Андрэй Хадановіч - Дэжа вю - перавыбранае

Дачакаць!

Чаканне каштоўнейшае за чаканку
старых медалёў, старажытных манет.
Чакаць ганарару, навінаў, каханку,
што ўночы наведае праз “інтэрнэт”;
чакаць, што знаёмыя вернуць пазыкі,
і клясціся больш не даваць напавер;
чакаць, што паўстане народ без’языкі,
калі пасля дожджыку будзе чацвер;
чакаць, і пад томам “Сымона-музыкі”
у пыльнай шуфлядзе трымаць рэвальвер.
Чакаць, калі здарыцца Раз Назаўсёды,
з надзеяю гледзячы за далягляд.
І вось дачакацца, калі не свабоды,
дык першых у новай эпосе каляд.
У міры ды згодзе, са смехам дый годзе,
на стол пачастункі паставіць свае
і ў першага-лепшага тысячагоддзя
спытаць: “Трэцім будзеш?”
А раптам не п’е?!
Усе атрымалі святочныя грошы,
засмажылі тлустую смачную гусь
і жджэм, што апоўначы самы харошы
з экрана прамовіць “Жыве Беларусь!”
А мы ап’янеем, губляючы розум.
Закружыцца голаў ад мрояў і кроз.
Міколка, што некалі быў Паравозам,
а сёння ўвіхаецца як Дзед Мароз,
ізноў распачне навагоднія жарты,
снягуркі апрануць свае кімано
і сядзе дасведчаны шулер за карты –
гуляць са стагоддзямі ў “дваццаць адно”…
А стрэлка праходзіць апошні адцінак.
(Два тысячагоддзі – на ейным баку!)
Зязюля падкінула яйка ў гадзіннік
і хутка ўсясветнае грымне “ку-ку”.

Прадмова да Кнігі Юдзіф

Паміж пустак, балот беларускай зямлі,
дзе бароняць звяры сваіх нораў;
дзе рахманыя пчолы бароняць вуллі,
пазабыўшы пра мірны свой нораў;
дзе пра голаў тваю гільятына пяе,
дзе бароніць пятля тваю шыю,
птушкі гнёзды зацята бароняць свае
й беларусы бароняць чужыя;
дзе Заслонава прывід стаіўся ў траве
і штовечар паненак лякае –
памяркоўная нацыя ціха жыве,
толькі гутарка ходзіць такая:
што анёлы бароняць крылаў сваіх,
каб не ўмёрлі;
што шатаны бароняць рылаў сваіх,
каб не ўмёрлі;
што тапельцы бароняць сваіх віроў,
белавежскія пушчы – сваіх зуброў,
бэтлеемскія зоры – сваіх цароў,
каб не ўмёрлі;
што сярпы бароняць сваіх каласоў,
каб не ўмёрлі;
што ткачыхі бароняць сваіх паясоў,
каб не ўмёрлі;
кожны першы бароніць сваіх другіх,
найлягчэйшы бароніць іншых, цяжкіх,
пагарджаных век, іх, сляпых, глухіх,
каб не ўмёрлі;
Беларусь бароніць сваіх Скарын,
каб не ўмёрлі;
Маргарыты бароняць свой маргарын,
каб не ўмёрлі;
невідушчы бароніць свой далягляд,
найсвятлейшыя панны – сваіх немаўлят.
Барані сваё й дажывеш да каляд
з беларускай песняю ў горле!

Раство на “Раствора-Бетонным”

Раство на “Раствора-Бетонным”.
Снежань за часам мясцовым.
Цяжка брысці мадоннам
у зімным святле месяцовым
ходзішчам незнаёмым
з ліпамі паабапал.
Вось Каспар пакрыёма,
нібы кульгавы д’ябал,
вось Бальтазар з батонам,
вось Мельхіёр з бітонам –
на пацеху мадоннам
крочаць “Раствора-Бетонным”.
Слота вечная наша,
звыклы голад і холад.
Вецер made in Russia,
вецер made in Poland.
Паўзе апошні тралейбус.
Наступны прыпынак “Раствора-
Бетонны”. Падпіты бэйбус
глядзiць на мадоннаў сувора.
Дзеўкі – ведзьма на ведзьме –
бавяцца ў тамагочы.
Месцаў мадоннам з дзецьмі
ніхто саступаць не хоча.
На мёрзлых шыбах узоры –
лотаць, канвалі, ружа –
банальна звялі – І’m sorry –
ад рыфмы банальнай “сцюжа”.
Зімна крохкім бутонам.
Парай плыве гаворка.
Над “Раствора-Бетонным”
у небе спыняецца зорка.

Гары Потэр, ліцэіст

Я нарваўся на шалёных троляў на польскай мяжы ды ў Менску
крыху не паразумеўся ў бары з вампірам – а так усёнька было
гладка…
Дж. К. Роўлінг. Гары Потэр і Ордэн Фенікса
Гары Потэр, выдатнік у гуманітарным ліцэі,
пераможца на алімпіядах па бел-чырвона-
белай магіі, зноўку ў пошуках панацэі:
дух закону ці – па традыцыі – зуб дракона?
Бо ў газетах вусаты гоблін з кілішкам жытняй,
над мяжою ў паветры вісяць птушыныя коркі,
пошту з выраю рэквізуюць ужо на мытні
то шалёныя тролі, то оркі з Мар’інай Горкі;
бо дарога даўгая й рэклама задарагая,
бо сышлі ў шоў-біз настаўнікі ды сяброўкі,
бо чырвона-зялёная магія перамагае
й цуда-зёлкі ідуць на экспарт у складзе зуброўкі;
бо чароўнаю палачкай стаўся дручок гумовы
й барада тэрарыста-джына прамокла да ніткі,
бо ў астатніх школах не вучаць птушынай мовы,
а палёты на памяле спыняюць зеніткі;
галасы аднадумцаў гучаць з кожным днём ахвярней,
і штодня складаней трымацца нейтралітэту,
жлукціць безалкагольнае піва ў таннай кавярні
ў атачэнні занудаў з варожага факультэту…
Закаркоўвае пляшку й выходзіць на ліпеньскі водар.
Сквер Марата Казея, а ў пляшцы – кактэйль для цвярозых.
Ён, вядома, ізноў пераможа, бо ён Гары Потэр,
ратавальнік вялікіх дзяцей і маленькіх дарослых.