Уладзімір Караткевіч: Трошкі далей ад Месяца...

Анэля. Чалавечны? А за колькі тысяч маральны і чалавечны? I ці ёсць яна наогул на зямлі, маральнасць?

Сяргей. Мы пытаем, адкуль узялося на зямлі зло. I не пытаем, адкуль узялося дабро?

Анэля. Таму, што чалавек прыкідваецца добрым. А на самай справе ў кожным ужываецца поруч з князем Мышкіным змяя-акулярніца. Гісторыя робіцца людзьмі дзеля кавалка хлеба.

Наташа. Гэта няпраўда, Анэля. Жыццё багацейшае за людзей.

Анэля. Жыццё. Што мы паспелі зведаць у жыцці? Наш выкладач ледзь не са слязьмі кажа пра Трыстана і Ізольду, а сам трэці раз жанаты.

Сяргей. Пачакайце хвілінку, дзяўчаты. Я Альжбеце дапамагу, яна прасіла.

Выходзіць. Анэляі Наташасядзяць і разглядаюць адна адну. Анэляўсміхнулася.

Анэля(рэзка). Табе патрэбны шпількі?

Наташа(праводзіць рукою па цяжкіх валасах). Патрэбны. А што?

Анэля. Магу дастаць. (Багацце мімікі неверагоднае.) Мара!

Наташа. Што гэта за шпількі? З чаго зроблены?

Анэля. Са шкуры.

Наташа. Як са шкуры?

Сяргейстаіць у дзвярах і з дакорам глядзіць на дзяўчат.

Анэля. О, дык ты яшчэ кураня. А кажаш пра жыццё.

Сяргей. Гэта туфлі, Наташачка. А ты, Анэля, пакінь яе дапытваць. Туфлі гэта яшчэ не жыццё. Бярыце лепей па яблыку – украў ад Альжбеты. А ты, Наташа, каб не лічылі цябе адсталай, рабі выгляд, што адукаваная па гэтай частцы не менш за іх.

Янка. А мне яблык? А то я Альжбеце скажу.

Сяргей. Даносчыку галаву выкручваюць. I ў яго...

На табе мой яблык... Ты чаго гэта сядзіш, быццам цябе няма, і слухаеш?

Янка. Няма чаго тут слухаць. Усе дзяўчаты дурныя, як курыцы. Пра туфлі спрачаюцца, пра іншае. Усю галаву задураць. I гэта ў век космасу. Каб гэта да рэвалюцыі, дык у манастыр уцёк бы.

Сяргей. Ану вэк адсюль.

Наташа. Пакінь яго. Хай сядзіць.

Янка. Ведаеш што, Наташа, хай яны тут размаўляюць. А мы пойдзем утраіх на кухню. Альжбета нам казку даскажа, яблыкі будзем чысціць. А калі яны зусім, да канца палаюцца – мы прыйдзем і іх памірым. Іначай тут толькі нервы сапсуеш.

Наташа(смяецца). Хадзем.

Уходзіць з Янкам. Сяргейі Анэлянекаторы час сядзяць моўчкі.

Анэля. У яе фігура нейкая надламаная. I ногі танкаватыя... Нянечка завялася. Што ж, ёй толькі з дзецьмі і хадзіць.

Сяргей. Пакінь, у нашай спрэчцы не на тваім баку праўда.

Анэля. А мяне раздражняе ваша дзіцячая рамантычнасць, ваш ружовы вэлюм. Усе вы такія добрапрыстойныя! I не заўважаеце, што людзі – дрэнь. Не заўважаеце, што ўся ваша добрапрыстойнасць – на гнілых падпорках. I крычыце аб сумленні... Наіўныя шчанюкі.

Сяргей. А чаму не крычаць? Хадзіць недалёка. Вазьмі сваіх бацькоў, маіх. Я бяру, каб не браць далей. Хіба гэта не прыклад таго, якім павінна быць жыццё?

Анэля. Оля-ля! Слухай, Сяргей, я маўчала б і далей, але мяне раздражняеш ты, раздражняе гэтая дзяўчына, твой “вельмі добры друг”. Зразумей, што яна цябе толькі добрапрыстойнага і цэніць. З тваёй музыкай, з тваёй чысцінёй... Хоць не крычалі б пра чысціню.

Сяргей. Яна мяне ўсякага цэніць.

Анэля. Паглядзім. Ва ўсякім разе слухай... Як ты думаеш, колькі зарабляе гарадскі архітэктар?

Сяргей. Ніколі не думаў. Ведаю, што сотню з чымсьці.

Анэля. Правільна. I ў яго ёсць штат, які зарабляе трошкі менш. А колькі зарабляе загадчык ашчаднай касы Авяр’ян Аркадзевіч Бяскішкін?

Сяргей. Гэта скажу точна. 84 рублі. Сам нядаўна чуў.

Анэля. I пры гэтым абодва маюць надзвычай добрыя кватэры, машыны. I Бяскішкін дорыць архітэктару вазу, на якую не выстачыць яго зарплаты.

Сяргей. Наконт нашай машыны ты маўчы. Гэта выйгрыш.

Анэля. Дык вось. Існуе ў горадзе сектар індывідуальнай забудовы. I існуе ў архітэктара штат, які размяркоўвае ўчасткі. Для тых, хто хоча будавацца. Як ты думаеш, хоча чалавек атрымаць участак бліжэй да цэнтра, да ракі?

Сяргей. Думаю, што так. Чакай...

Анэля. Не, гэта ты чакай. Можа гэты чалавек дамовіцца з чалавекам са штата гарадскога архітэктара і падзякаваць яго за такую паслугу. Трошкі. Нейкіх там 50 – 100 рублёў. (Паўза.) Назавём гэта проста словам – хабар. Так, хабар! I ніхто, ніхто не зможа давесці, што гэта хабар.