Ніл Гілевіч - На флейце самоты [Лірычныя мініяцюры ў жанры “танка”]

Кажуць і кажуць:
«Звыкнешся, боль ападзе,
Час, брат, — ён лечыць...»
Кажуць так шчыра, нібы
Вераць у гэта самі.

На фотаздымак
Гляджу, у вочы твае, —
Істолькі бачу!
Столькі крыўды і скрухі —
Што воўкам завыць хачу.

I чуецца мне
Ціхі журботны голас, —
Той, у палаце:
«А ружы ці зацвілі?
Праўда? То гэта добра...»

Нехта прыходзіў
I на курганок пад крыж
Цукеркі паклаў.
Выпадкова ці ведаў —
Тыя, што ты любіла.

Хмары зрадзелі,
I запылала сонца
На клёне ў вакне.
Так бывала, калі ты
Заходзіла ў мой пакой.

Божа, якою
Няшчаснай, пакрыўджанай
Ты ўранку была!
Хай бы я лепш не ўбачыў.
Хай бы я ноччу памёр.

Як ты трымцела
Над верай сваёй! I як
Змагалася ты —
З сабой і з цэлым светам, —
Каб той веры не страціць!

Радасці тыя,
Прагнуў якіх я, — былі
Д'ябла грымасы.
Знаў бы я, чым для мяне
Абернецца кожная!..

Ціха страсаю
З заледзянелых вянкоў
Шэрань і чую,
Як хутка ў нутро душы
Прабіраецца холад.

Наша з табою
Мы ўспаміналі разам.
Як люба было!
Успамінаць аднаму —
Цяжка, няўсцерп балюча.

«Паклёп іх і бруд
Ты не прымай да сэрца», —
Гэтак сказала
Мне на сустрэчы яна.
Сёння. У сне. У поўнач.

Вось і снег суздром
Укрыў магілу тваю.
Стаю і зябну.
I думаю пра сябе:
«Толькі каб не зімою...»

Сёння — паўгода...
Выйшаў на ганак у ноч.
Божа, якое
Чорнае неба ўгары!
Хоць бы адна дзе зорка!..

Ізноў і ізноў
Я вяртаюся ў тое,
Што не збылося.
Горка. Ды лепш, чым думаць
Аб тым, што не збудзецца.

Як кроплю расы
Долу баіцца праліць
Поўненькі венчык —
Гэтак баялася ты
Долю праліць няўмысна.

Ноччу пабачыў
Як ты ламала рукі —
Ад болю, ад мук —
Над цяжка хворым дзіцём...
I я зразумеў усё.

Што ты стрывала,
Сцярпела і вынесла —
Знаю адзін я.
Пэвен, што ў нашым краі
Святых жанчын больш, чым дзе.

З кім падзяліцца
Мне болем за родны край —
Так, як з табою?
Так — каб сляза у слязу.
Так — каб на клятву клятва.

Помню, спытаўся:
«Што ад мяне ім трэба?
Чаму так грызуць?»
I ты адказала мне:
«Душу не прадаў — таму».

«Ну й патрыёты! —
Балесна ўздыхнула ты. —
Няўжо ім няўцям,
Што гэтай хлуснёй яны
Б'юць Беларусі ў сэрца?»

Мама... I Ніна...
Як паміралі страшна!..
Вось і выходзіць:
Хто ў муках пражыў жыццё —
Ім і пакутная смерць.

«Глядзіце, прашу,
Каб у дворыку нашым
Прыгожа было...»
Успомніў просьбу тваю —
I так сорамна стала.

Годнасць і гонар
За свой чалавечы сан —
Годнасць і гонар.
У гэтым ты ўся была.
I на людзях і дома.

А радасць жыцця,
З якой ты прыйшла на свет, —
Гасла і гасла...
Усё радзей і слабей
Свяціўся ёю пагляд.

Любіць і цярпець.
I не прыніжаць сябе
Маладушнасцю.
Да апошняга ўздыху
Ты годна несла свой крыж.

У нашым садку —
Гняздзечка ў сівец-траве,
I птушачка ў ім.
Не хоча развітвацца
Са мною твая душа.

Ты плакала так
Жаласліва — як дзіця
Знясіленае,
Што ўжо не можа гукаць
Маму, а толькі плача.

Найстрашнейшая
Кара з усіх на зямлі —
Кара памяці.
О каб мог я забыцца
На гэны роспачны плач!

На што ні зірну —
На хатку, кветнік, садок —
Ва ўсім мне відзён
Запозна ўяснёны мной
Геній тваёй любові.

Усё, што магла,
Ты для мяне зрабіла.
Усё, што магла.
I нават намнога больш:
Выгнала д'ябла з душы.

Няма таго дня,
Каб не падступіла мне
Памяць да горла —
Жалем, балючым няўсцерп.
Ці не да Бога іду?

Пытаецеся,
Чаму не хаджу я ў храм
На пакаянне?
Чаму?.. Не хачу, каб Бог
Зменшыў пакуты мае.

Паэт Юрый Млынк,
Неўзабаве па смерці
Жонкі Марыі,
Кончыў з сабой. Здаецца,
Я разумею яго.

Кожны год вясной
Я загадваў, пачуўшы
Голас зязюлі:
Колькі ж мне накукуе?
Сёлета — не загадаў.

Да астатку дзён,
Па самы апошні ўздых,
На гэтай зямлі
Ты — светач душы маёй.
I там будзеш ім, і там...