Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

Зноў мы ў стружку ўплылі.

— Ш-ш-ш! С-с-с! Ш-ш-ш!

Качачкі праляцелі.

Паляўнічы сезон не пачаўся, і яшчэ няпуджаныя птушкі хмарамі лётаюць над намі.

— Вось бы стрэльбу! — кажа Кукуруза.

— Ага, — кажу я.

Плывём.

— Вунь тое месца, дзе я тапіўся, — з горыччу ўспомніў Кукуруза.

— Цьфу! — плюнуў я ў той бок.

Мы зноў выплылі на плёс, даволі вялікі, на якім нават гулялі пеністыя хвалі (бо якраз пачаўся вецер) — як на сапраўдным моры. Гэта быў ужо пяты плёс, які мы праплылі, і астравоў ужо з дзесятак абмінулі. Я кожны раз пытаўся: «Можа, гэты? Ці гэты? Прыгожанькі ж бязлюдны востраў. Тое, што трэба». Але Кукуруза думаў па-свойму, і ўсе тыя астравы ён забракаваў. Па розных прычынах. Той быў вельмі маленькі — няма дзе разгуляцца. У гэтага берагі надта ўжо чаротам зараслі — да вады цяжка даставацца. На тым дрэў няма — дзе ж ламачча на вогнішча браць? І так далей.

І вось перад намі новы востраў. Нібыта суцэльная зялёная купіна: вербалоз паўсюль, а дзе-нідзе нават таполі выраслі. Бераг толькі часткова зарос чаротам — ёсць выхад да вады. З трох бакоў востраў абмываецца чыстым плёсам.

— Здаецца, ён, — сказаў Кукуруза. — Давай прыстанем.

— Давай, — з радасцю згадзіўся я, бо мне ўжо надакучыла бадзяцца.

Мы прысталі.

Востраў быў цудоўны. Нібы спецыяльна створаны для такой справы, якую задумаў Кукуруза. Дрэў многа і сухога ламачча — на дваццаць гадоў хопіць. Каля берага рыбка скача з вады, сама ў юшку просіцца. Пасярод вострава гала — не толькі ў цуркі-палкі, у футбол гуляць можна. Наўскрай галы вялізная старая вярба стаіць, голлем зямлю падмятае. І без страхі ад дажджу схаваешся. Але страха, вядома, патрэбна.

— Жыллё я табе дапамагу зрабіць, — сказаў я, — ты ж знаеш, як я буданы раблю!

Па буданах — гэта ўжо я быў майстар. Такіх буданоў, як я, ніхто з хлопцаў не рабіў. Гэта мяне бацька навучыў. У мяне бацька цясляр. Палавіна хат у нашай вёсцы — яго работа.

На твары Кукурузы было замяшанне.

— Рабінзон звычайна сам усё рабіў. Ён жа адзін трапіў на бязлюдны востраў.

— Дык гэта ж быў Рабінзон Круза, а ты Кукуруза, — запярэчыў я. — Не трэба ж так усё рабіць, як ён.

Мне абавязкова хацелася як мага больш дапамагчы сябру. Кукуруза не стаў пярэчыць. Я адразу ж выцягнуў з кішэні сцізорык з драўлянаю ручкаю і кінуўся да вербалозу. Я вельмі любіў стругаць, рэзаць што-небудзь сваім складанчыкам, заўсёды насіў яго з сабою ў кішэні, і ад гэтага ручка так наглянцавалася і адпаліравалася, што блішчала, як лакавая. Ажно свяцілася.

Кукуруза пакорліва дапамагаў мне, без пярэчанняў прызнаючы мяне ў гэтай справе галоўным. Ён насіў лазу, расчысціў месца, зрабіў каркас. Неўзабаве пад старою вярбой ужо стаяў новенькі будан, моцны-моцны (ніякія навальніцы не страшныя) і такі ўтульны, што ажно мне самому адразу ж захацелася пажыць у ім. Я быў вельмі задаволены сваёю работай.

— Усе дваццаць гадоў прастаіць — гарантыя! — упэўнена сказаў я.

Толькі цяпер мы ўспомнілі, што дзед ужо, напэўна, вярнуўся з крамы, і заспяшаліся назад. Ускочылі ў човен...

Нарэшце — наш бераг. І нарэшце мы ўжо бяжым дахаты. Дабегшы, з радасцю ўбачылі, што дзеда яшчэ няма. Кукуруза не памыліўся: «хвілінка» дзеда Варавы ўмела расцягвацца на некалькі гадзін.

— Ну што? Дзеда няма, можна сабраць усё неабходнае, — сказаў Кукуруза. — Сёння ўсё падрыхтуем, перанясём у човен, а заўтра...

— Значыць, вырашыў ужо заўтра? — запытаў я.

— А як жа... Ты што! Гэта ж маці ўжо вось-вось прыедзе.

Кукуруза хадзіў па хаце, задумліва паціраючы падбародак рукою, і прымерваўся, што ж браць з сабой.

— Перш за ўсё лыжку, — ён узяў у буфеце шчарбатую драўляную лыжку і засунуў яе за апаяску. — Соль абавязкова. Без солі прападу. — Адсыпаў сабе палову пачка. — Хлеб! — з сумам глянуў на чэрствы акраец, які ляжаў на стале. — Мала...

— Я табе прынясу. У нас ёсць, — супакоіў я яго.

— Гарбата? — ён пакруціў у руках пачак з чаем. — Абыдзецца. Бо тады і імбрык патрэбны. А ў нас адзін.

— Ліхтарык не забудзь. Спатрэбіцца, — напомніў я.

— Ліхтарык абавязкова. Без ліхтарыка нельга.

Ён прайшоўся па хаце, узяў у рукі сякеру, якая стаяла ў парожку.

— Сякеру. Нават дзве добра было б. У Рабінзона было ажно дванаццаць сякер.

— Ён што, жангліраваў імі, ці як? — здзівіўся я. — Навошта яму столькі? Дзіўнаваты нейкі твой Рабінзон, вось што!

— Ты вельмі разумны! — раззлаваўся Кукуруза. — Маўчы! Ты ніколі на бязлюдным востраве не жыў — і маўчы!

У гэты час дзверы расчыніліся, і на парозе з'явіўся дзед.