Мікалай Паграноўскі - Інтэрпрэтацыі

Ва ўспамінах ёсць свае заканамернасці. Першыя творчыя работы скульптара Слабодчыкава звязаныя з яго ўражаннямі.

Псіхолагі лічаць, што самае яскравае і запамінальнае – гэта ўспаміны дзяцінства. Хто не памятае рамантычнага героя Дон-Кіхота? Свае дзіцячыя ўражанні Уладзімір, студэнт трэцяга курса скульптурнага аддзялення, так удала выявіў у невялічкай скульптуры, што неўзабаве Дзяржаўная Траццякоўская галерэя (Масква) купіла гэты твор. Потым, у розныя гады, Траццякоўская галерэя таксама звяртала ўвагу на творы маладога скульптара і набыла шэраг ягоных работ.

Шмат часу аддзяляе ад таго першага поспеху. У. Слабодчыкаў даўно скончыў вучобу ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце. Некаторы час працаваў выкладчыкам у школеінтэрнаце для таленавітых дзяцей. Зараз ён загадвае кафедрай скульптуры ў Беларускай Акадэміі мастацтваў. Плённа працуе ў станкавай скульптуры і стварае шэраг цікавых вобразаў, вельмі рознабаковых як па змесце, так і па пластычным выкананні.

Работы яго захоўваюцца ў музеях Мінска, Масквы, а таксама ў прыватных зборах (пераважна замежных).

Свае скульптуры ён стварае ў розных матэрыялах: бронза, шамот, алюміній, мармур. Асаблівыя адносіны ў скульптара да традыцыйнага на Беларусі матэрыялу – дрэва. Мастак выконвае ў гэтым спрыяльным матэрыяле шэраг скульптур: “Лялечнікі”, “Удовы”, “Сутыкненне”, “Івянецкія майстры”. Асабліва ў “Івянецкіх майстрах” аўтару ўдалося высветліць каштоўныя якасці дрэва як матэрыялу для скульптуры, пераняць характэрныя якасці майстроў народнай творчасці – трываласць і глыбінную чалавечую цеплыню, натуральнасць.

У. Слабодчыкаў працуе, пераважна, у станкавай скульптуры. Але апошнім часам яго творчыя намаганні выходзяць за межы гэтага, і мы бачым цікавыя прапановы помнікаў гістарычным постацям: С. Манюшку, Ф. Скарыне, В. Ваньковічу, М. Багдановічу – апошняму, дарэчы, зусім нядаўна (май 1992 г.) узведзены помнік у Мінску. Вобраз паэта атрымаўся вельмі прывабны сваёй шчырасцю, жаданнем данесці роднае слова да людзей.

Як станоўчы факт я разглядаю зварот скульптара да біблейскіх сюжэтаў. Аўтар гэтых радкоў свядома адмаўляецца ад пераказу сюжэтаў – яны вядомыя гледачу. Адзначу толькі, што даволі сціплымі сродкамі скульптару ўдалося дасягнуць высокай ступені выразнасці.

Гэтыя скульптуры, па сутнасці, завяршаюць ідэйнае развіццё творчасці Слабодчыкава, які прайшоў шлях ад прыватнага, індывідуальнага, да агульначалавечага.

Па слядах аднаго малюнка Валенція Ваньковіча

Слынны беларускі мастак ХІХ стагоддзя Валенцій Ваньковіч стварыў галерэю партрэтаў сучаснікаў. З тых партрэтаў, вядомых нам па ўспамінах і каталогах, час пашкадаваў толькі абмежаваную анталогію. Музыканты еўрапейскай славы Караль Ліпіньскі і Марыя Шыманоўская, філосаф Анджэй Тавяньскі сталі героямі партрэтаў, у якіх Ваньковіч за індывідуальнымі характарыстыкамі адкрыў каштоўнасць творчай асобы, напружанае жыццё душы.

Некалькі першакласных твораў майстра знаходзяцца ў Вільні, у Дзяржаўным мастацкім музеі Літоўскай Рэспублікі. Лепшая работа таго збору, «Партрэт невядомага ў жоўтай камізэльцы», сведчыць пра бліскучае адчуванне мастаком гармоніі цёмных і прамяністых цёплых фарбаў.

У Пецярбурзе Ваньковіч зблізіўся з дзеячамі беларускага мастацтва А. Арлоўскім і І. Аляхновічам, якіх лёс таксама прывёў у Паўночную Пальміру.

Гады, пражытыя Ваньковічам у Пецярбурзе, былі, бадай, найбольш насычанымі творчай працай, уражаннямі, сустрэчамі. Працягваецца сяброўства з Адамам Міцкевічам – яны пазнаёміліся яшчэ падчас вучобы ў Віленскім універсітэце. Менавіта Міцкевіч знаёміць Ваньковіча з Пушкіным.

У 1828 годзе Ваньковіч стварыў карціну «Адам Міцкевіч на скале Аю-Даг» (Нацыянальны музей у Варшаве). Дарэчы, гэты твор у музеі мае іншую назву: «Партрэт Адама Міцкевіча». Розныя назвы нарадзіліся, мусіць, таму, што існуе некалькі копій гэтага твора. Мастак здолеў перадаць стан натхнення паэта, таямніцу стыхіі творчасці. Ён дасягнуў у гэтым партрэце вяршыняў майстэрства.

Зусім нядаўна мы даведаліся, што ў гэты ж час Ваньковіч напісаў партрэт Пушкіна як парны да партрэта Міцкевіча. Характарам партрэтных відарысаў ён падкрэсліў духоўную блізкасць вялікіх славянскіх паэтаў.

Сёння партрэт польскага паэта мае сусветную славу. А пушкінскі партрэт? Ён бясследна знік.