Людмила Рублевская: Сутарэнні Ромула

Якія прынцыпы могуць быць у супрацоўніка “Сокала-прынта”!

Колькі разоў Ася ўяўляла сваю будучую працу! Яна – “літаратурны рэдактар”. Спрычыняецца да з’яўлення ў свет новых “Каласоў пад сярпом тваім” і “Людзей на балоце”. О, як яна будзе шанаваць пісьменнікаў, як беражліва адносіцца да вытанчаных метафараў і смелых думак! І, вядома, сярод кніг, што становяцца на паліцы кнігарняў і бібліятэк, будуць і кнігі Арсеніі Вяжэвіч… Гістарычныя раманы. Не горшыя, чым у Вячкі Скрыніча, куміра рамантычна настроеных дзяўчатак… Нават у сумачцы Асінай сястры Маргарыты апошнім часам можна было знайсці томікі ягоных раманаў з аўтографамі аўтара.

Але каб Вячка патрапіў у Шэрую Будыніну, і яго наўрад хапіла б нават на адзін раман. У “Сокале-прынце” лайдакоў не трымалі. Каб паспець прачытаць усё, што належыць па нарматывах, ды яшчэ зарабіць прэміяльныя, заседжваліся да ночы, хапаліся за дадатковыя рукапісы, бралі працу дахаты.

Сяброўка Аксана з маленькай, беднай, але гордай, рэдакцыі даўно на Асіна выццё-ныццё адказвала раздражнёна: “Ніхто цябе там не трымае. Цяжка, нецікава – сыходзь, свет клінам на тваім “Сокале-сцярвятніку” не сышоўся”.

Ася згодна ківала, заядала слёзы куды больш салёным сушаным кальмарам, якога яны з Аксанай абодва любілі, ды яшчэ пад піва “Тубарг-Грын”… А нараніцу, падвіўшы попельныя, а калі дакладней, шэрыя валасы плойкай, каб атрымалася прычоска “а ля паж”, піліла на прыпынак – тралейбус-метро-прахадная-другі паверх-кабінет-і ў рукапіс “Сборника уточнений и дополнений к указу бла-бла-бла”. Здаць у карэктуру да абеду.

Людзі лічаць, што шэры – гэта пераходны паміж белым і чорным, іхняя сумесь. Колер ніякі, аморфны, дэпрэсіўны. Але насамрэч ён складаецца з роўнай долі трох яркіх фарбаў – чырвонай, зялёнай і сіняй.

Праўда, чалавек, які выбірае шэры, па меркаванні псіхолагаў, ніколі не будзе першым. Затое гэты колер дае моц слабым і датклівым.

Шэры – колер пакарання.

Можа, таму за савецкім часам наш горад быў цалкам шэры?

Колер пакарання не адпускаў Асю. І ўсё часцей здавалася, што ў ёй жывуць два чалавекі. Славутыя “дзве душы” беларуса, пра якія пісалі Ігнат Абдзіраловіч і Максім Гарэцкі. Вядома, трэба нешта мяняць, так далей нельга – кажа адна твая палова. Але ці не стане горш? Усё-ткі ўжо прыцярпеліся…—адразу палохаецца другая.

Арсенія ўсё больш упэўнівалася, што не толькі адна жадае смерці Шэрай Будыніны. А што, калі ўсе-ўсе, хто разам з ёю соўгаецца праз гэтую прахадную і спрыяе выпуску ў свет джамалунгмаў правільных брашурак, у душы ненавідзяць Будыніну не менш за яе, Асю, і гэтаксама кожную раніцу спадзяюцца ўбачыць замест яе кучу друзу… І чаго тады варты Асін унутраны пратэст, гэты ганарлівы метраном “я-не-такая-як-вы”, які толькі й дае моцы выжываць?

Але сёння давялося ў чарговы раз сунуць у металёвую шчыліну прахадной пластыкавую картку колеру замерзлай жабы, і дазволіць паралелепіпеднаму цмоку паглынуць сябе на дзевяць гадзінаў.

Праз дзевяць гадзінаў яго табою званітуе. І ты пацягнешся дадому. І нібыта наяве пабачыш за сабою след шэрай слізі…

Калі маленькая птушачка бачыць побач з сабой вялікую, драпежную, якая задумліва пазірае жоўтымі круглымі вачыма, і невядома, ці нападзе, ці ўжо наелася іншымі маленькімі птушачкамі, але ўцякаць па-любому позна, – у маленькай пачынаецца эфект замяшчэння.

Ну, тыпу, яна не заўважае пачварыны, смерці сваёй патэнцыйнай.

Птушачка адварочваецца, пачынае старанна дзяўбсці каменьчыкі, шчыкаць дзюбай зусім непатрэбныя сухія травінкі. Удаваць пільны клопат…

Гэтак і Ася, калі сядала ўранку на працоўнае месца, пачынала, пагрукваючы бранзалетамі, перастаўляць на стале “фенечкі” – так яна для зручнасці называла ўсе гэтыя аловачніцы-каляндарыкі-візітоўніцы, канцылярскае начынне. Бралася рапараваць якую-небудзь старую паламаную дыскету, якая незразумела адкуль узялася, ці ішла перамываць кубкі для гарбаты. Пасля наставала чарга Інтэрнэту. Праверыць паштовыя скрынкі – адну, другую, трэцюю (хіба гэта можна параўнаць з адчуваннем у руках сапраўдных канвертаў?). Прагледзець сайты навінаў (“Пасмяротнае адкрыццё Вангі: іншапланецяне рыхтуюць вялікую падзею!”, ”У шасі расейскага самалёта знайшлі труп!”). Хуценька, каб не заўважылі супрацоўнікі, зазірнуць на ўлюбёны сайт фэнтэзі – так, дзеля разгрузкі мазгоў, як Ася сама сабе апраўдвала такі правал густу. (Ага, новы фанфік пра Гары Потэра: “хлопчыка, які выжыў” нізавошта садзяць у магічную турму Азкабан, ён уцякае, пачынае помсціцца былым сябрам, што яго туды і запраторылі, але сустракае былое каханне, а ён жа так і застаўся цнатліўцам з-за “адсідкі”…).