Андрэй Федарэнка - Ціша

— Паслухай, а што ты тут робіш?! — нарэшце цюкнула мне ў галаву спытаць.

Ён гмыкнуў неяк дзіўна, зірнуў на мяне, нібы вагаючыся, ці варты я таго, каб напружваць з-за мяне галасавыя звязкі.

— Працую тут, — усё ж адказаў.

— Як… Як працую тут?! Калі ты паспеў?!

— Гм… Не так даўно. I прашу вас — калі не цяжка, завіце мяне на вы.

Ён павярнуўся і пайшоў па калідоры. У мяне закружылася галава. Сам не ведаючы навошта, паціраючы лоб і скроні, я паплёўся за ім. Ён без стуку піхнуў дзверы з шыльдаю «Спецатэлье», увайшоў. Я, нічому ўжо не здзіўляючыся, следам. Ён пакасіўся на мяне, але нічога не сказаў. Пры нашым з’яўленні з-за стала выскачыў лысы мужчынка, расплыўся ў прыемнай усмешцы:

— Даўно вас чакаю! Усё гатова. Сюды, калі ласка.

Яны зніклі за шырмаю. Я стаяў у дзвярах, прыхінуўшыся да вушака, і глядзеў на свой адбітак у вялізным, ад падлогі да столі, люстры. Знаёмы выйшаў даволі хутка. Новы касцюм сядзеў на ім як уліты. Лысы мужчынка круціўся вакол яго, абіраючы з пінжака нябачныя парушынкі.

— Ну як? — звярнуўся раптам да мяне знаёмы.

Я толькі развёў рукамі.

— А мне не падабаецца, — заявіў ён. — Вось тут крыху цісне. I тут… А тут як бы адвісае… Не — пакажыце другі.

— Хвіліначку…

Ізноў зніклі за шырмаю, ізноў неўзабаве з’явіліся.

— А гэты як?

Асмялеўшы, і я ўжо стаў больш пераборлівым:

— Таксама не вельмі, — падступіў бліжэй, дзелавіта паспрабаваў у пальцах матэрыю. — Варсісты… Пыл будзе брацца.

— Не будзе.

— Чаму?

— У Нью-Йорку пылу не бывае, — спакойна адказаў ён. I да краўца: — Гэты бяру.

Я адступіў на пару крокаў і, спатыкнуўшыся, упаў у крэсла, што стаяла ззаду.

— У якім… Нью-Йорку?! — прашаптаў я.

— У звычайным. Амерыканскім. Працаваць туды еду.

Ён спакойна забраў пакунак з касцюмам і моўчкі выйшаў, нават не зірнуўшы на мяне.

— Ды што ж гэта робіцца? — жаласліва прастагнаў я. — Спецатэлье, Нью-Йорк… Мы ж піва нядаўна пілі! Касцюмчык зашмальцаваны, чаравікі са збітымі абцасамі… Скарачаць яго збіраліся… Чаго ён тут?! Што ён тут робіць?!

— А вось што вы тут робіце? — падазрона спытаў кравец і, як мне падалося, зусім невыпадкова апусціў руку пад стол (магчыма, там была кнопка).

— Ды журналіст я, з радыё, вось пасведчанне…

— А-а, журналіст, — у яго голасе з’явілася лёгкая пагарда. — Тады тым больш трэба ведаць…

Ён пачціва назваў імя і прозвішча і паказаў пальцам на столь.

— А каб ён ляснуўся! Са сваімі касцюмамі і Нью-Ёркамі! — ускрыкнуў я, ляпаючы сябе па ілбе. — Гэта ж ледзь да вар’яцтва не давёў!

— Давай, давай, — сказаў лысы кравец, лёгенька прыпадымаючы мяне за плечы з крэсла і падштурхоўваючы да дзвярэй. — Тут чужым забаронена…

Увечары таго ж дня мы з сапраўдным знаёмым — маленькім чыноўнікам — сядзелі ў бары і пілі піва.

— …I вось калі ён сказаў: «У Нью-Йорку пылу не бывае», у мяне ўсё і паплыло перад вачыма! Як жа вы так? — упікнуў я. — Хіба ж можна быць такімі падобнымі?

— Ды я не ад цябе першага пра таго двайніка чую, — апраўдваўся знаёмы. — Я ж не вінаваты!

— А я думаю: ну, падвёў чалавека, але каб так пакрыўдзіцца, што рукі не падаваць!..

— Як ён з табою ўвогуле размаўляў, у атэлье прывёў?

— Ды ў тым і справа! Калі кравец назваў яго, я ўспомніў — успомніў, што гадоў колькі назад рабіў з ім перадачку — яшчэ калі ён тырчэў у нейкім чарнобыльскім камітэце! Напалову ён мяне пазнаў, таму, мабыць, і не паклікаў адразу міліцыянера.

Пад раніцу ў мой салодкі сон уварваўся віск бензапілы.

Я падскочыў, затым схаваўся пад коўдру, накрыў галаву дзвюма падушкамі. Не памагло! Бензапіла не ўнімалася. Яна пілавала свае бярвенні недзе зусім блізка, яе аднастайна-цягучы віскат уядаўся не проста ў вушы, а ў самыя, здавалася, мазгі.

Сонны, я не адразу дапетрыў, што гэта ніякая не бензапіла, а проста хтосьці звоніць мне ў дзверы. Націснуў кнопку званка і не адпускае. Але мяне няма дома! Я памёр для ўсіх! Я чакаў, можа быць, гэтых выхадных, як салавей чакае лета. Сёння субота, учора жонка паехала да бацькоў, і я карыстаюся момантам — я хачу пабыць адзін. Напісаць рэцэнзію. Прыбіць палічкі пад кнігі. Падрамантаваць кран у ваннай. Ды мала што? Я хачу рабіць тое, што мне хочацца, — вось і ўсё!

А званок між тым не сціхаў, бы заклініла яго. Я ўсцягнуў на плечы халат і адчыніў дзверы. У парозе стаяў нізенькі чалавечак з вялікай спартыўнай сумкаю з рамянём на плячы. Па інерцыі палец яго ўсё яшчэ прыціскаў кнопку званка. Засцігнуты знянацку, чалавечак адскочыў і, гледзячы на мяне, вінавата заморгаў. Пракляты званок нарэшце змоўк.