Анатоль Сыс - Ягамосць

Цнатлівы князь Беларушчыны
па боскай міласці з нябёс —
князь! — з раю ў пекла быў адпушчаны,
які там князь? — жабрак апушчаны,
з'явіўся з раю...
Вянок прынёс —
з валошак сініх —
на магілу
самазабойцы,
гэта ж грэх —
збіраць па крошках жыцця сілу
і... раскалоць, нібы гарэх.

I Ён быў князь, яго хавалі
галодным. Хоць бы хто паклаў
скарынку хлеба. Не паклалі
у дамавіну. Закапалі,
а ты вянок яму паклаў.

Нібы ў ладдзе, — у дамавіне
твой любы Палуян паплыў,
па моры-акіяне сінім
павандраваў — такім і быў.

Туга на сэрцы. Будзе восень.
Валошкі ў жыце ўсё зырчэй.
Зярняты падаюць з калосся,
а слёзы крапаюць з вачэй.

Заплакаў князь, жабрак заплакаў.
Не плач. Бяздзетны і Хрыстос.
Паэзія — сам выбраў — плаха,
а ката з мечам выбраў лёс.

Спяшай! Пакуль твой кат на пласе
пляце удаўку з васількоў.
Паэзія цябе не адраклася.
Ёсць час!
Гарлянкай з ёю хлыне твая кроў,
Цнатлівы Князь Прыўкраснай Беларусі.
……………………………………
Ужо вятры лагодней сталі дзьмуць.
Вясна на носе. З цёплай Ялты гусі
твой светлы дух на крыллях прынясуць.

Тры мазалі ў мяне. Бог тройцу любіць:
на языку, на сэрцы, на руцэ.
Было: тапіўся ў моры і ў рацэ,
але, відаць, язык мяне загубіць.

Віры ў рацэ, а ў моры топяць хвалі —
салёная ці прэсная вада...
Віры і хвалі смелых пакахалі.
Навошта ім паэтава нуда...

Язык — мой вораг. Мову любіць моцна,
аб гальку гукаў, слоў
нацёр мазоль.
«Ціпун табе...» —
матуліна прароцтва —
за песні пра бяду, жуду, пра боль.

Як паміж морам і ракой на шчасце,
паміж двух Анатоляў, мама, сядзь.
Вялікі дзякуй,
што вучыла нас не ўкрасці,
па радасці чужой не сумаваць.

Што да бяды, жуды, нуды,
дык — гэта ў вершах.
Хаця... ў паэзіі у кожнага свой слуп.
Я ўсім кажу, што я паэт найпершы,
калі ж папраўдзе: першы жыццялюб!

Закалышы дзіця маімі вершамі,
самымі апошнімі і самымі першымі,
але самымі добрымі і самымі лепшымі,
закалышы дзіця маімі вершамі.

Паэт — боская птушка,
яго нельга чапаць,
трэба Хрыста чакаць,
трэба Хрысту ногі цалаваць,
вачыма неба араць,
з любай, як з маці, спаць,
калі слёзы ёсць —
жабраку даць, —
вось якая паэт боская птушка,
як пад галавой нябожчыка падушка,
вось якая паэт птушка боская,
як свечка, як з воску я.
Я? я, я, я! —
боская птушка,
мяне нельга чапаць,
мне трэба Хрыста чакаць,
Хрысту ногі цалаваць,
вачыма неба араць,
з маці, як з любай, спаць,
калі слёзы ёсць — жабраку даць,
вось якая паэт боская птушка,
як пад галавой нябожчыка падушка,
вось якая паэт птушка боская,
як свечка, як з воску я.
Я? я, я, я!

Мая хата без сяброў — не хата,
хоць ты вый ці з вуснаў пусці кроў,
мо паэзія ў самоце вінавата,
што мяне раўнуе да сяброў?

А хоць з птушкай памаўчаць
бяссоннай,
ды хоць старац да мяне б забрыў,
не хапае вашых галасоў мне,
вашых рук і вашых воч, сябры.

Мая хата — гэта ваша хата,
асвяцілі мы яе слязьмі,
бо паэзія у гэтым вінавата,
так што ні пры чым зялёны змій.

Вось віно, няхай стаіць, хоць скісне,
дакрануся да яго тагды,
калі рак на Лысай гары свісне,
няхай кісне, мне такой бяды.

Дзе ж вы, мае родныя паэты?
Дзе ж вы, мае гора-чытачы?
Хоць ты свае бедныя санеты
нямым зоркам у вакно крычы.

Не баюся я смерці,
бо хачу вельмі жыць,
няма сілы памерці,
няма моцы зграшыць.

Ёсць любоў — маё цела,
ёсць каханне — душа,
яна ў рай паляцела,
я яе не змушаў.

Мілы Божа, каханы,
як пражыць без пакут?
Не хачу смерці мамы,
з кім тагды буду тут?

З тваім, Божа, каханнем?
Без жанчыны? З табой?
З беларускім паданнем?
З хлебам? З соллю? З вадой?

Бачыш сам: пусты ложак.
Надакучыла мне
спаць з Табой, любы Божа.
У мане, у віне.

Цалаваць Твае раны,
цалаваць Тваю плоць,
быць паэтам абраным,
жвір у вершах малоць.

Быць мужчынам абраным,
скажы, суджана мне?
Ці на ложку каляным
жыццё марна міне?