Мыйв Бінчы - Вечаровы кляс

Эйдан увайшоў у Чацьвёрты Кляс і хвіліны тры прастаяў ля дзьвярэй, чакаючы, пакуль змоўкне гоман.

Ззаду, у калідоры, яму прычуліся крокі спадара Уолша, старога Дырэктара. Але хутчэй за ўсё яму зьвярзлося. Любы настаўнік можа пацьвердзіць: калі твой кляс парушае дысцыпліну, заўсёды ўзьнікае пачуцьце блізкасьці Дырэктара. Эйдан ведаў, падстаў для турбот няма. Няхай нават Чацьвёрты Кляс пашуміць трохі больш звычайнага. Гэта не прыцягне ўвагі Дырэктара. Ўсім вядома, Эйдан Данн самы адказны настаўнік у Выгляд-На-Гару.

Бліжэй да сярэдзіны дня спадар Уолш запрасіў яго да сабе ў кабінэт. Пэнсія Дырэктара была не за гарамі. Сёньня ён упершыню вырашыў сур'ёзна гэта абмеркаваць.

— Мы з табой аднолькава ставімся да шматлікіх рэчаў, Эйдан.

— Спадзяюся што так, спадар Уолш.

— Так, у нас агульны погляд на жыцьцё. Але тага нядосыць.

— Я не зусім разумею, аб чым гаворка. — Эйдан казаў чыстую праўду. Маецца быць філязофская дыскусія? Заўвага? Вымова?

— Ты ж бачыш, гэта сыстэма. Так яны вырашаюць пытаньні. Дырэктар ня мае голасу. Вось і сядзіш тут, як апошні ідыёт.

— Голасу? — Эйдан зразумеў у чым справа, але вырашаў не падаваць выгляду.

Нятрапны ход. Ён толькі вывеў Дырэктара зь сябе: — Не валяй дурня, ты выдатна ведаеш, аб чым прамова. Праца, праца, мой хлопчык.

— Ну дык..., — Эйдан адчуў сябе ёлупам.

— Я чалец Рады Апякуноў бяз права голасу. Ад мяне нічога не залежыць. Будзь мая воля, ты атрымаў бы гэтую працу ў верасьні. Я б даў табе некалькі парад наконт вісусаў з Чацьвёртага Кляса, але ўвогуле я высока цябе шаную і лічу чалавекам, які разумее, што добра для школы.

— Дзякую, спадар Уолш, прыемна ведаць.

— Хлопец, выслухай, перш як казаць … тут мяне дзякаваць няма за што. Я ўвогуле нічога не магу для цябе зрабіць, вось што я спрабую табе ўтлумачыць, — стары глядзеў з такой роспаччу, быццам перад ім стаяў недарэка зь Першага Кляса.

Нешта было ў гэтым поглядзе агульнае з тым, як часам зіркала на яго Нэл, з тугой зразумеў Эйдан. Ён вучыў чужых дзяцей вось ужо дваццаць шэсьць гадоў, з таго часу, як яму споўнілася дваццаць два, але ж паняцьця ня меў, што адказаць чалавеку, які так імкнуўся дапамагчы яму. Ён толькі усё больш яго разьюшваў.

Дырэктар пільна зірнуў на яго. Ад старога не атулілася, што робіцца ў душы Эйдана. — Зараз ідзі, памкніся. Ня будзь такім пабітым. Можа я і ня маю рацыі. Гэта цалкам можа быць памылкай. Я стары конь, якога адпраўляюць папасьвіцца на траўцы, і наўпрост жадаю падстрахавацца на выпадак, калі справа абвінецца не на тваю карысьць.

Эйдан бачыў, Дырэктар кажа з глыбокім шкадаваньнем. — Не-не. Я вельмі шаную гэта, я маю на ўвазе, з вашага боку было надзвычай ласкава сказаць мне, як вы ставіцеся да ўсяго гэтага … у сэнсе … — у Эйдана сеў голас.

— Тое ж не канец сьвету … мяркую, ты не ўспрымаеш гэта так.

— Не-не, абсалютна.

— Бо ў цябе ёсьць сям'я, шмат іншых інтарэсаў. Значную частку твайго жыцьця займае дом. Для цябе сьвет не сышоўся клінам на гэтым месцы, як доўгія гады было ў мяне, — спадар Уолш ужо даўно ўдавеў, адзіны сын наведваў яго, але рэдка.

— Цалкам дакладна, усё як вы мовіце, — пацьвердзіў Эйдан.

— Але? — стары пазіраў на яго добрым, уважлівым поглядам.

Эйдан спакваля працягваў, — Вы маеце рацыю, аб канцы сьвету прамова не ідзе, але я меркаваў, я лічыў … спадзяваўся, гэта зможа зьмяніць усё маё жыцьцё. Я ня маю на ўвазе дадатковыя гадзіны. Я і так бавлю тут зашмат часу. Проста я, гэтак жа як вы, вы ведаеце, нейкім чынам павянчаны з Выгляд-На-Гару.

— Ведаю, — мякка адказаў спадар Уолш.

— Я ніколі ня гнёўся маёй працай. Я люблю мае клясы і асабліва Пераходны Кляс, калі можна трохі прыадчыніць іх ракавіны, пазнаць іх лепей, навучыць іх разважаць. Мне падабаюцца нават сустрэчы з бацькамі, што ўсе ненавідзяць, бо я памятаю ўсіх дзяцей і … мяркую, мне падабаецца ўсё, акрамя палітычнай часткі гэтай працы, неабходнасьці прабіваць і пхаць, — нечакана скончыў Эйдан. Ён спалохаўся, што голас зьменіць яму, усьвядоміў, што ягоны напор дарэмны.

Спадар Уолш маўчаў.

Знадворку данасіўся звычайны для паловы а пятай школьны гоман. Здалёк чуўся бразгат ровараў, лопат дзьвярэй, крыкі дзяцей, якія беглі да аўтобуса. Неўзабаве да іх даляцеў шум вёдзер і швабраў прыбіральшчыц, гудзеньне электрычных палацёраў. Такія знаёмыя, такія надзейныя гукі. І ў гэты момант Эйдан зразумеў прывіднасьць сваіх шанцаў.

— Упэўнены, гэта Тоні А’Брайн, — ледзьве вымавіў ён.

— Падаецца, ён той, хто ім патрэбен. Пакуль нічога ня вызначана, да наступнага тыдня, але, здаецца, яны мысьляць у гэтым накірунку.