Yael Eylat-Tanaka - Viktimë E Pallogaritur

Vajza ime pësoi një fat të ngjashëm, por, për fat të mirë, asaj iu dha eter. Sidoqoftë, kur e dëgjoje atë duke treguar historinë, vetë veprimi i të shtrënguarit fort në prehrin e shoqëruesit të kirurgjisë me kokën të shtyrë mbrapa, e pazonja për të bashkëpunuar dhe për të marrë pjesë në kujdesin e saj, ishte dërrmues për të. Ajo ndihet e traumatizuar deri më sot nga ajo përvojë e një procedure që, për kaq shumë të rritur të mjekuar ndryshe, nuk është asgjë më shumë sesa një shqetësim i përkohshëm.

Në një kohë tjetër, ndërsa ishim në kamp, unë me shoqet e mia hëngrëm shumë kumbulla, së bashku me bërthamat e tyre, gjë që më çoi në një sulm të apendesitit. Kirurgu ynë i zakonshëm ishte larg, kështu që një mjek i vjetër më operoi dhe e bëri shkel e shko operacionin. Të nesërmen iu desh të hapte përsëri plagën për të pastruar një infeksion në stomakun tim, por këtë herë ai operoi pa anestezi. Ende arrini t’i dëgjoni britmat e mia në Nju Jork Siti!

Ne u rritëm. Rëné u bashkua me Djemtë kurse unë u lejova të bashkohem me Vajzat.

KAPITULLI 2

GJERMANIA PUSHTON FRANCËN

Unë isha 12 vjeç dhe jetoja me familjen time në Burg-le-Valons kur filloi Lufta e Dytë Botërore, në shtator të vitit 1939. Kam dëgjuar të rriturit duke folur për Nevil Çambërlein, atëherë kryeministër britanik, i cili kishte shkuar në Gjermani për t’u përpjekur të bindte Hitlerin për të qenë më pak fanatik në politikën e tij të aneksimit (ai tashmë kishte aneksuar Austrinë dhe Sunderlandin në Çekosllovaki). Ne kishim parashikuar luftë pas ngritjes së Hitlerit në Gjermani, kur ai më në fund mori Dancigun (i quajtur Gdansk tani) në Poloni, më 1 shtator të vitit 1939. Ishin bërë thirrje ndërkombëtare dhe organizuar konferenca për të shmangur atë katastrofë, me Nevil Çambërlein që doli me parullën “Paqe në kohët tona”, me të cilën ai dukej se qetësonte Hitlerin dhe botën. Në Francë, ne këndonim këngë patriotike para luftës, duke sfiduar Hitlerin që të vinte në vijën Mazhino, një vijë mbrojtëse e ndërtuar përgjatë kufirit me Gjermaninë, por duke lënë kufirin belg të pambrojtur dhe, përmes së cilës, hordhitë gjermane përfundimisht pushtuan Francën. Por, në harkun kohor të dhjetë muajve, forcat franceze u mundën, pësuan disfatë dhe u mposhtën nga ushtria gjermane që kaloi Vijën Mazhino.

Çfarëdo lloj paqeje që të ishte rënë dakord midis Francës dhe Gjermanisë, zgjati vetëm disa muaj dhe në vitin 1940 ushtria franceze kapitulloi kurse ushtritë gjermane pushtuan Francën. Media franceze shumë nacionaliste vazhdonte të këndonte këngë popullore, duke e tallur Hitlerin dhe duke e sfiduar atë për të ardhur në Vijën Mazhino, një bunker i fortifikuar, i ndërtuar midis Francës dhe Gjermanisë dhe që kishte për qëllim të ndalonte ushtritë pushtuese gjermane. Në vend të kësaj, ushtritë e Hitlerit anashkaluan frontin dhe Vijën Mazhino, duke përshkuar në vend të tyre Belgjikën e pambrojtur dhe duke vazhduar rrugën për në Paris.

Një ditë, shoku më i mirë i Rëné erdhi në shtëpinë tonë, i zbehtë dhe i prishur në fytyrë, dhe na tha se një armëpushim ishte kërkuar nga Maréshal Péten dhe se Franca e kishte humbur luftën. Qeveria franceze ishte larguar nga Parisi dhe ishte strehuar në Vishi, kurse forcat gjermane kishin pushtuar Francën.

