J. H. Merle D'Aubigné - History of the Reformation in Europe in the Time of Calvin (Vol. 1-8)

558‘Ingenium acerrimum.’—Ibid.

559Calvin, Preface to his Commentary on the Psalms .

560‘Ita profecit ut cæteris sodalibus in grammatices curriculo relictis.’—Calvin, Preface to Commentary on the Psalms .

561‘Ad dialectices et aliarum quas vocant artium studium promoveretur.’—Ibid.

562‘In suis sodalibus vitiorum censor.’—Bezæ Vita Calvini .

563‘Quod ex nonnullis etiam catholicis idoneis testibus ... audire memini.’—Ibid.

564‘Nemo adulteria acrius odisse videbatur.’—Papyrius Masso.

565 Dictionnaire de Bayle , art. Beda .

566In the French edition, Calvin’s words are quoted literally from the French text of the Opuscules , and his Latin only is given in the notes. This will account for any slight differences that may be observed between the English version and the authorities at the foot of the page.

567‘A cognato quodam suo Petro Roberto Olivetano.’—Bezæ Vita Calvini .

568‘De vera religione admonitus.’—Ibid.

569‘Legendis sacris libris se tradere.’—Bezæ Vita Calvini .

570‘At ego novitate offensus ... Ægerrime adducebar ut me in ignoratione et errore tota vita versatum esse confiterer, strenue animoseque resistebam.’—Calvini Opuscula , p. 125.

571‘Ad sanctos primum confugere.’—Ibid.

572‘Ego, Domine, ut a puero fueram educatus.’—Calvini Opuscula , p. 125.

573‘Sed cum me penitus fugeret vera colendi ratio.’—Ibid.

574‘Redemptionem, cujus virtus nequaquam ad me perveniret.’—Ibid.

575‘Cujus diei memoriam, velut rei infaustissimæ abominarer.’—Ibid.

576‘Verbumtuum ... ademptum.’—Ibid.

577‘Non altiorem intelligentiam convenire quam ut se ad Ecclesiæ obedientiam subigerent.’—Calvini Opusc. p. 125.

578‘Dignitatem porro in operum justitiâ collocabant.’—Ibid.

579‘Si pro offensis tibi satisfieret.’—Ibid.

580‘Ut bonis operibus malorum memoriam apud te deleremus.’—Ibid.

581‘Quam formidolosus tuus conspectus.’—Calvini Opusc. p. 125.

582‘Quia rigidus esset judex et severus vindex, jubebant ad sanctos primum confugere.’—Ibid.

583‘Procul adhuc aberam a certa conscientiæ tranquillitate.’—Ibid.

584‘Quoties enim vel in me descendebam, vel animum ad te attollebam, extremus horror me incessebat.’—Ibid.

585‘Nulla piacula, nullæ satisfactiones mederi possent.’—Calvini Opusc. p. 125.

586‘Eo acrioribus pungebatur aculeis conscientia.’—Ibid.

587Calvin, Comm. sur S. Jean , xviii. v. 36.

588 Journal d’un Bourgeois de Paris sous François 1. p. 317.

589Ibid.

590‘Interim exercitata est longe diversa doctrinæ forma.’—Calvini Opusc. p. 125.

591‘Habebant præterea quo conscientiam meam stringerent.’—Ibid. p. 126.

592‘Animadverti in quo errorum sterquilinio fuissem volutatus.’—Ibid.

593‘Quæ mihi imminebat, æternæ mortis agnitione, vehementer consternatus.’—Ibid.

594‘Non sine gemitu ac lacrymis.’—Calvini Opusc. p. 126.

595 Opusc. Franç. p. 172; Opusc. Lat. p. 126. Institution , iii. 2.

596‘Unicum salutis portum.’— Opusc. Lat. p. 114.

597‘Ne horrendam illam a Verbo tuo defectionem ad calculum revoces.’—Ibid. p. 126.

598‘Sacrificio iram Dei placavit, sanguine maculas abstersit, morte pro nobis satisfecit.’— Opusc. Lat. p. 114; Opusc. Franç. p. 156.

599‘Multas inutiles nugas.’— Opusc. Lat. p. 123.

600‘Ut pro merito abominarer, animum meum pupugisti.’—Ibid.

601‘Una præsertim res animum ab illis meum avertebat, ecclesiæ reverentia.’— Opusc. Lat. p. 125.

