Ильяс.
Канатлар куеп очып килдем,
Сине, бәгырем, сине күрергә…
Каушыйк, каушыйк, матур, яшь чакта,
Каушыйк, каушыйк, матур, яшь чакта,
Сөйләшик барып аулакка!..
Егетләр, кызлар таралалар.
Саҗидә. Мөршидә, сиңа монда ни калган? Бар, хәзер Казан сөлгесен өйгә илт. Әнкәй башыңны ашар.
Мөршидә. Мин ялгыз кайтырга куркам, үзең илт!
Саҗидә. Юк, син илт!
Мөршидә. Юк, син илт!
Саҗидә. Син илт!
Мөршидә. Син илт!
Саҗидә.
Мөршидә.
Яраттым шул Казан шәкертен.
Оркестр «Казан сөлгесе» көен уйный.
Ильяс.
Казаннардан кайткан, ай, сөлгене
Саф суларга төшеп кем чайкар?
Бар илт, бар илт Казан сөлгесен,
Яраттым шул матур сеңлесен.
Саҗидә. Аһ, харап булдык! Каравылчы килә…
Мөршидә. Качыйк, качыйк…
Саҗидә капкадан чыгып китә.
Ильяс. Әйдә, әйдә мәчеткә!..
Мәчеткә керәләр.
Пәрдә төшә.
Икенче пәрдәдәге күренеш. Әсма, Саҗидә керәләр.
Әсма, Саҗидә.
Әсма. Йа Ходай, монда да юк. Йөрмәгән җирем калмады. Су буенда да юк, ындыр артында да юк, таллар арасында да юк. Әллә икесен бергә урлап киткәннәр инде? Үзе генә булса бер хәл иде. Казан сөлгем әрәм булды лабаса. Җеназам өстенә ябарлык бер нәрсәм булды, дип шатланган идем. Насыйп булмаган, күрәсең. Син, апа башың белән, нәрсә генә карап тордың, аңгыра тавык!
Саҗидә. Өйгә кайтыйк дип никадәр ялындым, ә ул…
Әсма. Ичмаса, Казан сөлгесен генә алып кайту кирәк иде. Аталарына ни җавап бирермен? Ил күзенә ни йөзебез белән күренербез? Күрәчәкләремә каршы балалар үстергәнмен икән!
Саҗидә. Әнкәй, күпер астын карыйк, шунда утырмыйлар микән?
Әсма. Булмас, булмас. Тәгаен, урлап алып киткәннәрдер. Таң да атты, көтү дә чыккан. Бөтен дөньяга адәм мәсхәрәсе итте бу кыз бала.
Оркестр, курай уйный. Көтү тавышы. Әтәчләр кычкыра.
Ильяс, Мөршидә.
Ильяс.
Таңнар атып, Чулпан йолдызлары
Сүнеп килә якты күкләрдә.
Сөям, сөям сине, матурым,
Сөям, сөям сине, матурым,
Кайчан кавышырбыз без тагын?
Мөршидә.
Йөрәгемне суырып алдың, егет.
Хәсрәтләргә салыр өченме?
Сөям, сөям сине, матурым,
Кайчан кавышырбыз без тагын,
Кайчан кавышырбыз без тагын?
(Елый.)
Ильяс.
Елама, матур, елама, күз яшьләрең
Ал таңнарда җиргә таммасын.
Сөям, сөям сине, матурым,
Кайчан кавышырбыз без тагын,
Кайчан кавышырбыз без тагын?
Мөршидә.
Сызлый, егет, сызлый йөрәккәем,
Сызлый татып гыйшык җәфасын.
Сөям, сөям сине, матурым,
Сөям, сөям сине, матурым,
Кайчан кавышырбыз без тагын?
Мөршидә. Аһ, харап булдык, җаным, харап булдык! Әткәй намазга да килә. Урамга көтү дә чыккан. Кая гына барыйк? Тотылдык, хур булдык!..
Ильяс. Әйдә, җаным, бире. Менә шунда картларның намаздан чыкканын көтеп торырбыз.
Шулар ук, мөәззин һәм картлар.
Музыка.
Мөәззин.
Заказ тәһарәт алып,
Кулга таякны тотып,
Башка чалманы киеп
Алла өчен, тидия!
Картлар.
Әгәр әтәч булмаса,
Иртә таң намазына
Кемнәр уятыр иде,
Эһем, эһем, тидия.
Оркестр уйный. Азан әйтәләр. Пауза.
Мөршидә. Харап кына булдым, харап булдым!..
Ильяс. Нәрсә булды, нәрсә бар?
Мөршидә. Харап кына булдым, ай, харап булдым!..
Ильяс. Нәрсә, нәрсә? Әллә…
Мөршидә. Харап булдым, дим, харап булдым!..
Ильяс. Нәрсә харап булдың, ни бар?
Мөршидә. Калды бит, калды.
Ильяс. Нәрсә калды?
Мөршидә. Калды, калды Казан сөлгесе!..
Ильяс. Кая?!
Мөршидә. Анда.
Ильяс. Ә!..
Оркестр «Казан сөлгесе» көен уйный.
Мөршидә.
Казаннардан килгән, ай, сөлгене
Мәчет мөнбәрендә калдырдым.
Калды, калды Казан сөлгесе,
Калды, калды Казан сөлгесе,
Калды ла бит гыйшкыбыз билгесе.
Нигә алдың, егет, кочагыңа,
Нигә мәчетләргә керттең?
Калды ич, калды ич Казан сөлгесе,
Калды ич, калды ич Казан сөлгесе,
Калды ла бит гыйшкыбыз билгесе.
Ильяс.
Чәчләребез бергә бәйләнгәндер,
Ташламамын, җаным, син ышан.
Калды, калды Казан сөлгесе,
Калды ла бит гыйшкыбыз билгесе,
Калды ла бит гыйшкыбыз билгесе.
Мөршидә.
Мәчетләргә хәтфә намазлыклар
Чигеп бирер идем, котылсам.
Калды ич, калды ич Казан сөлгесе,
Калды бит гыйшкыбыз билгесе,
Калды бит гыйшкыбыз билгесе.
Ильяс.
Сәхәрләрдә Коръән чыгар идем,
Мәдрәсәдә яткан чакларда.
Калды ич, калды ич Казан сөлгесе,
Калды бит гыйшкыбыз билгесе,
Калды бит гыйшкыбыз билгесе.
Читать дальше