Янка Мавр - У краіне райскай птушкі

Жанчыны і дзеці засталіся збіраць іх, а мужчыны пайшлі далей, туды, дзе відаць быў лес.

Наперадзе ішоў Манг, які толькі і думаў аб тым, як здабыць сабе матэрыял для кану.

Лес быў таксама нейкі асаблівы, нібы скурчаны ад холаду, але складаўся ён з букавых і міртавых парод, што растуць толькі ў цёплых краях. Такая ўжо тут прырода, што не разбярэш, ці халодны клімат ці цёплы.

Тут ужо галля лягчэй было набраць, але ж затое Манг набегаўся, пакуль знайшоў сабе больш-менш роўных жэрдак. А потым панадзіраў і кары. Асабліва дапамог яму складанчык, якім ён ужо навучыўся ўладаць.

— А ты ўсё ж такі за сваё бярэшся? — нездаволена бурчаў бацька.

— Ды яно ўсё роўна будзе патрэбна, — апраўдваўся Манг.

Асабліва цяжка было перацягнуць усё гэтае дабро да лодак праз хмызняковы насціл, а потым па скалах. Да вечара яны паспелі прынесці толькі па адной вязцы.

— А ну яго! — сказаў змораны Тайдо. — Лепш ужо паліць марскую траву.

— Калі прыехалі сюды, дык трэба набраць дрэва, — настойваў Кос.

Затое пераначавалі на беразе ля вогнішча, больш шчодрага, як заўсёды. Ды і прыемна было вольна расцягнуцца на зямлі пасля шматдзённага сядзення ў лодцы.

Назаўтра прынеслі яшчэ па некалькі вязак, а Манг перацягнуў усе свае матэрыялы.

— Ну, а што цяпер будзеш рабіць з імі? — усміхнуўся Тайдо.

— Човен, — адказаў Манг і пачаў наладжваць жэрдкі.

Старыя зірнулі адзін на аднаго і паківалі галовамі.

— Вось упарты які! — нібы сурова сказаў Тайдо, але відаць было, што ён не злуе.

— Справа добрая, — падтрымаў Кос, — усё роўна, не цяпер, дык у наступным годзе рабіць прыйдзецца.

А назаўтра ўжо абедзве сям'і разам працавалі над лодкай. Мужчыны звязвалі з жэрдак рэбры лодкі, жанчыны сшывалі кару. Кос ахвяраваў і тое, што ў іх было раней пашыта. А Манг насіўся, нібы на крылах.

І ўсе прысутныя, нават дзеці, лічылі, што гэта шыецца дом для Манга і Мгу. Толькі адзін Манг пра гэта не хацеў думаць.

Праз некалькі дзён побач з двума чоўнамі з'явіўся трэці. І ніводнага жалезнага цвіка не было ў гэтым чоўне.

— Хай пацешыцца пакуль што, — казалі між сабой бацькі,— усё роўна Мгу яшчэ малая.

Ці ведала сама Мгу, што лёс яе звязваўся з гэтым чоўнам? Вядома, яна пра гэта не раз чула і лічыла справу вельмі простай і звычайнай: калі старэйшыя так кажуць, значыцца, так і трэба. Ды, уласна кажучы, яна нічога і не магла мець супраць. Іхнія сем'і даўно ўжо жывуць дружна, разам і адчуваюць сябе адной сям'ёй. Іншыя суседзі сустракаліся рэдка, бо ўмовы не дазвалялі многім жыць разам. Нават і два чоўны разам бывалі рэдкасцю. Толькі Тайдо ды Кос часцей сустракаліся і ўжо даўно парашылі пажаніць сваіх дзяцей.

Чоўны выехалі з бухты. Манг насіўся ў сваім кану навакол, як тыя кіткі: то перагоніць, то адстане, то ад'едзе ўбок. Ен быў вольны, ён мог адлучацца, калі захоча, ехаць, куды пажадае! Гэта быў самы шчаслівы момант у яго жыцці.

Праз некаторы час яны ўбачылі яшчэ адзін човен, які, як відаць, накіроўваўся да іх.

— Здаецца, гэта Нгара, — прамовіў Кос.

— І, відаць, мае справу да нас, — сказаў Тайдо.

— Гэй, стойце! — крыкнуў новы чалавек.

Чоўны спыніліся. Пад'ехаў Нгара. Гэта быў чалавек гадоў дваццаці пяці, апрануты ў вельмі дзіўную вопратку: яна была пашыта з птушыных скурак. Такое адзенне было не горш за звярыную скуру, але ўсё ж такі кожны мужчына марыў набыць сапраўднае, скураное. Бяда толькі ў тым, што ў іх становішчы — гэта вельмі цяжкая справа. Забіць, напрыклад, маржа цяжка нават добра ўзброеным людзям, а пра гэтых і казаць няма чаго.

— Ля Белай Гары з'явіліся маржы, — сказаў Нгара. — Хадзем на іх.

Мужчыны з радасцю згадзіліся.

— Ці хопіць людзей? — запытаўся Тайдо. — Колькі іх там?

— Я бачыў трох. Чатыры чалавекі хопіць.

І чоўны зноў накіраваліся ў завулкі. Праз дзве гадзіны пад'ехалі да апошніх скал, якія высоўваліся ў акіян.

— Ціха! — даў знак Нгара. — Вунь там. Чоўны спыніліся. Мужчыны вылезлі на бераг і асцярожна зірнулі з-за скалы.

Ля падножжа скалы была роўная пляцоўка. З двух бакоў уздымаліся сцены, а з трэцяга — пляскалася мора. На пляцоўцы грэліся на сонцы два маржы; трэці, відаць, маленькі, плюхаўся ў вадзе.

— Калі раптам з-за сцяны выскачыць, — шаптаў Нгара, — ды загарадзіць дарогу ў мора, то можна абаіх захапіць.

— Але па зямлі падступіцца да іх нельга: прыйдзецца на чоўнах.

— Усё роўна, можна і на чоўнах.

Пачалі рыхтавацца. Жанчын і дзяцей высадзілі на бераг. Выгрузілі і сваю гаспадарку. У кожным з чатырох чоўнаў было па адным мужчыну. Выстраіліся ў шэраг і па камандзе з гікам вылецелі з-за скалы. Мігам чатыры лодкі загарадзілі бераг пляцоўкі.