— Пакуль? Мне цікава — дакуль? Да заканчэння школы? Да атрымання дыплома? Вось дакуль? Дакуль я не магу жыць і паводзіць сябе так, як лічу патрэбным і магчымым? — зноў усхадзіўся я. Хоць, зрэшты, я разумеў, чаму псіхую. Было крыўдна. Проста агідна.
— Атрымліваецца. — ціха пачаў Уладзя, зноў утаропіўшы позірк на донца пустога кубка, — атрымліваецца, што мы, вось мы з ідэяй роўнасці усіх людзей, іх правам на свабоды больш чужыя для дзяржавы, чым скінхеды?
— Не чужыя, — уздыхнула жанчына. — Больш небяспечныя. Бо вамі нельга кіраваць. А дакуль? Я не ведаю. Даводзіцца жыць у той рэальнасці, якая дадзена.
— Прыстасоўвацца? — з'едліва спытаўся я.
— А што ты хацеў? — ўзвіўся Юрась, яму не спадабалася, як я спрачаўся з ягонай маці. — Пакуль мы дзеці, дык нам яшчэ сёе-тое дазволена. Захочаш нармалёва жыць — будзеш прыстасоўвацца!
— А калі я не хачу?
— Прымусяць!
— Не сварыцеся, хлопцы, — паспрабавала суцішыць нас Аліна Генадзьеўна. — Гэта насамрэч жыццё. Атрымайце першы ўрок. Дамовіліся: ніякіх выклікаў. Будзьце разумныя.
Я падзякаваў за каву і пачаў збірацца дадому. Уладзя таксама пайшоў са мною. Юрась праводзіў нас да дзвярэй з трошкі вінаватым, але адначасова нейкім пераможным выглядам твару: ён дэманстраваў нам, што разумее нешта больш за нас, і то не яго віна, а наша бяда, што мы такія ўпартыя.
Мы маўчалі, потым Уладзя стаў распавядаць, бы самому сабе:
— Учора на лецішчы былі. Корпаліся на агародзе, потым бацька мяса гатаваў на мангале. Хораша так, ціха. Я спытаўся: ці могуць мне ключы даць, ну. вось у нядзелю наступную паедзем: ты, Юрась, Ядвіся, я. Вогнішча раскладзём, мяса насмажым.
— А што за свята ў нядзелю?
— А што, каб нармалёва пасядзець, нейкую дату пільнаваць? — уздыхнуў Уладзя. — Я вось, ведаеш, пра што там падумаў. ну, калі мы нешта не зрабілі, — дык усё незваротна, разумееш? Канечне, ты скажаш: дык жа час яшчэ будзе! Будзе, але ж будзе ўсё іншае. Карацей, вось.
— Нармальны такі пераход. Ад разгону антыфа да шашлыкоў, —трохі збянтэжыўся я.
— Ведаеш, Кір. Я вось думаю, што ў такіх пасядзелках ля вогнішча больш сэнсу, чым у нашых саколках з анархіямі. Дык згода? Маці дазволіла, бацька нам цалкам давярае, ніякіх пытанняў не будзе, мне і грошай дадуць на мяса.
— Слухай. — я зірнуў пільна на Уладзю. Ён выглядаў не проста задуменным, а вартым жалю, як чалавек, які і насамрэч нешта такое страціў, пра што шкадуй не шкадуй — назад не вернеш. Таму я не стаў пацвельваць: — Уладзя, без крыўды, мне незразумела: чаму ты хочаш на лецішча запрасіць мяне з Юрасём і Ядвісю, а не Віялету?
Ён паціснуў плячыма, зірнуў з кволай усмешкай:
— Вы — сябры, а Віялета — каханая... Ёй не такое трэба.
— А што ёй трэба? — я шчыра вылупіў вочы. — Уладзя, яна ж — жывы чалавек!
— Ты не разумееш, — са шкадаваннем прамовіў ён. — Каханая — гэта каханая.
— Цьфу на цябе, летуценнік, — без злосці вылаяўся я, ляпнуў Уладзю па плячы. — Дурань ты. Яшчэ які яна чалавек.
— Не пачынай, — скрывіўся Уладзя, мабыць, думаючы, што я пачну зноў даказваць, што Віялета
— фанабэрыстая і самазакаханая дурніца.
— Не буду, — усміхнуўся я.
Уздымаўся па лесвіцы ў кватэру і думаў, што вось зараз патэлефаную Ясі. Мне зусім не было страшна, хоць да сустрэчы ў кватэры Юрася я пра такое б і не падумаў. Нават не хваляваўся ніколькі, пачакаў, пакуль скончыцца першая серыя гудкоў (Ядвіся не брала тэлефон, я вырашыў — яна занятая, можа, у яе мокрыя рукі, мые-прыбірае), націснуў выклік яшчэ раз.
— Алё, слухаю!
У яе і сапраўды быў запыханы голас, значыць, не памыліўся.
— Яся, гэта Кір.
— А я пазнала. Нешта здарылася ці проста так?
Я не мог вызначыць па голасе: рада яна майму званку, дый тое не было цяпер важным.
— Яся, слухай. ты — нейкая іншая, я адчуваю.
— Ну, я ж сказала вам, што я — ведзьма.
— Няхай ведзьма, тым лепей. Слухай, ведзьма. Яся, калі пачнецца сапраўднае жыццё? Тое, калі можна будзе жыць, а не граць ролю — вучня, студэнта.
— А далей — ролю дысцыплінаванага работніка, закаханага, вернага мужа, адданага бацькі, — нечакана сур'ёзна, без аніякай падколкі працягнула Ядвіся, пачакала, паслухала маё маўчанне, уздыхнула і дадала: — Усё ўжо даўно пачалося, і ўсё даўно папраўдзе, Кір.
— Калі пачалося? — насамрэч здзівіўся я.
— Тады, калі ты першы раз адчуў сорам за нейкі свой учынак.
Я маўчаў, умомант адкінуты туды, у той дзень, калі дзіўны матылёк трапятаў крылцамі між рудых хвой. Ядвіся слухала маё маўчанне, чакала. Я ўздыхнуў, а больш — заглынуў паветра, якога пачало не ставаць.
Читать дальше