Aleksandro Grin - La vojo nenien

— Vi venis tre bonokaze, Botredge. Ĉu por la pipra vodko? Vi ne foriros, ĉar vi pridiskutos kun ni unu gravan aferon.

— Sufiĉas veni ĉi tien, kaj vi restos por longe, — diris Botredge per malvarmuma voĉo, penante pririgardi Galeran-on.

— Necesas, ke vi interkonatiĝu, — turnis sin Stomador al Galeran, kiu, siaflanke, estis observanta, — kia estas Botredge kaj ĉu eblas fidi lin.

Pro singardemo Galeran diris elpensitan nomon — Ort Sidney, — kaj Botredge restis Botredge.

La komplotantoj eniris en la ĉambron. Ne komprenante, pri kia grava afero okazos la interparolo, kaj plendante, ke li dum la tuta pasinta nokto tremadis pro malvarmo sur boato malproksime de la bordo, en atendo de ŝipo kun kokaino, ne veninta pro nekonata kaŭzo, kaj tial malvarmumis, Botredge eksidis kontraŭ Galeran. Stomador eltiris el la ŝranko litran botelon da pipra vodko kaj ladskatolon kun konservaĵo. Post tiam la butikisto eksidis sur sian lokon ĉe la mezo de la tablo.

— Ne timu, Botredge, — diris Stomador. — Sinjoro Sidney estas ne nia, sed malfremda... jen vidu — rezultis kalemburo.

— Do, ĉu ni drinkos? — demandis Stomador de Galeran, kiu jese balancis la kapon, klariginte:

— Nun eblas drinki, la ĉefa afero estas decidita.

— Botredge, — komencis Stomador, — se mi aperos trans la prizona muro ĝuste kontraŭ mia butiko, kio troviĝos antaŭ mi? Kiaspeca bildo?

— Do necesas scii, kion vi intencas kaj kiel. Klaras, ke eblas trafi en kelkajn malsamajn lokojn.

— Vi pravas, — diris Galeran. — La afero estas en tio, ke ni intencas fosi subteran pasejon el la korto de tiu ĉi butiko al la lazareto kaj liberigi Gravelot-on. Alie li ne povas saviĝi. Necesas scii, en kiu loko trans la muro de la prizono estas plej oportune fosi la eliran aperturon.

Botredge per nenio montris sian miregon, sed ĵetis ruzan rigardon al Stomador.

— Ĉu vi jam drinkis la pipran vodkon? — demandis li, ne sciante, ĉu li ŝercu aŭ respondu serioze.

— Kiam en mia domo oni ŝercis pri tiaj aferoj?

— Nu, oĉjo Stomador, mi simple demandis. Juĝu vi mem, mi rakontos la aranĝon de la korto trans tiu muro, kiu estas kontraŭ ni, kun la pordego. Maldekstre de la pasejo inter la pordegoj al ĝi limas la loĝejoj de la estro kaj de la vicestro, kaj dekstre, tio estas en la direkto al ni, al la pasejo limas la deponejo de uniformo. Ĝia daŭrigo laŭ la muro estas ĝuste tiu lazareto. Ĉe ties dekstra alo estas ĝardeneto el arbustoj, kien tage oni elkondukas malsanulojn, se permesas la kuracisto. Nur en tiun ĉi ĝardeneton vi povas trafi. Mi drinkos, — diris Botredge, silentinte iom, — kaj poste kune kun vi cerbumos. La afero estas aŭdaca, sen duboj, tamen farebla.

— Kial do nur ci drinkos? Ankaŭ ni drinkos. — Stomador plenigis la glasetojn kaj alŝovis al ĉiu forkon por prenadi viandon el la ladskatolo. Li mem drinkis post ĉiuj kaj, malsata, komencis multe manĝi.

— Kiu kuiras por vi? — deziris ekscii Galeran.

— Neniu, imagu. Mi nutras min per miaj varoj, mi kutimiĝis tiel, pro varma manĝaĵo mi dormemas.

— Sed kiel vi eliros el la lazareto? — diris Botredge. — La pordo kvankam estas en la dekstra alo ĉe la fino de la domo, sed ĝi situas sur la fasado, ĝin vidas la gardisto de la interna pordego. Li sidas tie sur benko, ĉe sia budo, aŭ paŝadas tien-reen.

Ĉiuj enpensiĝis.

— Jen, vi vidas, — diris Stomador al Galeran, — tiu ĉi cirkonstanco estas ne bagatela.

— Tiu pordo kien malfermiĝas? — Galeran klarigis sian penson per movo de la mano for de si kaj al si. — Alivorte, se homo eliras el la lazareto, do ĉu la pordo malfermiĝas maldekstren, al la pordego, aŭ dekstren?

— M... maldekstren, — diris, pensinte iom, Botredge kun certeco. — Jes, maldekstren, ĉar mi laboris en la ĝardeneto kaj vidis ĝin. Kaj mia okulo estas, definitive, kiel foto.

— Tio estas tre grave, ke la pordo, malfermiĝante, ŝirmu per si la irantan homon flanke de la gardisto. — Galeran ree ekpensis. — Nu, kaj nun diru, ĉu vi povas helpi fosi?