Qeveria franceze u largua në Vishi, në qendër të Francës, nën drejtimin e plakut Maréshal Péten dhe kryeministrit Pjer Laval. Të dy ata u konsideruan bashkëpunëtorë nga popullata franceze sepse qeveria e Vishit ishte shumë e përshtatshme për ushtrinë pushtuese gjermane, që vendosi të gjitha llojet e kufizimeve për francezët. Së bashku me qeverinë, dy akademi ushtarake, St. Sir dhe Lë Pritane Militer, u larguan nga zona e pushtuar dhe u vendosën në kazermat ushtarake, që ishin liruar nga ushtarët francezë të dërguar në front. Gjithë ushqimi i disponueshëm ishte kërkuar nga gjermanët dhe ne filluam të kishim dyqane kasapësh, që shisnin mish kali, i cili, meqë ra fjala, ishte shumë i shijshëm.

Urdhrat e parë gjermanë ishin që çdo hebre në zonën e pushtuar duhej të vinte një Yll të verdhë të Davidit në veshjet e tyre. Hebrenjtë ishin në shtetrrethim dhe, ndonëse jetonim në një zonë të papushtuar, vazhdonim të dëgjonim se disa nga popullata franceze ndihmuan gjermanët të arrestonin hebrenjtë gjatë natës. Nuk morëm më asnjë lajm nga këta njerëz të mjerë.

Ne gjithashtu mësuam nga ata, që ia dolën mbanë të anashkalonin vijën kufindarëse, se mijëra hebrenj parizianë, përfshirë fëmijë, u grumbulluan dhe u lanë në velodromin dimëror të Parisit dhe “u harruan” atje. Ata që i mbijetuan të ftohtit dhe qëndrimit jashtë u dërguan në Aushvic.

Jetonim me frikë të vazhdueshme. Ne u bombarduam nga avionët e aleatëve, që po përpiqeshin të shkatërronin dy kazermat ushtarake franceze në lagjen tonë, dhe kishim frikë se mos zgjoheshim gjatë natës për t’u dëbuar, të tradhtuar nga vetë bashkatdhetarët tanë.

Ne ishim të uritur. Racionet tona përfshinin një copë të vetme bukë 200 gramëshe në ditë. Sigurisht, nuk kishim vezë, miell, gjalpë, sheqer apo çokollatë. Vetëm mishi i kalit ishte në dispozicion, por edhe ai shpejt u zhduk nga dyqanet, duke u drejtuar te trupat pushtuese.

Një nga urdhrat e parë të vendosur nga ushtria gjermane ishte ndalimi i çdo shprehjeje nacionaliste të këngëve patriotike ose paradave ushtarake në qytet. Më 14 korrik, duke qenë Dita Franceze e Bastijës, të gjithë ishin në ankth duke pritur me padurim se çfarë do të bënin kadetët në qytetin tonë, duke marrë parasysh ndalimin e gjermanëve. Si do ta festonin Ditën e Pavarësisë së Francës?

Më 14 korrik 1940, të gjithë kadetët nga akademitë ushtarake St. Sir dhe Lë Pritane, duke mbajtur veshur uniformat e tyre më të mira, shfaqën përbuzjen e tyre dhe parakaluan në bulevardet e qytetit, ku kishte selinë komandatura gjermane. Ata kënduan këngë patriotike, të tilla si,

Vous avez eu l’Alsace et la Lorraine

Mais malgré tout nous resterons Français

Vous avez eu l’Alsace et la Lorraine

Mais notre coeur vous ne l’aurez jamais.

Ju na morët Alsasën dhe Lorenën

Por pavarësisht gjithçkaje ne do të mbetemi francezë

Ju na morët Alsasin dhe Lorenën

Por zemrat tona nuk do t’i merrni kurrë.

Çuditërisht, nuk pati hakmarrje ose ndëshkime të frikshme përveç ndalimit të kadetëve për t’u larguar nga kazermat e tyre për një muaj. Pati një gëzim të madh, pasi raprezaljet mund të kishin qenë jashtëzakonisht të ashpra.

Midis njerëzve që ia dolën mbanë të kalonin vijën kufindarëse, njëri prej tyre qëndron në mendjen time: Ai ishte një hebre hungarez, z. Spicer, i cili kishte jetuar në Paris dhe tani po përpiqej të mbijetonte në zonën e papushtuar.

Ai punoi si një “plongeur” (pjatalarës) në një restorant dhe vinte në shtëpinë tonë për pak shoqëri. Me frëngjishten e tij të çalë, ai na tha se një ditë, ndërsa po kthehej nga puna, pa gruan dhe fëmijët e tij duke u marrë me një kamion nga gjermanët. Ai e dinte që ishte i pafuqishëm dhe nuk mund të bënte asgjë për t’i shpëtuar ata. Po qaja dhe mbaj mend babanë tim që thotë “Tu vois, tu as fait pleurer my fille”. (E sheh, ma bëre vajzën time të qajë).

E tija vështirë se mund të quhej një histori e veçantë në ato ditë. Të gjithë kishim frikë për jetën tonë. Të gjithë kishim frikë nga internimi, dhe më keq.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».