Сергей Пясецкий - Ніхто дабром не дасць збаўлення...

Ясь устаў раней. Ён прыкінуў, што гэткай парою Паўлінка мусіць быць удома, калі, канешне, не змяніла кватэры. Дзверы ў Баранаву майстэрню хлопец знайшоў паўадчыненымі. Таму ўвайшоў і, стоячы цяпер у парозе, пераводзіў сканфужаны позірк з Паўлінкі на Грышу і назад.

Паўлінка спалохалася. Кроў прыліпа ёй да твару.

— Ах, гэта ты!.. Даруй, калі ласка!.. Гэта знаёмы да мяне прыехаў… Прабач за беспарадак… Не меў дзе пераначаваць…

— Гэта не мая справа, — сказаў Ясь. — Маруся Лобава напісала мне, што ключ ад маёй кватэры ў вас. Таму я і прыйшоў.

— Я зараз, мігам… Куды ж я яго засунула?

Паўлінка пачала бегаць па пакоях. З перапуду яна забылася, дзе схавала ключы ад кватэры Яся і Лобавай. Урэшце знайшла. Тым часам Ясь выйшаў на двор, бо не хацеў быць сведкам таго, як адзяваецца Грыша. Хлопец адразу ўсё зразумеў, і яму стала вельмі прыкра ад таго, што Паўлінка здраджвае Барану. Да таго ж ён ведаў, што гэта ўжо другі раз. Ён адчуў агіду да дзяўчыны. А ягоныя эмоцыі накапіліся яшчэ і праз тое, што новы Паўлінчын каханак здаўся яму вельмі непрыемным.

Паўлінка, лісліва ўсміхаючыся, вынесла яму ключы.

— А ў мяне столькі навінаў! Мы абавязкова мусім пагаварыць вечарам. Будзеш дома? Ах, як я рада, што цябе бачу! Як жа файна! Можа, табе нешта трэба?.. Я магу адчыніць краму, а пасля прыйсці, У мяне ёсць памочніца… Добра?

— Нічога мне не трэба… Зараз спарадкую адзенне, вазьму паліто ды іду на горад.

— Тады пабачымся вечарам. Столькі трэба ўсяго расказаць!

Ясь узяў у Паўлінкі ключы і пайшоў адмыкаць сені, з якіх можна было трапіць у ягоную кватэру і ў жытло Лобавай.

Камандзір адзеўся і, злы, скрыўлены, выйшаў разам з Паўлінкай на вуліцу.

— Гэта быў яшчэ адзін твой дружок? — запытаўся ён раздражнёна.

— Гэта мужаў прыяцель. Гаспадар кватэры. Калі раскажа мужу, што пабачыў, то я прапала. І гэта ўсё праз цябе! Улез да мяне нахрапам.

— Ну, ну!.. Ты голасу надта не павышай. Я магу і ў морду заехаць!

— Ідзі ты да халеры! Знайшоўся мне кавалер..

Паўця, абганяючы камандзіра, амаль пабегла па ходніку. Змарнавала ўжо амаль дзве гадзіны гандлю. Апроч гэтага, трапіла з ім у дурную гісторыю, бо раптам Ясь раскажа ўсё Барану, калі той вызваліцца, або напіша яму ў турму.

Паспешна адамкнула крамку. Памочніца ўжо даўно чакала пад дзвярыма. Неўзабаве з’явіўся і Грыша. Паўка мусіла даць яму сняданак, хоць і ведала, што той не заплаціць. І сапраўды Грыша не даў ні капейкі, а потым яшчэ сам узяў з шафкі два пачкі цыгарэт. Кожны ягоны рух Паўця суправаджала злым позіркам.

— Пазыч мне пяцьсот рублёў, — сказаў Грыша. — Атрымаю заробак — адразу аддам.

— Дык няма ж нічога, як вымецена. Праз цябе нічога яшчэ не паспела ўтаргаваць.

— Добра, тады пачакаю, пакуль не нагандлюеш.

Грыша сеў за столік і паліў цыгарэту. Трасучыся ад злосці, Паўця дастала з шуфляды пяцьсот рублёў з учорашняй выручкі і кінула іх камандзіру праз прылавак.

— Бяры. Задушыся! Толькі сыдзі з вачэй!

Грыша абвёў яе масленым позіркам, які раней выклікаў у Паўкі салодкія дрыжыкі, і забраў грошы. Адыходзячы, падміргнуў:

— Дзякуй. І да спаткання!

— На святое ніколі! — кінула Паўлінка яму наўздагон.

Увесь дзень быў жахлівы. Кліенты амаль не заходзілі. Посуд ляцеў з рук. І ўсё неяк страшна не ладзілася. Калі пасля абеду ў краму прыйшла Стася, Паўця выгнала яе прэч. Не дала нават крошкі хлеба.

— Пайшла вон адселя! Я не буду дзеля гультаёў вечна жылы рваць! Вы мне ўжо ўсе ў косці ўеліся!

Галодная Стася ў слязах пайшла дадому, дзе бушаваў п’яны бацька. Другі дзень яна нічога не ела.

Ясь, трапіўшы ў сваю кватэрку, паспяшаўся яе агледзець. Паветра было застаялым. Ён паадчыняў вокны. На кухні бракавала каструль, посуду, двух вёдраў. Ён здагадваўся, што іх прысвоіла Паўка. Злодзеі забралі б лепшыя рэчы. Яму не было іх шкада. Зрэшты, гэтыя рэчы і так амаль нічога не каштавалі, але яму было крыўдна, што Паўка нахабна іх забрала і цяпер нічога пра гэта не сказала.

Ясь пазнаў кош для бялізны і два чамаданы, якія пакінула Лобава. На стале ён знайшоў цыдулку і ліст з Масквы на сваё імя. Запіска была кароценькая:

«Я мушу выехаць у Маскву. Твае рэчы ў кашы. Усе ключы ў Паўліны Хурдзічанкі. Мае дробязі ў чамаданах.

Даражэйшыя рэчы я забіраю з сабою. За кватэру я заплаціла на тры месяцы ўперад. Напішу з Масквы.

Маруся».

Затое ліст быў даўжэйшы.

«Каханы Мой Юнак!

Я ў Маскве. Калі вярнуся — не ведаю. Пастараюся як мага хутчэй. Пэўна, я табе патрэбная, калі ты яшчэ сядзіш у турме. Бо потым, калі вызвалішся, ты, на жаль, цудоўна абыдзешся без мяне. Прабач, што я дазваляю сабе так пісаць, але я крыху злуюся і на людзей, і на сябе. Мяне спаткала шмат непрыемнасцяў, пра якія я не хачу пісаць. Усё раскажу, калі вярнуся.