— Bonvolu, mi povas.

— Li estas forta, — diris Stomador, — nur aspektas maldika.

Tiam Botredge interesiĝis pri la ĝenerala plano, kaj Galeran rakontis al li ĉiujn supozojn, kiuj jam estis pridiskutitaj kun la butikisto. Ĉio ĉi estis nur komenco. Pli gravaj demandoj — pri distribuo de deĵoroj en la decida nokto de la fuĝo, pri tio, kiu laboros, kien oni metu la grundon, prenitan el la fosaĵo, — aperis per si mem. Sen Fakreged nokte en la lazareto oni ne sukcesos — tia estis la komuna opinio, transdonita por esplorado kaj ellaborado al Botredge, kun helpo de Katarina la Rufa kaj Cravar, kiu komencis sub ŝia influo fari al la kontrabandistoj ĉiam pli gravajn servojn. Galeran deziris ankoraŭ mezuri enhavecon de la ŝedo, de malplenaj kestoj kaj bareloj, obstrukcantaj la malgrandan korton de la butiko. Farinte paperan metron el malnova gazeto, Galeran foriris, dirinte:

— Ju pli multe ni ekscios dum tiu ĉi nokto, des pli facile estos poste.

Kiam Galeran eliris, Stomador kaj Botredge malplenigis po glaso da pipra vodko. Ekvidinte la vaksitajn ludbastonetojn, Botredge prenis ilin en la pugnon, starigis garbe kaj tuj malfermis la manon. La bastonetoj falis unuj sur la aliajn, kiel manpleno da makaronioj.

— Ĉu patro ? — diris li, donante signon komenci la ludon.

— Sama, kiel mi.

Stomador malalte kliniĝis super la tablo, rigarde serĉante libere kuŝantan bastoneton aŭ falintan tiel, ke elpreni ĝin eblus, movinte neniun alian. Se la bastoneto, tuŝanta la prenatan, eĉ iomete moviĝus, la ludanto cedus la vicon, kaj la gajninto iĝus tiu, kiu prenus plej multajn bastonetojn. Tio estis malsaneca, ŝtelista ludo, postulanta perfektan kalkulon de moviĝoj.

Komence Stomador forprenis el la amaseto, ie forrulante, ie premante unu finon, por ke leviĝu supren la alia, kvin bastonetojn, poste al li aperis problemo disigi du bastonetojn, almetiĝintajn paralele unu al la alia. Li tiris la pli proksiman al si ĉe la mezo per la fingropinto, sed ne sukcesis abrupte deŝiri ĝin, kaj la dua bastoneto moviĝis.

— Ludu ci. Aŭskultu, ni bezonas trian homon, du homoj ne povas fosadi kaj levadi la grundon supren. Interparolu kun Dan Tergens.

— Pli bona laboranto ne troveblas, — respondis, tirante bastoneton, Botredge. — Sed Dan estos ĉagrenita, ke lian fraton oni pendumos.

— Vi, Botredge, devas scii, — kontraŭdiris Stomador, por kiu ŝanĝo de «ci» al «vi» anstataŭadis intonacion, — ke, se Gravelot fuĝos, estos levita skandala afero kontraŭ Van-Konet, kaj tiam oni ĉiujn indulgos. Sidney estas riĉa, advokatoj kaj gazetistoj komencos helpi al li. Sed nun nenion eblas fari, ĉiuj pasejoj estas fermitaj.

— Mi interparolos, — Botredge demetis okan bastoneton, kaj kun la naŭa eraris. — Sed la ĉefa afero tamen estas ne en tio, — suspiris li. — Stop, vi tuŝis!

— Nenio moviĝis, kion ci mensogas!

— Mi ne estas blinda.

— Do, ludu, se vi tiel obstinas, — diris kun domaĝo la butikisto. — Tio al vi ŝajnas, ĉar viaj okuloj balanciĝas. Je kiu veto ni ludas?

— Je paketo da cigaredoj, oĉjo Tom. La ĉefa afero, mi diras, estas en Fakreged. Eblas sole, se li deĵoros en la lazareto.

— Necesos pensi.

— Pensi devos li, kaj vi klopodu nun iel dormi tage. Tage vi ne devos fosi.

Galeran revenis tre kontenta pri la kalkuloj. Kvankam tio estis kruda kalkulo, li tamen konvinkiĝis, ke la ŝedo facile enspacos dudek kubajn metrojn da malkompaktigita grundo. Kalkulante la ĝeneralan longon de la horizontalaj kaj la vertikalaj pasejoj de la subfosaĵo kiel dek naŭ, eĉ dudek metroj, ĉe alto unu metro kun kvarono por unu metro da larĝo, rezultis ĉirkaŭ dudek kvin kubaj metroj da kompakta maso; malkompaktigita, ĝi havus pli grandan volumenon. Tiujn tridek kvin — kvardek kubajn metrojn da elfosita grundo eblus meti en la ŝedon, kaj la restaĵon lokigi en bareloj kaj kestoj.