваў пляшку піва, адглынуў. — Рыбкі не здагадаўся купіць? — з дакорам упікнуў. — Ну, нічога… Піва, гарэлка… А дзе ў нас чарачкі? Ды сядай, што ты стаіш, як бедны сваяк! — запрасіў ён.

— Я не буду. Катэгарычна.

— Як хочаш. Мне больш дастанецца.

Я прыстроіўся на сваім месцы каля акна і панура калупаў фарбу знізу падаконніка. Госць, смачна крэкнуўшы, выпіў чарку гарэлкі, закусіў, лыкнуў піва.

— Цёплае, халера… Дык не будзеш?

— Не.

— А што ў цябе за такая пільная праца, што так гарыць?

— Мы хіба на ты? — толькі цяпер заўважыў я.

— Ды кінь — свае людзі! Якія цырымоніі… Не люблю. Чужым толькі на «вы» кажуць, а да свайго — непавага. Дык што за работа ў цябе?