Александр Осипенко: Новы сакратар

— Лабасты...

— Хоць бы не такі, як Тарашчук.

— 3 Лапшовым ніхто не паладзіць.

Шаліма спалохаўся, думаў, праваляць. Але яго выбралі адзінагалосна.

Назаўтра, прымаючы справы, Андрэй выявіў недахоп у касе. Паклікаў Рэпкіну.

— Дзе грошы?

— У Тарашчука.

— Чаму не вярнуў?

— Лапшоў сказаў, што не варта турбаваць, аддасць.

— Пакліч Лапшова.

Рэпкіна нібы між іншым заўважыла:

— Не звязвайцеся вы з ім. Лапшоў заўсёды на Тарашчука бегаў скардзіцца, а вось цяпер падружыліся. Убачыў, што яму ўсёроўна першым не быць. — I яна хутка выйшла.

Лапшоў зайшоў, усміхаючыся. Шаліме з першага знаёмства не падабалася гэтая лісіная ўсмешка; сказаў раздражнёна:

— Хто вам даў права выдаваць пазыкі?

— Гэта вы наконт Тарашчука? Яму Рэпкіна выдавала... У іх нібы раман быў... Плюнь на ўсё.

— Запомніце, таварыш Лапшоў, так, як было ў вас, больш не будзе. Калі мяне вылучылі на сакратара, дык падпарадкоўвайцеся.

Твар Лапшова стаў шэрым, ён буркнуў нешта, накшталт: «усё ў нашых руках», і выйшаў.

Шаліма паціснуў плячыма: «Ну і тып...»

3 гэтага дня і пачаліся ў Шалімы нелады з Лапшовым, а тут яшчэ падоўгу не было пісем ад Клары.

Год таму назад да Андрэя ў заводскі камітэт комсамола, дзе ён працаваў сакратаром, прышла загадчык аддзела рабочай моладзі гаркома комсамола. Нізенькая, худзенькая, з шырокім кірпатым носам, русымі кучаравымі валасамі, Клара не была прыгажуняй. Андрэй пры выпадку нават падсмейваўся над няўдала скроенай дзяўчынай. Ён ніяк не мог зразумець аднаго, чаму да Клары так ліпнуць хлопцы, што іх вабіць у ёй. Ва ўсякім выпадку, ён сам быў цвёрда ўпэўнены, што ўстаіць супраць любых яе чар.

Клара пацягнула яго па цэхах завода. Яна ўваходзіла ў кожную дробязь, спрачалася, здзіўлялася, уздымала столькі шуму, колькі не здолеў бы стварыць дзесятак рэвізораў.

Разгневаных начальнікаў цэхаў яна ўціхамірвала адным поглядам сваіх шэрых вялікіх вачэй: зірне неяк з-пад ілба, усміхнецца, зморшчыць нос і ўжо, глядзіш, растаяў начальнік, абяцае, стараецца хоць чым-небудзь дагадзіць вяртлявай сакатусе.

Андрэй суправаджаў яе моўчкі, зрэдку ўстаўляючы адно-два словы. Затое яму даставалася больш за ўсіх. Клара дапякала Андрэю, чым магла.

— Табе, таварыш Шаліма, вельмі падыйшла б работа ў доме для перастарэлых. Вельмі ўжо ты спакойны,— і тут жа абвяргала сваю прапанову. — Не, таксама не падыходзіш. Бабулі цябе затуркалі б.

Праз колькі хвілін яна зноў здзеквалася з яго. Шаліма затрымаўся перад уваходам у заводскую лабараторыю, дзе працавалі адны дзяўчаты. Клара адразу ж выкарыстала гэта, каб яшчэ раз дапячы Андрэю.

— А мусіць праўда, што ваш сакратар баіцца дзяўчат. Заходзьце, таварыш Шаліма, тут дзяўчаты спакойныя.

Прышоўшы ў камітэт, Клара сцішылася і вельмі талкова расказала яму пра недахопы ў рабоце, параіла, што і як трэба рабіць. Андрэй загледзеўся на яе вуха, якое какетліва выглядала з-пад русых валасоў. Было яно маленькае, ружовае, з радзімкай; так і хацелася пакратаць яго. Скончыўшы размову, яна ўстала, усміхнулася і зноў зрабілася той гарэзай, якой увесь час была.

— Можа праводзіце мяне, таварыш сакратар? Ужо цёмна, а я баязлівая.

— Калі ласка.

— Глядзіце, які лыцар! Шчырае дзякуй, уважыў. Я думала, адмовіш у сваёй ласцы,

— Ведаеш, Клара, мне агоркла тваё блазенства.

— I ўсё ж прыдзецца яго яшчэ крыху пацярпець.

Яна ўзяла Андрэя пад руку, павяла да выхаду. Каб скараціць шлях да аўтобуснага прыпынку, яны пайшлі наўпрост, праз парк. У парку было зусім цёмна. Апаўшае лісце глуха шуршэла пад нагамі. Клара нагіналася, падбірала іх, неяк умудраючыся падымаць толькі кляновыя.

— Засохнеш зусім з вамі. Сумныя вы ўсе такія і непаваротлівыя, як цюлені. Вось табе не хочацца калі-небудзь кінуць гэтую гульню ў дарослых і проста пабегаць па лузе, палавіць матылькоў або пагуляць у класы: ведаеш, на адной назе скачуць па намаляваных клетках. Ты, мусіць, Андрэй, ужо і нарадзіўся комсамольскім бюракратам.

Андрэй зусім разгубіўся. Ён лічыў сябе знаўцам людзей, а першая дзяўчына аказалася складанай задачай. Некалькі крокаў яны ішлі моўчкі. Скрозь прагаліны між дрэў бліснуў ліхтар ля аўтобуснага прыпынку. Андрэй з палёгкай уздыхнуў: нарэшце канец гэтай пакуце. Але радавацца яму было рана. Раптам наляцеў вецер, і ў голлі зашумеў дождж, спачатку рэдкі, а потым густы і спорны. Клара схавалася пад старую ліпу, але парадзелае лісце амаль не затрымлівала кроплі. Андрэй скінуў плашч.