Haeres., 52.
«Ad eos vaporandos et fovendos».
«Manichaei nudi viri et mulieres in ecclesiis suis congregatur ad imitationem Adami et Hevae» (Anast., Sin. Contempl. In Henaem., l. VII; Beaus., t. 2, p. 733).
«Inquinatissima esse ista membra Dei vestri et ob hoc magna purgatione indigere fatemini» (St Aug., cont. Faust., lib. 23, c. 98).
«Tanta eam purgantes diligentia ut se nec ab hac tam horrenda cibi turpitudine abstineant» (id., de Haeres., 46).
Святой Епифаний, латинский перевод которого я здесь даю, так заставляет себя говорить об избранных или совершенных среди манихеев:
«Vim illam quae in menstruis ac semine, animam esse quam collectam comedimus, unde cum carnibus oleribus aut pane aut alio quopiam vescimur, bene de creatis rebus meremur , dum ex his omnibus animam corrogamus ac nobiscum in coelum evehimus. Caeterum eamdem inesse putant animalibus et bestiis et piscibus et serpentibus animam quae hominibus insit, nec non et oleribus et arboribus ac germinibus infusam» (St Epiph., Haeres., 26, II).
St Aug., de Haeres., 46; id. de Natura boni, contr. Manich., c. 45; Beaus., t. 2, p. 747.
«In quae haeresi Manichaeorum lex mendacium, diabolus religio, sacrificium turpido» (Leo, sermo V).
Святой Филастр пошел дальше в написании портретов , как мог бы выразиться Монтень :
«Manichaei daemonia colentes, elementa adorantes, Deorum Dearumque no-mina ut Pagani invocantes, et masculos foeminas quasdam esse dicentes et utriusque naturae participes et nefandae turpitudini servientes» (Philastri Episcopi Brixenensis liber de Haeresibus), 14, BB. Pat.
«Tibricae igitur ad Armeniam legationis obeunde causa apud Paulicianos diu moratus, saepe disputando cum illis sum congressus, illorumque arcana omnia per catholicos etiam ibi degentes curiose investigavi, etc» (Petri Siculi Hist. de Manich. BB. Pat., p. 754).
Ἰσχάς, инжир (Dict. de Planche); Страбон (lib. XIII) говорит, что есть в Антиохии на Меандре вид инжира, который называется ишас .
Среди фруктов манихеи особое значение придавали инжиру (фиге). Они считали, что в его сочности, приятном аромате и блистании цвета содержалось большее изобилие частей небесной субстанции, чем в других фруктах: «Ex ipso coloris nitore, inquiunt, et odoris jucunditate et saporis suavitate manifestum est» (St Aug., de Morib. Manich., cap. 16). Таким же образом и арбузы, как они утверждали, полны божественных сокровищ (Beaus., t. 2, p. 727).
Много комментариев было сделано филологами относительно выражения показать кому-нибудь фигу. Любопытно, не было ли благодаря аллюзии происхождение этого выражения манихейским?
То, что выходит из тела, манихеи рассматривали только как существующее для приготовления муки, чтобы не умирать: «Et oportet hoc solum vivat ex carne quod farina, ne moriatur, excipitur» (St Aug., de Haeres., 46).
«Quomodo lugentem nisi Deum suum captum et ligatum donec solvatur et evadat, ex quandam tamen parte decurtatus, quae in globo tenebrarum a patre ligabitur et non lugebitur ».
«Perversa lex Manichaeorum, – добавляет по поводу этих слез Святой Августин (cont. Faust., lib. 22. c. 30), – ne Deo eorum, quem, ligatum in omnibus seminibus plangunt , etc».
Вольф, перевод книг Фотия, стр. 42.
Можно приводить только по-гречески или на латыни определенные фрагменты, касающиеся наиболее эксцентрических мистерий.
Так, Святой Кирилл добавляет: «Я боюсь говорить, в чем они смачивают инжир, который затем предлагают несчастным , всегда готовым осквернить этим свой язык и свои уста».
Текст греч. *** (Стр. 43)
Вот версия Петра Сицилийского:
«Balneas illorum et lavationes nec apud viros nec foeminas audeo prodere: nec audeo fari in quo mariscam (figue) intingant miserisque praebeant: per communia tantum signa res ostendatur: viri quasi quae per insomnia eveniant, foeminae per menses.... vere enim ora inquinamus dum haec pronunciamus. Non Graeci his sunt foediores, non sunt tam impii Judaei, non scortatores tam impuri. Scortator enim una hora libidinem explet, factique mox poenitens, tanquam pollutus, balneas optat et flagitii turpitudinem agnoscit. Manichaeus autem haec palam velut in altari, ut existimat, facit, et linguam simul et os conspureat» (Peter de Sic., loc. jam cit.)
Фрагмент Святого Епифания начинается так: ἐὰν δὲ καὶ προληφθῇ τις αὐτῶν ἐγκατασπεῖραι τὴν καταβολὴν τῆς κατὰ φύσιν αὐτῶν ἀπορροίας καὶ ἐγκυμονήσῃ ἡ γυνή, τί δεινότερον τολμῶσιν οἱ τοιοῦτοι ἄκουε. κατασπάσαντες γὰρ τὸ ἔμβρυον καιρῷ οἵῳ δἂν ἐπιχειρήσωσι, λαμβάνουσιν ἐκτρωθὲν τοῦτο τὸ βρέφος καὶ ἐν ὅλμῳ τινὶ κόπτουσιν ὑπέρῳ, καὶ ἐγκαταμίξαντες μέλι καὶ πέπερι καὶ ἄλλα τινὰ ἀρώματα καὶ μύρα πρὸς τὸ μὴ ναυτιᾶν αὐτοὺς οὕτως συναχθέντες πάντες οἱ τῆς τῶν χοίρων τούτων καὶ κυνῶν * θιασῶται μεταλαμβάνουσιν ἕκαστος τῷ δακτύλῳ ἀπὸ τοῦ κατακοπέντος παιδίου.
(S. Epiph., Haeres., 26, [5], p. 87 ed. H. Valois, Coloniae, 1782)
Тем не менее, то же самое обвинение было воспроизведено против катаров-альбигойцев. Вот его несколько характерных черт: «Spurcissimo concubitu infans generatus in medio eorum in igne cremabatur; cujus cinis tanta veneratione colligebatur atque custodiebatur ut christiana religiositas corpus Christi custodire solet… Inerat enim tanta vis diabolicae fraudis in ipso cinere, ut quicumque de praefata haeresi imbutus fuisset, et de eodem cinere, quamquis sumendo parum praelibavisset, vix unquam postea de eadem haeresi gressum mentis ad vitam veritatis dirigere valeret» (Gesta Synod. Aurelian., 605; Ademari Chronicon 159, chez D. Boquet, Rec. des Hist. de France, t. X).
Пселл (de Operatione daemonum) рассказывает тот же факт и добавляет, что такое же обвинение существовало против богомилов; но, по словам Пселла, казалось, что этот отвратительный хлеб представлял собой прелесть, оценивавшуюся непреодолимой, чтобы привлечь к их доктрине тех, кого они называли еретиками.
Читать дальше
Конец ознакомительного отрывка
Купить книгу