Антон Алешко - Пяць сутак

Антон АЛЕШКА

ПЯЦЬ СУТАК

Апавяданне

1

Сёння палкоўнік Гаёў устаў вельмі рана. Хутка сабраўся і выйшаў з дому. Пад нагамі скрыпеў снег, а востры вецер апякаў твар. Палкоўнік паправіў папаху.

«Гэты год марозы ды завеі зусім прыкончаць нас», — падумаў ён, накіроўваючыся ў казармы.

Палкоўнік ведаў, што яго людзі сёння добра намерзліся за цэлую ноч на такім сіверы. Нідзе не станет на полі ў зацішак пакурыць — дзьме і дзьме... Яшчэ ў калідоры абдаў Гаёва спецыфічны, ледзь улоўны дух казармы, у якім спрактыкаваны нюх адрозніў пах ружэйнага масла.

«Вечарам чысцілі аўтаматы», — беспамылкова пазнаў ён. Дзяжурны па часці ў файэ гучна адрапартаваў палкоўніку і саступіў убок, даючы дарогу. Гаёў агледзеў адзін пакой казармы, потым другі і не знайшоў, за што можна было-б ушчунуць сённяшні нарад. Праўда, ён і не збіраўся тут затрымлівадца. Даведаўся толькі, што ўзлётная паласа падрыхтавана к чатыром гадзінам, а зараз рота чысціць рулёжныя дарожкі.

Палкоўніка сёння цікавілі сувязісты. Позна вечарам яму званіў камандзір палка і скардзіўся на сувязь. Гаёў абяцаў неадкладна разабрацца. Што там такое здарылася, што абурыла камандзіра палка, Гаёў нават не ўяўляў. Сувязісты яго заўсёды выдатна працавалі, а гэта нядаўна прыехаў новы камандзір роты і ўжо калі ласка — скаргі... Значыць, справа, мусіць, не ў людзях, а ў іх камандзіры.

Гаёў па вузкім калідоры трапіў у роту сувязі і адразу зайшоў у канцылярыю. Камандзір роты выйшаў з-за стала і далажыў, што робядь людзі роты, а пра сябе сказаў, што ён вядзе гутарку з салдатам Драбышэўскім, які ўчора на палётах дрэнна трымаў сувязь. Замест таго, каб адразу самому даць сувязь камандзіру палка, Драбышэўскі чакаў каманды. Чакаў і спазніўся...

Гаёў толькі цяпер убачыў, што з левага боку ад яго стаяў салдат. Самы звычайны салдат.

— Вы Драбышэўскі?

— Так точна!—хутка адказаў палкоўніку салдат.

— Ну, што здарылася?—зірнуў Гаёў на камандзіра роты маёра Лукашова.

— Драбышэўскі прызнаўся, што ён вінаваты. Не даў сувязь у тэрмін, калі камандны пункт пераехаў на новае месца.

Гаёў зірнуў на Драбышэўскага. .

— Так точна, вінаваты!—пацвердзіў салдат.

— Прыйдзецца арыштаваць вас так сутак на трое, і тады вы будзеце ведаць, як павінен несці службу сувязіст,— закончыў гутарку з салдатам маёр Лукашоў.— Дазвольце адпусціць салдата?— звярнуўся ён да палкоўніка. Гаёў кіўнуў галавой.

Шчоўкнулі абцасы ботаў салдата, скрыпнулі дзверы канцылярыі роты. Гаёў сеў каля стала. Поруч стаяў маёр Лукашоў, малады яшчэ афіцэр. Густыя чорныя бровы рэзка выдз ял ял іся на прыгожым бялявым твары.

— Вашы людзі ўсе паснедалі?—запытаўся Гаёў.

Лукашоў здзіўлена зірнуў на насупленыя бровы Гаёва, на яго намаршчынены лоб, на папаху, якую ён зняў і палажыў на стале.

— Усе паснедалі ў сталоўцы, а дваім адправілі на дзяжурства.

— Хто сёння дзяжурыць?

Лукашоў выняў запісную кніжку і сказаў прозвішчы дзяжурных сувязістаў.

— Добра...

Потым палкоўнік пацікавіўся, калі яго рота была ў лазні, калі салда­там выдалі рукавіцы і ватнікі, а ў казарме глянуў на тэрмометр, папрасіў маёра Лукашова паказаць, як адчыняецца фортка ў акне. I калі яны зноў вярнуліся ў канцылярыю, Гаёў сказаў:

— У такім прыблізна плане, але значна больш вы павінны патрабаваць ад камандзіраў узводаў. Гэта ясна? Цяпер далей. Вы самі вучылі салдат роты, як трэба даваць сувязь?

— Да мяне іх тут вучылі. Мусіць і паказвалі таксама...

— А вы паказвалі?

— Не паспеў яшчэ...

— Гаворачы між намі, вы людзей яшчэ не вучылі, не паказвалі ім нічога як трэба, а ўжо паабяцалі арыштаваць салдата на трое сутак. Я не ўмешваюся ў вашу дысцыплінарную практыку — калі ласка, вы камандзір роты. Аднак, каб я быў на вашым месцы, пачаў-бы не з гэтага. Першым чынам я навучыў-бы роту, а пасля ўшчуваў-бы...

— Слухаюся! Сёння ў мяне па раскладу заняткі ў полі...

— О, гэта добра...

— Я правяду спачатку днём практычна, а потым і ноччу...

— Яшчэ лепш.

3 аэрадрома прыйшоў нампаліт падпалкоўнік Лебедзеў. Халодны, абветраны, але жвавы. На брывах паблісквалі маленькія кропелькі інею. ён пачаў расказваць палкоўніку аб недахопах, якія выявіў учора на аэрадроме ў часы палётаў, а Гаёў надзеў папаху, паказаў у бок Лукашова.

— Што тут гаварыць пра аэрадром. Я ўжо ўсё ведаю. Вам, маёр, раю вывучаць і дасканала ведаць душу салдата, клапаціцца аб салдатах па-бацькоўску і тады...

— Слухаюся!— адказаў Лукашоў.