1 кода.
2кода.
Бар, бар!
Ильяс капчыгын күтәреп китә башлый. Капчык ертыла. Мөршидәнең аяклары салынып төшә.
Мөәззин. Тукта әле, бу нәрсә?
Ильяс. Кәҗә.
Мөәззин. Ә?!
Ильяс. Кәҗә, дим.
Мөәззин. Кая, кая?
Әсма керә.
Әсма. Кая, сөлгем табылган, ди. Кая, кая? Ә менә ул, Казан сөлгем!
Мөәззин. Аһ, адәм хурлыклары, ил корткычлары! Менә сезнең аркагызда яңгыр да яумый, игеннәр булмый. Терлек-туар кырыла. Бәйләгез үзләрен!
2 кода. Бәйләгез, бәйлә! (Бәйлиләр.)
1 кода. Бир кирәкләрен! (Ян-якка тарткалыйлар.)
Мөәззин. Кара аны, җүнсезләр, хәшәпләнергә нинди урын тапканнар. Бирегез кирәкләрен!
Әсма. Әтәч! Тотылганнар. Кем кызы икән? Күлмәге минем Мөршидәм күлмәге төсле үк.
Мөәззин. Син, син, чуваш башың белән, безнең мөселман кызларын, фаразан… ядәч! Чәче купты! Чәче купты!..
1 кода. Бирегез кирәкләрен!.. (Чишендерәләр.)
Оркестр «Казан сөлгесе» көен уйный.
Ильяс, Мөршидә.
Хуш, бәхил бул, дөнья, соңгы сәгать.
Сандугачлар фирак [10] Фирак – аерылышу.
көйлиләр.
Халык.
Тик тор, тик тор, адәм актыгы,
Тик тор, тик тор, адәм актыгы,
Ил өстенә төште хурлыгы.
Мөршидә, Ильяс.
Кичерегез, картлар, йөрәк утын!
Яшь чакларда гына яна ул.
Халык.
Тик тор, тик тор, адәм актыгы,
Тик тор, тик тор, адәм актыгы,
Ил өстенә төште хурлыгы.
Хәзрәт. Җәмәгать, фараз кылдык, ягъни мәсәлән, бу эш – бик зур эш. Боларны шәригать буенча, фаразан, хөкем итәргә кирәк.
Ибраһим. Нинди хөкем тагын? Кыйнап үтерергә дә, вәссәлам! Җәмәгать, фараз кылдык.
Салих. Картлар, боларның гөнаһлары бик зур. Хәзрәт әйткәнчә, шәригать буенча хөкем итәргә кирәк. Минемчә, боларны без шул агачларга бәйләп, иртәгә кадәр шунда калдырырга кирәк.
Мөәззин. Качып китсәләр нишләрбез?
Салих. Сакчы куярбыз. Сакчы булгач кача алмаслар.
Хәзрәт. Фаразан, ягъни мәсәлән, хуш, шул агачларга иртәгә кадәр, фаразан, бәйләп кую – мәслихәт.
1 кода. Бәйлибез, бәйлибез!.. (Бәйлиләр.)
2 кода. Бәйләргә, бәйләргә.
Мөәззин. Староста, десятник, үрәдниккә хәбәр итәргә кирәк.
1 кода.
2 кода.
Шулай кирәк, шулай кирәк.
Оркестр «Әпипә» көен уйный.
Мөәззин.
Староста, десятник, кая, тизрәк килсеннәр!
Староста, десятник, кая, тизрәк килсеннәр!
Халык.
Кая, тизрәк, кая, тизрәк, кая, тизрәк килсеннәр.
Кая, тизрәк, кая, тизрәк, кая, тизрәк килсеннәр.
Пәрдә төшә.
Өченче пәрдәдәге күренеш.
Оркестр «Казан сөлгесе» көен уйный.
Ильяс, Мөршидә.
Сандугачлар килеп канат кагып
Сайрамаслар инде таңнарда…
Калды, калды хурлык билгесе,
Калды, калды хурлык билгесе,
Харап итте Казан сөлгесе.
Каф тавыннан якты кояш чыгып
Нурларын чәчә алмас юлларга.
Калды, калды хурлык билгесе,
Калды, калды хурлык билгесе,
Харап итте Казан сөлгесе.
Ильяс.
Сулар агар, ташып дулкын-дулкын,
Дулкыннарда йөзеп кем үтәр?
Калды, калды хурлык билгесе,
Калды, калды хурлык билгесе,
Харап итте Казан сөлгесе.
Мөршидә.
Мәхдүм башың белән тоткын булдың,
Илләреңә хәбәр кем итәр?
Калды, калды хурлык билгесе,
Калды, калды хурлык билгесе,
Харап итте Казан сөлгесе.
Шулар ук, Ибраһим, Салих.
Салих. Нихәл, Ибраһим абый? Бу яхшыдан яман туган нәрсәләрне качырмадыңмы?
Ибраһим. Бер эләккәч ычкындыру юк инде ул.
Салих. Кызы кем икән, танымадыңмы?
Ибраһим. Менә таң аткач, җыен алдында кем икәнлеге беленер. Тик менә мөәззиннең хатыны белән кызы төн буенча тынычлык бирмәделәр. Ничә мәртәбә куып җибәрдем үзләрен. Менә синдә, шәкерт, теге беркөнге шикелле йокыдан эчә торган нәрсәң булса, анасы ярар иде.
Салих. Нәрсә соң ул алай?
Ибраһим. Теге фәрештә бармагы дисезме әле – фифирус.
Салих. Кеше күрер бит.
Ибраһим. Мин җиң эченә тыгып кына, менә болай гына.
Салих. Янымда юк.
Ибраһим. Өйдә бармы?
Салих. Бар. Иренмәсәң, барып алып кил.
Ибраһим. Каян табармын мин аны?
Салих. Ападан сорарсың. Тәрәзә башында дисәң табып бирер.
Ибраһим. Ә боларны нишлибез соң? Качарлар бит.
Салих. Син килгәнче, мин каравыллап торырмын. Тизрәк кил. Минем намазга кадәр хәзрәткә барасым бар.
Ибраһим. Очып кына килермен. Кара аны, шәкерт, кача-нитә башласалар, шул күсәк белән башларына бәр. Староста үзе шулай диде.
Салих. Ярый, ярый. Бар тизрәк бул. Шырпысын да онытма!
Читать дальше