— Прайшла любоў, завялі памідоры? — асцярожна пажартаваў я.
— Ілюзіі прайшлі, казкі больш няма, — выправіў Уладзя. — І неяк пофіг, ужо не баліць. Смешна вось з сябе зараз. Трошкі шкада. Трошкі агідна. Наогул — пуста.
— Усё адно даруй, — Ядвіся павярнула далонь, сціснула сваімі пальцамі пальцы Уладзі, якія ён не спяшаўся ўбіраць. — Я ведаю, як можа быць балюча, калі расплюшчваюцца вочы, — і голас яе ўздрыгнуў.
— Норм, кажу, не перажывай, — рагатнуў нязмушана Уладзя. — Воля таго каштуе, каб трошкі пабалела. Юр, я да цябе сяду!
— Давай, — кіўнуў Юрась, і нешта ў яго вачах мне не спадабалася. Ён, падалося, шкадаваў, што вось Уладзя, магчыма, пазбавіўся сваёй летуценнасці, стане звычайным пацаном без закідонаў. Ці Юрасю даспадобы, каб у ягоным атачэнні былі менавіта такія, як мы з Уладзем: адзін невылечны ў сваёй дзіцячай закаханасці і другі — шэры да невыразнасці?
— Уладзечка, што гэта значыць? — Віялета спыталася і гучна, і насмешліва, ступіла крок з-за стала, калі пабачыла, як Уладзя скіраваўся да Юрася і сеў з ім побач. — Я зараз атрымаю па алгебры кол, ты пашкадуеш...
— Не пашкадую. — Уладзя без аніякай сарамлівасці паглядзеў у яе вочы, спакойна і ціха дадаў: — Даруй, але далей спраўляйся без мяне.
Віялета свідравала яго позіркам, вочы яе звузіліся, твар імкліва мяняўся: вось ён быў разгублены, вось ужо грэблівасць, а вось і сапраўдная нянавісць.
— Цябе ж папярэджвалі — некалі усе становяцца відушчымі, — заўважыла Ядвіся са з'едлівай усмешкай.
— А ты, лялька анучная, запомніш!
Усю сваю злосць Віялета ўклала ў гэту пагрозу. Ядвіся зноў усміхнулася, гэтым разам з нечаканым шкадаваннем, бы глядзела на псіхічна хворую, і прамовіла:
— Не лялька, а Лелька. І. ты бойся, каб я нешта запомніла, бо мая памяць часам дорага каштуе!
Гэта быў не выклік, а хутчэй папярэджанне, сяброўскае такое. І ў класе ўзрушана зашапталіся: здаецца, пачыналася вайна, і было цікава — хай хоць нешта, абы быў нейкі рух у застылым балоце школьнага быцця.
5
Як толькі Зіначку прызначылі нашай класухай, яна ўсё імкнулася арганізоўваць розныя сумесныя выправы-вандроўкі. Спадзявалася зрабіць з нас «дружны клас». Мы бачылі яе намаганні, пасмейваліся сабе, не скажу, што аднекваліся, — нехта ў першы год з імпэтам дапамагаў Зіначцы, збіраў грошы, нават нейкія сцэнары рабіліся, каб весела было. Карацей, спрабавалі гуляць у весялосць і той самы «дружны клас». І да сённяшняга часу ў яе захаваліся добраахвотныя памочнікі, той жа Ромка Макар, дзяўчаты некаторыя. Я дык увогуле не разумеў гэтых высілкаў і неяк запытаўся ў Юрася:
— Вось глядзі. Я, ты, Уладзя — мы разам. А Віялета, Алег, Юзік, іншыя. мы ўсе — розныя. Цяпер вось змушаныя мець нейкія агульныя рысы, бо школа ж, клас, а мы — вучні. Не разумею.
— Што не разумееш?
— Не разумею, навошта прыкідвацца, гуляць у нейкае сяброўства, «актыўна і весела бавіць вольны час». Навошта? Мы праз два гады —разляцеліся. Ты ж бачыў летась, хто на сустрэчу выпускнікоў прыходзіць? Алкашня адна, каму такая сустрэча — нагода і прычына выпіць, некаму і на халяву. Ну, вучыліся разам, дык што? Ды я з паловай класа развітаюся і не захачу ніколі бачыцца.
— Правілы соцыуму, — Юрась як ведаў, пра што я спытаю, гэтак шматзначна і важна выдаў адказ, пабачыў, як я скрывіўся, і нехаця дадаў: — Ну, так мне маці казала. Усё жыццё — гульня, усё жыццё — нейкія правілы.
— З'ехаць бы куды-небудзь. Дзе ніякіх правіл, — шчыра ўздыхнуў я.
— На выспу, аднаму, — упарта заспрачаўся Юрась. — Бо нават калі ты з некім будзеш, усё адно будуць правілы.
— З каханым чалавекам правілы непатрэбныя, — сказаў і я нешта разумнае і дарослае.
— Ты фільмаў нагледзеўся, — рагатнуў паблажліва Юрась. — Яшчэ як патрэбныя. Вунь, нават шлюбныя дамовы складаюць, пратаколы паводзін!
— Да д'ябла такое каханне, — замяўся я: — Хутчэй бы зваліць.
Мінуў месяц заняткаў, і наша класуха, як і чакалася, вырашыла распачаць сваю культурную праграму з закідам на наша будучае адзінства: паездка аднадзённая, экскурсія ў Нясвіжскі замак. Па шчырасці, ніхто асабліва супраць не быў, бо аўтобус — праз нашу вучаніцу Галіну Ягнешык: у яе бацькі фірма турыстычная, ён — у складзе мецэнатаў школы, то нам амаль бясплатная паездка, бензін адно аплачваем. Квіткі ў музей — таксама бясплатна, там акурат у той дзень, які запланавала Зінаіда Мартынаўна, акцыя праходзіць. Ну, і апошняе — гід зноў жа праз знаёмых знаёмых — і задарма. Што ні кажы, умее класуха. У паездку сабраўся амаль увесь клас, адно не было Віялеты і Віктара ды яшчэ пару чалавек з плебса. Ну, Віялета з Віктарам, зразумела, чаму: яны даўно ў гэтых месцах пабывалі, не той кантынгент, якога ўразіш экскурсіямі па Беларусі.
Читать дальше