Альберт Гаделшин - Кырлай кызы Айсылу

Тимерҗан белән Акъегет, карчыкка хәер бирергә дип, чәй эчеп утырган җиргә киләләр. Көлчә алып кисәләр, Аждаһа черек агач артына яшеренеп өлгерә. Елан-кызлар, төрле хәрәкәтләр ясап, егетләрнең дикъкатен үзләренә җәлеп иткәндә, Аждаһа чәйнеккә йокы үләне салып өлгерә.

Акъегет. Әби, әби, син кая, сиңа менә тәмле көлчә, әйдә, безнең белән чәй эч!

Тимерҗан. Әйдә, әйдә, әби, безнең белән чәй эч!

Аждаһа. Рәхмәт, рәхмәт хәерегезгә.

Ашыгып чыгып китә, елан-кызлар да юкка чыгалар.

Тимерҗан. Ниндидер сәер карчык. Үзе безнеңчә сөйләшә.

Акъегет. Адашкандыр. Караңгыда безнең учак утын күреп килгәндер.

Егетләр учак янына утырып чәй эчәләр. Чәйнеккә салган йокы үләне тәэсир итә башлый.

Тимерҗан. Әллә ничек, йокы килә башлады. Әллә ардырган инде.

Акъегет. Минем дә бик йоклыйсым килә башлады.

Тимерҗан. Кара әле, Акъегет, башта син йоклап ал, аннары мин бераз черем итәрмен. Кара аны, кинәт уятсам, куркып кычкырма, бөтен кәрванны уятырсың.

Акъегет. Ярар, ярар, уф, шулкадәр йоклыйсы килә-ә-ә.

Авызын ачып исни, бисмилла әйтеп, арбага барып ята. Тимерҗан йокыга бирешмәскә теләп, төрле хәрәкәтләр ясап, учак янына утыра, борын астыннан ниндидер җыр көйләп утыра да йоклап та китә.

Сихри музыка яңгырый, томан тарала, агачлар арасыннан елан-кызлар белән Аждаһа керә. Еланнарга Аждаһа нәрсә эшләргә кирәген алдан ук әйтеп куйган. Ике елан-кыз Тимерҗанны чишендерәләр, күлмәген, җиләнен, баш киемен салдырып, төреп, каз урынына яшерәләр. Аждаһа кыр казын урлап алып китә. Калган елан-кызлар Акъегетне, сихерләп, арбадан торгызалар да җиргә яткыралар. Бераз аны җирдә тәгәрәтеп уйнагач, ул, тәгәрәп, черек агач янына якынлаша, һәм аны, сихерләп, һавага күтәрәләр. (Бу – иллюзион трюк.)

Черек агач кәүсәсенә (эченә) махсус күтәрткеч ясала. Ул күтәрткеч бик яхшылап яшерелгән (маскировать ителә). Агач кайрысыннан, үрмәләп үскән үләннәрдән аерырлык булмый. Тамашачыларга Акъегет һавада йоклап яткан кебек күренә. Елан-кызлар сихерли башлау белән, Яфан агачы сакчысы – явыз Әҗәл, – кылычын болгый-болгый, атылып керә. Сәхнә алдына килеп шатланып җырлый.

Әҗәл.

Әҗәл, җырын тәмамлап, йоклап яткан егетләрнең башларын чабарга кылычын күтәрә… шулвакытта кәрванның таң әтәчләре кычкырып, егетләрне үлемнән коткара. Ә Әҗәл, сихри көчен югалтып, елан-кызлар белән черек агач кәүсәсенә кереп югала.

Тимерҗан, уянып, сикереп тора. Аптырап, як-ягына карана. Акъегет җирдә йоклап ята.

Тимерҗан. Акъегет, Акъегет, тор, таң ата, әнә кәрван әтәче кычкырды.

Акъегет (көчкә уянып). Күрәм, күрәм таң атканын. (Утырган җирендә гаҗәпләнеп тора.) Тимерҗан, син нигә мине арбадан төртеп төшердең?

Тимерҗан (башын тотып). У-у-у, башкаем, башкаем чатный… Кем төртеп төшерсен… кичтән ничек яттың, шул көе, таң атканчы, арбада гырладың.

Акъегет (торып, өс-башын кагып). Сәер… кичтән арбага яттым, иртән уянсам, җирдә ятам. Нигә чишендең? Иртән салкынча бит.

Тимерҗан (киемен эзләп). Нинди салкын булсын, эсседән бөтен тәнем яна. Төне буе күземне дә йоммыйча, әнә шул бүрәнәдә утырдым… Нишләптер, баш әйләнеп китте дә егылдым… уянып китсәм… тфү-тфү, сикереп тордым дип әйтмәкче идем, күрәм, чишенгәнмен, күлмәксез басып торам. Әйттем бит, монда ниндидер сихри сер бар дип! Юкка гына бу җиргә Елан тавы димәгәннәр. Шуңа күрә дә төрле ямьсез төшләр керә.

Акъегет. Ә мин төшемдә очып йөрдем дә җиргә егылып төштем. Ян-якларым авыртты.

Тимерҗан (көлеп). Ха-ха-ха, очып йөрдем дисең. Кичтән ничек яттың, шул көе таң атканчы гырладың.

Кәрван ягыннан Мәхмүт тавышы ишетелә.

Мәхмүт тавышы. Туганнар, мөэмин-мөселманнар, сәүдәгәрләр, уяныгыз, безне юл көтә!

Акъегет. Тордык инде, тордык.

Тимерҗан киемен эзләп йөри, ниһаять, таба, киенә. Солтанбәк керә.

Солтанбәк. Хәерле иртә, егетләр! Ну, ничек кәрванны сакладыгыз!

Егетләр исәнләшәләр.

Тимерҗан. Хәерле иртә, Солтанбәк ага, Аллага шөкер, кәрванда барысы да исән-сау.

Солтанбәк. Бик яхшы, бик яхшы, алайса, юлга, ярминкәгә!

Акъегет. Әти, мин хәзер, кыр казын гына алам да беренче арбага утырырмын.

Солтанбәк. Улым, син инде егет булып үсеп җиттең, ә үзеңдә һаман да балалык. Ярар, бар, алып кил казыңны. Бик артта калмагыз!