Жан Сартр: Начальнiкава дзяцiнства (на белорусском языке)

Люсьена падобная перспектыва не надта ўзрадавала: Модзiн пакой прыгнятаў яго сваёй акуратнаю беднатой - ён быў падобны на катушок нейкай служанкi. Але выпускаць такi выдатны выпадак было б злачынства. Ледзь пераступiўшы парог, Мод кiнулася на ложак i прастагнала:

- Ух! Як тут добра!

Потым змоўкла i ўтаропiлася Люсьену ў вочы, ашчэрыўшыся ўсмешкай. Люсьен павалiўся побач. Мод схавала вочы рукой i, распялiўшы пальцы, сказала:

- Ку-ку! А я цябе бачу! Люсьен, ведаеш, а я цябе бачу!

Ён адчуваў сябе цяжкiм i млявым. Мод усунула яму ў рот пальцы, i ён пачаў iх смактаць. Потым ён загаманiў пяшчотным голасам:

- Мая маленькая Мод захварэла, якая ж яна бедненькая, мая маленькая, няшчасная Мод! - i ён пачаў лашчыць яе па ўсiм целе.

Яна заплюшчыла вочы i таямнiча ўсмiхалася. Нарэшце ён задраў ёй спаднiцу, i выйшла так, што яны пакахалiся. Люсьен падумаў: "Я здольны, у мяне добра атрымлiваецца". Калi яны скончылi, Мод сказала:

- Ну-ну, цi ж я такога чакала?! - Яна зiрнула на Люсьена з ласкавым папрокам. - Гадкi свавольнiк, а я яму паверыла, што ён будзе рахманы!

Люсьен пачаў апраўдвацца, што i сам здзiўлены не менш, чым яна.

- Гэта выйшла неяк само, - сказаў ён.

Мод крыху задумалася i сур'ёзна прамовiла:

- А я нi пра што не шкадую. Раней, можа быць, гэта было i больш чыста, але не так поўна.

"У мяне ёсць каханка", - падумаў Люсьен у метро. Ён адчуваў сябе стомлена i спустошана i быў нiбыта наскрозь прапiтаны пахам палыну i свежай рыбы; сеўшы на крэсла, ён напружыўся, стараючыся не датыкацца да мокрай ад поту кашулi. Яму здавалася, што ўсё цела ў яго зроблена з творагу. Ён паўтарыў сабе з нацiскам: "У мяне ёсць каханка", -але яму падалося, што яго ашукалi: усё, што яшчэ ўчора вабiла яго ў Мод, - яе вузкi, з непадступным выглядам твар, якi выдаваў такiм зграбным, яе тонкi стан, хада, поўная годнасцi, яе рэпутацыя сур'ёзнай дзяўчыны, пагарда, з якою яна ставiлася да мужчын, усё, што рабiла яе нi да каго не падобнай, па-сапраўднаму iншай, вызначанаю i суровай, нiколi не дасягальнай, з такiмi чыстымi думкамi i сарамлiвасцю, з яе шаўковымi панчошкамi, мошаставай сукенкай i заўсёднаю перманентнай прычоскай, - усё гэта растала ў яго абдымках, i засталася адна толькi плоць; ён наблiзiў вусны да бязвокага, голага, як жывот, твара, ён валодаў вялiкаю кветкай, злепленаю з вiльготнае плоцi. Перад iм зноў узнiк сляпы звер, што бiўся ў пасцелi, у нейкiм плёхкаце, разяўляючы махнатыя пашчы, i ён падумаў: "Гэта былi мы". Яны злiлiся ў адно, i Люсьен ужо не мог нават адрознiць, дзе яго, а дзе Модзiна цела; нiхто нiколi не выклiкаў у яго такога пачуцця млоснае блiзкасцi, апроч хiба што Рыры, калi той за кустом паказваў свой пiцэк цi, напаскудзiўшы, ляжаў на жываце з голым задам i дрыгаў нагамi, пакуль сохлi яго штаны. Люсьен адчуў сябе крыху лягчэй, успомнiўшы пра Гiгара; заўтра ён яму скажа: "Я пераспаў з Мод, гэта, стары, шыкоўная баба, у яе гэта ў крывi". Але ўсё роўна яму было нiякавата: ён адчуваў сябе голым у пыльнай гарачынi метро, голым пад тонкiм покрывам вопраткi, здранцвелым i голым - побач з свяшчэннiкам i насупраць дзвюх шаноўных паняў: доўгая спэцканая жардзiна.

Гiгар горача павiншаваў Люсьена i прызнаўся, што Фанi яму крыху надакучыла.

- У яе сапраўды нейкi надта ўжо паганы характар. Учора зноў увесь вечар на мяне крыўдзiлася.

Яны пагадзiлiся на агульнай думцы: такiя жанчыны, вядома, патрэбны, бо, як бы там нi было, заставацца цнотнiкам да самага шлюбу нельга, - тым больш што бабы яны бескарыслiвыя i не хворыя, - але прывязвацца да iх было б памылкай. Гiгар з пяшчотай у голасе пачаў разважаць пра сапраўдных дзяўчат, i Люсьен спытаў, што новага ў яго сястры.

- Усё добра, стары, - сказаў Гiгар. - Але яна кажа, што ты здраднiк. Ведаеш, - дадаў ён крыху развязным тонам, - я не шкадую, што ў мяне сястра: ёсць рэчы, якiя iначай было б немагчыма ўявiць.

Люсьен выдатна разумеў. Пасля гэтай размовы яны часта яшчэ гаманiлi пра маладзенькiх дзяўчат i кожны раз адчувалi сябе паэтычна; Гiгар любiў прыводзiць словы аднаго свайго дзядзькi, якi карыстаўся вялiкiм поспехам у жанчын: "Можа быць, я не заўжды ўсё рабiў добра ў сваiм сабачым жыццi, але ёсць адна рэч, якую мне абавязкова залiча пан Бог: я хутчэй аддаў бы адсячы сабе рукi, чым дакрануўся б да нявiннай дзяўчыны". Яны пачалi зноў зрэдку сустракацца з сяброўкамi П'ерэты Гiгар. П'ерэта вельмi падабалася Люсьену, ён гаварыў з ёй трошкi насмешлiвым тонам, як старэйшы брат, i быў ёй вельмi ўдзячны, што яна не абрэзала свае доўгiя валасы. Многа часу цяпер у яго забiралi новыя палiтычныя абавязкi; кожную нядзелю ўранку ён хадзiў да царквы Нёйi i прадаваў перад ёй "Аксьён Франсэз". Больш за дзве гадзiны Люсьен прагульваўся сюды i туды з вельмi сур'ёзным тварам. Дзяўчаты, якiя выходзiлi па iмшы, падымалi часам на яго свае прыгожыя шчырыя вочы, i Люсьен адтаваў; ён адчуваў сябе чыстым i дужым i адказваў iм усмешкай. Хлопцам з банды ён заявiў, што паважае жанчын, i быў шчаслiвы сустрэць у iх разуменне, на якое так спадзяваўся. Зрэшты, амаль ва ўсiх у iх былi сёстры.