Рычард Бах: Чайка па імені Джонатан Лівінгстан

Добрыя намеры, клятвы, якія ён даваў толькі што, былі забытыя, змецены магутным ветрам. Але, парушыўшы слова, дадзенае самому сабе, ён не адчуваў за сабою віны. Такія абяцанні могуць даваць чайкі, якія нічым не вылучаюцца сярод іншых. Для таго, хто хоць дакрануўся ў пазнанні да дасканаласці, яны не маюць значэння.

Як толькі ўзышло сонца, Джонатан зноў узяўся за свае практыкаванні. З вышыні пяць тысяч футаў рыбацкія судны глядзеліся маленькімі трэсачкамі на сіняй марской роўнядзі, а чайкі з Чарады, што кружыліся над імі, здаваліся лёгкімі пылінкамі.

Джонатан быў поўны сілы і энергіі і толькі крыху ўздрыгваў ад радасці; ён ганарыўся тым, што здолеў перамагчы страх. Потым, доўга не думаючы, ён абхапіў сябе крыламі, пакінуўшы пад вуглом самыя кончыкі, і рынуўся зверху ў мора. Джонатан праляцеў чатыры тысячы футаў і набраў гранічную хуткасць — вецер ператварыўся ў шчыльную сцяну, якая гула, вібрыравала і не давала яму рухацца хутчэй. Цяпер ён ляцеў строма ўніз з хуткасцю дзвесце чатырнаццаць міляў у гадзіну. Ад адной думкі, што, калі ён разгорне крылы, яго разарве на мільён драбнюсенькіх шматкоў, у Джонатана заняло дух. Але хуткасць — гэта сіла, хуткасць — гэта радасць, хуткасць — гэта само хараство.

На вышыні тысяча футаў ён пачаў выходзіць з піке. Ад ураганнай сілы ветру крылы трымцелі і трапяталіся так, што чуўся толькі глухі дрыгат, а проста на яго дарозе з фантастычнай хуткасцю вырасталі карабель і чарада чаек.

Спыняцца на такой хуткасці ён не ўмеў, нават не ведаў, як зрабіць паварот пры такой хуткасці.

Сутыкненне азначала б імгненную смерць.

І тады ён заплюшчыў вочы.

Гэтым ранкам адразу пасля ўсходу сонца Джонатан Лівінгстан равучым камяком ветру і пер'я з хуткасцю дзвесце чатырнаццаць міляў у гадзіну ўварваўся якраз у сярэдзіну Чарады. На гэты раз Чайка Ўдачы ўсміхнулася яму, ніхто не загінуў.

Калі, нарэшце, Джонатан здолеў скіраваць дзюбу ў неба, ён усё яшчэ імчаўся з хуткасцю сто шэсцьдзесят міляў у гадзіну. А калі запаволіў палёт да дваццаці міляў і змог урэшце зноў распасцерці крылы, карабель знаходзіўся на адлегласці чатырох тысяч футаў ззаду ў яго і здаваўся невялічкай шкарлупінкай.

Ён разумеў, гэта — перамога. Гранічная хуткасць! Чайка ляціць з хуткасцю дзвесце чатырнаццаць міляў у гадзіну! Гэта быў прарыў, незабыўны і непаўторны момант у гісторыі Чарады і пачатак новай эры ў Джонатана-Чайкі. Каб не спыняць трэніровак, ён падаўся ў зацішную зону; там ён складваў крылы, пікіраваў з васьмі тысяч футаў і неўзабаве навучыўся рабіць павароты.

Выявілася, што на вялізнай хуткасці даволі паварушыць адным-адненькім перцам на канцы крыла, каб зрабіць плаўны разварот. Аднак перш чым даведацца пра гэта, ён спазнаў, што варта паварушыць некалькімі перцамі на такой хуткасці, і пачынаеш круціцца, як куля, выпушчаная з вінтоўкі... Так Джонатан стаў першай на зямлі чайкай, якая выконвала фігуры найвышэйшага пілатажу.

У той дзень ён не захацеў губляць часу на пустыя размовы з іншымі чайкамі і не спыняў палётаў і пасля захаду сонца. Ён адкрыў сабе мёртвую пятлю, запаволеную бочку, шматвітковую бочку, перакулены штопар, адваротны імельман, віраж.

Глыбокаю ноччу вярнуўся Джонатан-Чайка на бераг, да Чарады. Ён страшэнна стаміўся, ажно кружылася галава. Але ад радасці ён пры пасадцы зрабіў мёртвую пятлю, а перад тым як дакрануцца да зямлі, — шматвітковую бочку. «Калі яны пачуюць, — думаў ён, — калі яны даведаюцца пра Прарыў, дык ашалеюць ад радасці. Наколькі багацейшае будзе цяпер жыццё! Замест таго каб паныла махаць крыламі ад берага да рыбацкіх суднаў і назад, у нас з'явілася мэта! Мы здолеем узняцца над невуцтвам, зразумеем, што створаны для жыцця дасканалага, разумнага. Мы станем вольныя! Мы навучымся лятаць!»

Ён нібы чуў музыку, нібыта бачыў прывабнае святло будучыні.

Калі ён прызямліўся, дык убачыў, што чайкі сабраліся на Вялікую Раду, сабраліся даўно і чагосьці чакалі.

— Чайка Джонатан Лівінгстан! Выйдзі на сярэдзіну!

Словы Старэйшыны прагучалі нязвыкла ўрачыста. Выклік на сярэдзіну азначаў адно з двух: найвялікшую ганьбу або найвялікшую славу. Для ўшанавання Славай на сярэдзіну выходзілі сама выдатныя важакі чаек. «Ну вядома, — падумаў ён, — сёння раніцай Чарада бачыла Прарыў! Але мне не патрэбна слава. Я зусім не хачу быць важаком. Я хачу толькі падзяліцца тым, пра што даведаўся сам, паказаць тыя неабсяжныя далягляды, якія адкрываюцца перад усімі намі». Ён выйшаў наперад.