Рувім Фраерман - Дзікі сабака Дзінга, альбо Аповесць пра першае каханне

Ля ракі з вышыні Таня ўбачыла баржы, занесеныя снегам па самыя мачты. А направа — каток. Шырокі і роўны лёд быў чысты ад снегу. Па краях яго на ўбітых колах віселі гірлянды з яловых лапак. Яны матляліся, як снасці на шхуне, якую застала бура. А далёка за катком, на рацэ, на вяршынях адкрытых гор, як кветкі, падымаліся на тонкіх сцяблінах белыя віхуры. На катку нікога не было. Толькі дзве маленькія постаці, трымаючыся за рукі, каталіся па краі.

Таня збегла ўніз па сцежцы і памчалася ўздоўж берага, паглядаючы то на каток, то на дзяўчынку, якая задыхалася ад бегу.

Яна спынілася на секунду.

— Гэта нашы, — сказала дзяўчынка. — Чаго ж ты ім не крычыш?

Але замест адказу Таня прыклала руку дзяўчынкі да свайго сэрца.

— Паслухай, як б'ецца.

— У мяне змерзлі вушы, — сказала дзяўчынка. — Я нічога не чую. Ідзе буран, а яны катаюцца. Чаму ты ім не крычыш?

І Таня зноў не адказала ёй. Яна ўзяла яе на рукі і панесла ў дом, які стаяў на самым беразе.

Праз імгненне Таня зноў паказалася на парозе дома, цяпер адна. Яна скочыла ўніз на лёд і пайшла паміж барж па сцежцы, дзе ногі патаналі ў снезе. Яна вырашыла зусім не спяшацца. Яна пойдзе яшчэ марудней па гэтай цяжкай сцежцы. І хай буран засыпле ёй вочы, засыпле і каток, і гірлянды з яловых галін, да самых гор няхай ён пакрые ўсю раку снегам. Яна не будзе спяшацца. Яна прыйдзе на каток і скажа ім груба: «Пара вам адумацца і разысціся па дамах. Толькі не думайце, што я прыйшла сказаць вам гэта. Я вадзіла дзяўчынку дамоў і выпадкова праходзіла міма. Гэта ваша шчасце, таму што я бачу — вы абое забыліся на ўсё. А калі і не дзяўчынка, то мне проста падабаецца гуляць тут, на рацэ, перад буранам. Можаце не верыць мне, як хочаце. Толькі вы бачыце — вось я павольна прыйшла сюды і пайду зараз, зусім не спяшаючыся».

Так мармытала Таня, паскорваючы крок, пакуль ногі не панеслі яе, як на крылах. Яна імчалася міма змёрзлых барж, і цёмнае паветра гудзела ў яе вушах. А дарожка аказалася самай кароткай з усіх. Яна хутка прывяла яе на каток. Але тут Таня нікога не застала. Яна абвяла вачыма ўсю раку, бераг, што дыміўся на высокіх мясцінах. І нечакана заўважыла Колю блізка, амаль каля ног. Ён сядзеў на снезе побач з хвойнымі гірляндамі, што ўпалі ад ветру, і Жэня сядзела побач з ім. Імгла падбіралася ўжо да сонца.

Таня грудзьмі разадрала яловыя галіны.

— Вы што, сляпыя? — сказала яна Жэні. — Хутка пачнецца буран. Аляксандра Іванаўна загадала, каб усе ішлі па дамах.

Але, сказаўшы гэта, яна ўбачыла, што Жэня і без таго напалохана: хаця шчокі яе былі чырвоныя, але яна ўся дрыжала.

— Што здарылася? — у трывозе спытала Таня.

— Гэта ўсё Коля падстроіў, — сказала Жэня, дрыжучы. — Яму хацелася пакатацца са мной на каньках. Але мне страшна, тут вецер.

— Нашто ты маніш? — сказаў Коля. — Хіба ты не хацела пакатацца раніцай?

— А хіба ты не прасіў Фільку, каб той сказаў Тані, што мы раніцай пойдзем сюды? — злосна адказала Жэня.

Але Таня не слухала іх. Яна занепакоена схілілася над Колем.

Твар яго быў бледны, ён трымаўся за нагу, не маючы сілы ўстаць з сумёта.

— Ідзі ты, дурніца, — сказаў ён Жэні. — Ідзіце вы абедзве, я застануся адзін.

Жэня ўсё не пераставала калаціцца.

— Я пайду дамоў, — сказала яна.

Таня ўзяла Жэню за плечы, ціха павярнула тварам да горада.

— Ідзі, — сказала яна. — Толькі зайдзі да Фількі і скажы, што мы тут. Мамы няма дома.

— Не, не, я пайду дадому. Я баюся — хутка пачнецца буран.

Жэня пабегла ўверх на гару, рукавом закрываючы ад ветру твар.

Таня села на лёд перад Колем, пачала рукамі развязваць рамяні.

— Ты ўдарыўся? Табе баліць? — спытала яна.

Ён прамаўчаў.

Навокал цямнела ўсё: рака, і лёд, і неба.

Пальцы яе змерзлі. Яна сагравала іх, зрэдку моцна заціскаючы паміж каленяў. Коля сіліўся не стагнаць. Яна падала яму руку. Ён устаў і зноў апусціўся на снег.

— Ты зламаў нагу? — сказала Таня з жахам.

— Не, — адказаў Коля, — я толькі трохі расцягнуў сабе жылу. Гэтая дурная Жэня зусім не ўмее катацца.

Потым яна пачула яго смех, між тым як смяяцца яму было б не варта.

Можа, ён смяецца з яе, з яе страху за жыццё? Можа, гэта толькі прытворства і жарт — нага ў яго зусім не баліць?

— Паглядзі на дарогу, — сказаў ён са смехам, — гэта ж Тыгр нясе твае канькі ў зубах. Я так і думаў, што ты іх схавала.

Яна паглядзела на дарогу.

Так, гэта Тыгр бег па лёдзе, цягнучы за раменьчыкі канькі. Ён паклаў іх ля яе ног і прысеў побач, чакаючы падзякі. Яна правяла змерзлай рукой па яго халоднай поўсці. Але навошта ёй цяпер канькі і дзе ён іх узяў? Ён, відаць, выкапаў іх з сумёта за домам. Ён валок іх па вуліцы, палохаючыся сустрэчных. І вецер кідаў у яго снегам. Яму, відаць, цяжка было цягнуць. А ўсё дарэмна: ёй цяпер не патрэбны канькі.