Пьер Куртад - Канец Iталii (на белорусском языке)

* Славуты iталiйскi род гiшпанскага паходжання.

- Якая адвага! Якi вiхор! - сказаў Арман. - I, разам з тым, заўваж, калi ўзяць жыццё хаця б таго ж Макiявелi, то яно было сумнае i не ўдалося. Зрэшты, што такое Макiявелi? Бацька шматлiкай сям'i, у жыццi якога не было нiчога, акрамя прыкрасцi, намеснiк загадчыка канцылярыi мунiцыпалiтэта Фларэнцыi, якi ледзь зводзiў канцы з канцамi.

- Гэта праўда, - сказала Лора, - i,магчыма, у многiх з гэтых людзей, каму мы прыпiсваем незвычайнае жыццё, балелi ногi цi была непрыгожая жонка, i iм даводзiлася перажываць бог ведае што, каб сплацiць даўгi. Бо, зрэшты, даўгi трэба было сплочваць ва ўсе часы. Макiявелi плацiў свой доўг. Цэзар Борджыа, мажлiва, i не, але гэта ўжо iншая справа.

Арман засмяяўся. Ён быў рады бачыць Лору забаўнай i па-ранейшаму поўнай iдэй. Ён пяшчотна пляснуў яе па левай далонi.

- Паслухай, - сказаў ён, - не чапай гэтага прышча. З iм усё ў парадку, а ты можаш зрабiць толькi горш.

Яны перасталi гаварыць пра Адраджэнне. Памаўчалi. Потым Лора раптам сказала, што ёй хацелася б убачыць viа Аnniа* пры месячным святле. Афiцыянт, якi раней працаваў у Парыжы i выдатна размаўляў па-французску, сказаў, што, вядома, было б лепш, калi б у iх была машына, а так яны могуць праехаць на тралейбусе да Брамы, а адтуль прайсцi пешшу. Гэта будзе цудоўная прагулка, асаблiва для закаханых i асаблiва пры месячным святле.

* Апiева дарога. Пабудавана ў IV стагоддзi да н.э. з iнiцыятывы рымскага цэзара Клаўдзiя Апiя i захавалася да нашых дзён.

Яны яшчэ трохi пасядзелi, дапiваючы з маленькiх шклянак з тоўстага зялёнага шкла белае вiно Шато Рамэн з лёдам. Гэтыя шклянкi былi падобныя да лампад, што гараць перад абразамi Божай мацi. Акардэанiст цяпер iграў неапалiтанскiя мелодыi. За сталом насупраць сядзела жанчына, адна з чатырма мужчынамi. Афiцыянт сказаў, што гэта вельмi вядомая актрыса, але яны яе не ведалi. Рысы яе твару былi настолькi правiльныя, што выклiкалi захапленне. Гладкi i горды рымскi твар. Яна мiргала доўгiмi вейкамi на прыплюшчаных вачах. Арман звярнуў увагу, што на ёй была лёгкая сукенка з выразам. Да Лоры ў яго быў толькi адзiн цi два раманы, калi ён толькi пачынаў сталець. Гэта былi студэнткi, сцiплыя i цнатлiвыя, якiм ён пасылаў лiсты, дзе пiсаў пра iх вучобу i наогул пра жыццё.

Але гэтая дзяўчына насупраць была менавiта такою, з якой яму хацелася б пайсцi на viа Аnniа.

Незнаёмая вельмi свабодна трымалася са сваiмi кавалерамi, трое з якiх былi ўжо ў гадах, а адзiн малады. На iх былi светлыя касцюмы, белыя накрухмаленыя кашулi i вельмi строгiя белыя шаўковыя гальштукi. Яны смяялiся, падлiвалi ёй у шклянку цi гладзiлi яе чорнага кашлатага сабаку, што адзываўся на мянушку Напалеон, якую яны вымаўлялi на iталiйскi манер.

Фраза Стэндаля "Маркотныя хвоi вянчаюць з усiх бакоў пагоркi Вечнага Горада" пачынала зноў адзывацца ў сэрцы Армана. Ён зiрнуў на Лору як бы збоку. "Але ж я кахаю яе, - сказаў ён сабе, - я кахаю яе... Аднак што гэта значыць, я яе кахаю?" Яму захацелася зараз жа пакiнуць Iталiю i вярнуцца ў Каэн, куды яны атрымалi прызначэнне. У Каэне Лора будзе на сваiм месцы, там рэальнае жыццё, не тое, што тут, сярод гэтага дэкору, якi ёй не пасаваў.

- Не чапай носа, - сказаў ён, але на гэты раз рэзка, знервавана. - А то будзе яшчэ горш.

- Што значыць - будзе яшчэ горш? - спыталася Лора. Яна ўзяла яго за руку. Ён моцна сцiснуў яе руку, потым пагладзiў. Яна заплюшчыла вочы. Яны далi акардэанiсту сто лiр.

Viа Аnniа купалася ў месячным святле. Ад кiпарысаў на брук, у якiм антычныя вазы прарэзалi дзве паралельныя каляiны, клалiся блакiтныя ценi. На фоне бледнага неба над магiлай Цэцылii Мэтэла ўздымалася вялiзная рэкламная аўтапакрышка з дрэва. Ноч была чароўная. Паабапал шашы, якой было ўжо не адна тысяча гадоў, стаялi, як конi на прывязi, мотаролеры, чакаючы сваiх седакоў: парачак, схаваных у цемры вясковай ночы, аглушаных звонам цвыркуноў i шчаслiвых у абдымках адно ў аднаго.

- Як прыгожа, - сказала Лора.

У iх было мала часу. Апошнi тралейбус адыходзiў праз чвэрць гадзiны. Яны, трымаючыся за рукi, селi на тумбу дарожнага знака. Арман загаварыў першы.

- Якая незвычайная цывiлiзацыя, - сказаў ён. - Калi думаеш, што па гэтай дарозе ездзiлi ў Неапаль ужо дваццаць стагоддзяў назад...

- Сапраўды, - сказала Лора, - мы пра ўсё гэта чыталi, усё гэта ведаем, але самае незвычайнае - убачыць потым, што гэта не штосьцi з кнiг, што гэта рэальна iснуе.

Яна глядзела на мотаролеры i думала пра каханкаў, якiя ляжалi за магiламi рымскiх патрыцыяў. Арман абняў яе i доўга цалаваў у вусны, але цяпер яму здавалася, што ў ёй больш не было нiякай таямнiцы.