Максім Багдановіч - Вянок

І роуна мілымі зрабіцца
Здалеюць яркі блеск і цень,
Той дзень, што мае нарадзіцца,
І знікшы дзень.

Блішчыць у небі зор пасеў;
У полі — рунь, і ў небі — рунь.
Да рэчкі лецючы, ўзляцеў
Між імі марай белы лунь.

Кажан пранёсся на крылах;
Стракочуць конікі ў траве.
Снуюцца мышы ыа палях,
Здаецца — ўсё вакол жыве.

Жыцьцё чуваць з усіх старон,
Жыцьцём наноўнены ўвесь мрок.
Ці ж загубіў плывучы сон
С чырвоных макоў свой вянок?

Цёплы вечэр, ціхі вецер, сьвежы стог
Улажылі спаць мяне вы на зямлі.
Не ўстае стаўпом пыл сьветды ўздоўж дарог,
У небі месяца праглянуў бледны рог,
У небі ціха зоркі расцьвілі.

Заварожэны вячэрняй цішыной
Я не цямлю, дзе рука, дзе галава;
Бачу я, с прыродай зліўшыся душой,
Як дрыжаць ад ветра зоркі на да мной,
Чуго ў цішы, як расьце трава.

Добрай ночы, зара-зараніца!
Ужо імгла над зямлёю лажыцца,
Чорнай рызай усё пакрывае,
Пылам зор небасхіл абсевае.
Цішыня агартае мне душу!
Вецярок прыдарожнуто грушу
Ледзьве чутна варушэ — калышэ,
Міла бомы сьмяюцца у цішы,
Ціха срэбрам грукае крыніца.
Добрай ночы, зара-зараніца!

Ціха па мяккай траве
Сінявокая ноч прахадзіла;
Ціха з заснуўшых палян
Плыў у гару і знікаў,
Бытцым дым сіневаты с кадзіла,
Рэдкі правідны туман;
Неба ўсю глыбь ажывіўшы,
Патроху праз цемнь выглядалі
Зорак дрыжачых вянкі;
Конікі суха зьвінелі;
Шырэй разліваліся хвалі
Цёмнай, люстранай рэкі;
Пала раса; у палёх
Загарэліся пацеркі мілых
Жоўта-чырвоных агнёў...
Час, калі трэба журыцца
Душою на сьвежых магілах
Пуста пранёсшыхся днёў.

Вечэр на захадзе ў попелі тушыць
Кучу чырвоных кавалкоў вугля;
Ціха ўсё; вецер лістка не зварушыць,
Не скалыхнуцца ні траўкай паля;
Цёмные цені даўжэй у лагчыне,
Птушкі прыстаушай марудней палёт;
Сумна плыве маладзік бледна-сіні
У небі вячэрнім, зялёным, як лёд;
Іскрацца зорак сьняжынкі маркотна,
Збожжэ пакрьшося шызай расой...
Кіньмо жэ думкі аб долі гаротнай,
Хоць бы на момэнт спачынем душой!

Месяц выплыў над змрочнай, заснуўшай зямлёй
І павёў яго у цёмную даль за сабой
І прывабіў да мглістай, халоднай вады, —
Сэрцэ білося рыбкай у сеці тады.
Але месяц правёў праз рэкі сьветлы шлях
І развеяўся з сэрца дрыжачаго жах.
Зіхацела яна — серэбра пуціна,
Увадзіла у той край, дзе пануе весна.
Доўга, доўга цябе ён чэкаў і шукаў,
Але вось час жаданы нарэшці настаў...
І пайшоў ён па шляху, пайшоў аж да дна:
Агарнула яго цішына, глыбіна.

Плакало лета, зямлю пакідаючы;
Ціха ліліся сьлязінкі на поле,
Але прыгожаю восеньню яснаю
Там, дзе упалі яны, вырасталі
Кветкі асеньніе, кветкі, ўспаённые
Тугаю, горэм, сьлязінкамі лета. —
Кветкі асеньніе, родные, бледные!
Вырасьлі вы, каб ураз жэ і згінуць.
Можэ таму-то душа надарваная
Гэтак любоўна вянок з вас сплетае.

Дзесь у хмарах жывуць павукі
Што снуюць павучыну дажджа.
Кожны тлусты і мяккі такі^
Скура сьлізкая, як у вужа,
У целі стыгне халодная кроў,
Злосьць бязцэльная у круглых вачах...
Чу! Чуваць шорах ног павукоу
Аплетаючых сьцены і дах.

Дробны дождж сячэ, ліецца;
Вецер злосна у хату рвецца,
У полі стогнам аддаецца,
Стукне ў дзьверы і вакно; —
Сэрцэ беднае заб'ецца
І адразу у ім прачневда,
І адразу скалыхнецца
Усё што згінуло даўно.
Успомніць сэрцэ, што любіло,
Успомніць моладасць і сілу,
Усё, што знікло і уплыло,
Усё успомніць, як у сьне, —
Бачу: сэрцэ не забыло,
Што жыцьцё ў ім загубіло...
І разрытаю магілай
Вее сумна на мяне.

Ноч. Газьніца гарыць, чырванее,
І гарбата, астыушы, стаіць.
За сьцяной запевае завея,
Сумна бомамі у полі зьвініць.
С краю у край яе гул аддаецца,
І чагось усё думаю я,
Што з няволі зімовай там рвецца
Крэцка скутая сьнегам земля:
Грудзі моцные цяжка ўздымае,
Ветрам вее, як дыхаць пачне,
Сьнег халодны у палёх калыхае,
І вось-вось свае путы страхне.

Ўся ў сьлезах, дзяўчына
Хіліцца да тына.
Поруч з ёю пад расою
Зіхаціць шыпшына.