Андрэ Моруа - Падарожжа ў нябыт (на белорусском языке)

- Так, сваю справу я зрабiў; яна варта таго, чаго варта; судзiце, як знаеце.

- Вельмi добра... Выдатна... Грошы? Маёмасць?

- Я за гэтым не гнаўся. Маёмасцi не набыў.

- А як з палюбоўнiцамi?

- Пятнаццаць гадоў нi адной. Ёсць у мяне жонка Данацiна... Я ажанiўся позна.

- Вы яе любiце?

- Ад усяго сэрца.

- Ай! Ай! I як вы сюды папалi? Ад усяго сэрца - тэрмiн, якi не дапускаецца ў нашай установе... Узважым... Вы яе любiце фiзiчна? Па-сяброўску? Iнтэлектуальна?

- Па-рознаму.

- Гэтак жа, як i ў першы дзень?

- Мацней, чым як у першы дзень.

Iнспектар Франк нахмурыўся:

- На вялiкi жаль, пры такiх умовах я не магу вам даць вiзы.

- Але ж я хачу выехаць!

- Вы гаворыце, што хочаце выехаць, але хто ж гэта ахвотна расстаецца са светам, пакiнуўшы там такую дарагую iстоту?

- Вы не разумееце мяне, - зазлаваў я, - iменна каб вызвалiць яе, я i хачу выехаць. Вось ужо тры месяцы, як я павiс грузам у яе на шыi. Навошта псаваць ёй маладое жыццё!.. Мне трэба выехаць!

Франк закiваў галавой:

- Шкада, шкада... Мы нiколi не давалi вiзы людзям, што захоўваюць такi запал... Мы iх ведаем... Забранiруеш iм месца, за кошт iншых пасажыраў, вядома, а яны ў апошнi момант бягуць ад нас - i месца прападае, нiкiм не выкарыстанае.

Я ўявiў сябе зноў выкiнутым у зеленаваты туман, у натоўп, у штурханiну, на шумныя вулiцы незнаёмага горада, у жалезны бразгат i скрогат; убачыў, як змораны, з чамаданам у руках, блукаю без надзей, без прыстанiшча, без сiлы... Жах агарнуў мяне, i я пачаў прасiцца:

- Калi ласка... Знайдзiце хоць якi-небудзь шанс. Вы чалавек разумны. Вы ж ведаеце, як мне трэба пасля столькiх пакут перабрацца ў iншы свет. Я стамiўся. Дайце мне спакой. Калi ва мне яшчэ жыве якая-небудзь страсць, дазвольце мне самому патушыць яе, мне памогуць разлука, час... толькi не выкiдайце мяне ў гэтыя змрочныя абшары... Не выкiдайце.

Пан Франк са спагадай глядзеў на мяне сваiмi цяжкiмi вачамi, пад якiмi вiселi пухлыя мяшкi; ён пакручваў у пальцах аловак i нейк дзiўна прыцiскаў яго да нiжняй губы.

- Лепш за ўсё вам падыдзе, - прамовiў ён павучальным тонам, - транзiтная вiза ў Лiмб*.

* Лiмб - мясцiна на тым свеце для праведнiкаў дахрысцiянскай эры i няхрышчаных дзяцей (у католiкаў).

- Калi гэта вырашае маю праблему, чаму ж, я згодзен.

- Гэта б вырашала вашу праблему, але, на жаль, ад мяне не залежыць.

- А ад каго залежыць?

- Ад ККК... Камiсii Каматознасцей i Каталепсiй.

- О госпадзi! А дзе яна знаходзiцца?

- Невялiчкi асобны будынак у паўднёва-заходнiм канцы поля.

Ён зiрнуў на гадзiннiк:

- Але вы не паспееце туды да закрыцця.

- Што ж мне рабiць?

- Вярнуцца ў горад... Прыйсцi заўтра.

- У мяне сiл няма.

- Ну так, ну так... Усе вы на гэта спасылаецеся... I будзеце хадзiць дзесяць дзён, дваццаць дзён... Наступны!..

* * *

I вось я зноў апынуўся на балоцiстай сумнай пляцоўцы, якую агортвалi адразу ноч i туман. Iзноў пачаў шукаць амаль вобмацкам у вiльготнай цемры прахадную будку. Iзноў трамвай са скрогатам даставiў мяне ў душны пакой, у якiм мiгаценне светлавой рэкламы i грукат электрычкi не давалi заснуць. Гэта была жудасная ноч. Аблiты потам, я задыхаўся. На свiтаннi ўзяў чамадан i паплёўся на пляцоўку. Я спадзяваўся, што, з'явiўшыся ў такi нялюдскi час, пападу адным з першых. Аднак iншыя пасажыры разважалi гэтак жа, i яшчэ нiколi я не далучаўся да такой даўжэзнай чаргi. Выстаяўшы гадзiны тры i дабраўшыся да будкi, я сказаў вартаўнiку тонам бывалага пасажыра:

- Вы мяне ўжо бачылi.

- На якi рэйс?

- На аб'яднаны.

Ён мяне прапусцiў. Цяпер мне трэба было знайсцi кантору ККК. "Паўночна-заходнi канец поля", - даў адрас Франк... Я прабаваў арыентавацца, як умеў... Сонца хавалася ў тумане, але расплывiстая пляма цьмянага святла паказвала, дзе яно прыблiзна знаходзiцца. Я перайшоў цераз iмшыстую нiзiну, дзе сярод чахлага трысця i нiзкарослага хмызняку варушылiся слiмакi i жабы. Нарэшце я заўважыў адзiнокi будынак з чырвонай цэглы, на якiм выдзялялiся тры белыя лiтары "ККК". Дом быў невялiкi, звычайны, службовы, накшталт тых, што будуе ведамства мастоў i дарог на французскiх станцыях. З адчаем убачыў я, што, нават i ў гэтым глухiм кутку, перад дзвярамi варушылiся сотнi наведвальнiкаў; некаторыя з iх горка плакалi.

Не буду апiсваць гэта новае чаканне. Я так стамiўся, што не меў сiлы нi скардзiцца, нi пакутаваць. Калi надышла мая чарга, я апынуўся ў крэсле перад сталом, а насупраць сядзела дзяўчына ў шэра-блакiтнай унiформе. Яна не была прыгожай нi з твару, нi з фiгуры, валасы, зачасаныя без прэтэнзiй; але я заўважыў, што, прымаючы майго папярэднiка, увiхалася спрытна i шпарка. Вiдаць, яна не належала да той катэгорыi служачых, што чэрпаюць асалоду, ставячы перашкоды i ўскладняючы становiшча.