602‘Ne quid Ecclesiæ majestati decederet.’—Ibid. p. 126.

603Calvin always uses the plural number, when speaking of those who raised objections against him: admonebant , loquebantur , &c.

604‘Multum enim interesse an secessionem quis ab ecclesia faciat, an vitia corrigere studeat.’— Opusc. Lat. p. 126.

605‘Ejusmodi titulos inania esse terriculamenta.’—Ibid.

606‘Cum mundus ignorantia et hebetudine velut alto sopore oppressus esset.’— Opusc. Lat. p. 126.

607‘Sed voluntarium et a seipso lectum.’—Ibid.

608‘Illam tyrannidem, qua in Dei populum grassans est.’—Ibid.

609‘Tantam ejus altitudinem, Dei Verbo, demoliebantur.’—Ibid.

610‘Verum ecclesiæ ordinem tunc interiisse.’—Ibid.

611‘Claves, quibus ecclesiæ disciplina continetur, fuisse pessime adulteratas.’—Ibid.

612‘Collapsam christianam libertatem.’—Ibid.

613‘Prostratum fuisse Christi regnum, cum erectus fuisset hic principatus.’—Ibid.

614Theod. Beza, Vie de Jean Calvin , p. 8. The Latin goes farther: ‘Ac proinde sese ab illis sacris sejungere cœpisset.’

615‘Illa ecclesiæ unitas quæ abs te inciperet, ac in te desineret.’— Opusc. Lat. p. 124.

616‘Animum meum subita conversione ad docilitatem subegit Deus.’—Calvini Præf. in Psalm .

617‘A cognato Olivetano de vera religione admonitus ... Profectus ergo Aureliam .’—Bezæ Vita Calvini .

618Théod. de Bèze, Hist. des Egl. Réf. pp. 6, 7.

619Preface to the Commentary on the Psalms .

620‘Quod jurisprudentiam certius iter esse ad opes et honores videret.’—Bezæ Vita Calvini .

621‘Sed hoc consilium interrupit utriusque mutatus animus.’—Ibid.

622Matthew xiii. 33.

623‘Inde adversarii ansam sumpsere debacchandi in nos et commovendi universos.’—Rufus Farello, Genev. MSS. Schmidt, p. 198.

624‘Quotque capitibus afflaret venenum.’—Erasmi Epp. p. 1280.

625 Journal d’un Bourgeois de Paris , p. 170.

626Ibid. p. 277.

627‘Curarent amici ut prætextu regiæ legationis longius proficisceretur.’—Erasmi Epp. p. 1280.

628Chevillier, Origine de l’Imprimerie de Paris .

629‘Deprehenderat quædam arcana in illorum actis.’—Erasmi Epp. p. 110.

630 Journal d’un Bourgeois de Paris , p. 170.

631‘Quos in hac materia suspectos habebat.’—Registers of the Faculty.

632‘Satis odoror, ex amicorum literis, Beddaicos aliquid atrox moliri.’—Erasmi Epp. p. 1052.

633Reynier de la Planche, Hist. de l’Etat de France , p. 5.

634 Journal d’un Bourgeois de Paris , p. 160.

635Genesis xlix. 10.

636Isambert, Revue des anciennes Lois Françaises , xii. p. 258.

637‘Dei autem electio efficacissima et potentissima.’—Fabri Comment.

638‘Omnia repente vertet in lætum exitum.’—Erasmus Reginæ Navarræ, Aug. 1527.

639‘Bonas litteras ac viros sincere Christum amantes tueri.’—Ibid.

640 Marguerites de la Marguerite des Princesses , p. 90.

641 Lettres de la Reine de Navarre , i. p. 224; ii. p. 87.

642 Journal d’un Bourgeois de Paris , p. 327.

643A. Favin, Histoire de Navarre , 1612.

644 Lettres de la Reine de Navarre , i. p. 236.

645‘Dirum concussæ Petri naviculæ naufragium intentari.’—Labbæi Concilia , xiv. p. 432.

646‘Cum laicis sese in penetralibus domorum recipere.’—Ibid. p. 442.

647‘Posset sine dubio Deus, absque principibus, universam hæreticorum cohortem conterere ac exterminare.’—Labbæi Concilia , xiv. p. 432.

648‘Ejus hostes viriliter debellare.’—Ibid. p. 462.